Rijm

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Wat is rijm?

Rijm - indeling naar soort (1)

Volrijm: de beklemtoonde klinker en de daarop volgende medeklinker rijmen op elkaar.

• wond - hond                           (mannelijk of staand rijm)
  
• wonde - ronde                       (vrouwelijk rijm)
  
• wonderen - donderen        (glijdend rijm) 
  

Halfrijm: klinkerrijm en medeklinkerrijm.

Rijm - indeling naar soort (1)

Halfrijm: óf alleen de klinkers óf alleen de medeklinkers rijmen op elkaar.

• Klinkerrijm en assonantie                 
       
  
• Medeklinkerrijm en consonantie        
  

Rijm - indeling naar soort (1)

Rime riche (volrijm): De rijmende woorden (inclusief de laatste beklemtoonde klinker) eindigen en klinken hetzelfde:.

• hing – ding
  
• roken – doken   
• noot - nood 

Rijm - indeling naar plaats (2)

Eindrijm 

---------------------------loop

--------------------------koop

Middenrijm

----------loop----------------

----------koop---------------

   

Rijm - indeling naar plaats (2)

Binnenrijm 

--------loop----------koop--

Overlooprijm

--------------------------loopS

koop-------------------------

   

Rijm - indeling rijmschema (3)

In de meeste gedichten is het eindrijm geordend in een bepaald rijmschema. De belangrijkste zijn:  

• Slagrijm: AAAA
  
• Gepaard rijm: AABB
  
• Gekruist rijm : ABAB
  
• Omarmend rijm: ABBA
  

!Let op: gebruik voor elke nieuwe rijmklank een nieuwe letter!

Woningloze

Lees het gedicht Woningloze van J. Slauerhoff.

Maak de opdrachten op de volgende slides. Tip: gebruik je aantekeningen, de syllabus of Laagland (p.46).

Wat is het volledige rijmschema van het gedicht Woningloze van J. Slauerhoff?

Benoem minimaal twee alliteraties in het gedicht Woningloze van J. Slauerhoff.

Waarom is alliteratie altijd medeklinkerrijm, maar is medeklinkerrijm niet altijd alliteratie?

Benoem alle vormen van klinkerrijm (assonantie) en medeklinkerrijm (aconsonantie) in de tweede strofe van het gedicht Woningloze.

Waar wil je meer uitleg over?