Module 1B les 3 pijn thorax en hartkloppingen

• Doktersassistent
• MBO
• Studiejaar 1

Triage DA1BOL Module 1B

Les  6 2023-2024

pijn thorax en hartkloppingen

Voor de kerstvakantie is ter voorbereiding op het onderwerp pijn thorax een huiswerkopdracht uit gezet 

Controleren

Na deze les antwoordmodel op Cum Laude plaatsen

Welkom!!

Maak je klaar voor de les:

Jas uit, tas op de grond, oortjes uit

TRG wijzer op tafel (of digitaal)

Laptop opstarten - Mediclect + LessonUp 

Voor de kerstvakantie is ter voorbereiding op het onderwerp pijn thorax een huiswerkopdracht uit gezet 

Controleren

Na deze les antwoordmodel op Cum Laude plaatsen

De les vandaag:

- Terugblik pijn en pijnstilling

- Pijn thorax

- Hartkloppingen

- Casus

- Huiswerk 

Wat is je advies ten aanzien van advies over Paracetamol bij een volwassene op 1 dag?

1. 6 keer 500-1000mg
2. 3 keer 1000mg
3. 3-4 keer 500-1000mg
4. het liefst zo min mogelijk innemen

Wat is een dag? 

Van hoe laat tot hoe laat? 

Bij welke pijnsoort krijg je tijdens het gesprek vaak extra informatie zonder dat je er om vraagt?

1. matige pijn
2. lichte pijn
3. geen pijn
4. ondragelijke pijn

Ondragelijke pijn, vaak hoor je zuchten, kreunen, gillen. 

Welk cijfer op de pijnladder hoort bij matige pijn? Hoe ziet de gedragsschaal eruit?

5-7

1-4 is lichte pijn

boven de 8 is erge pijn. 

Veroorzaakt beperkingen en belemmert de activiteiten. 

Wat betekent VRS?
Wat vraag je?

Verbal Rating Scale, dit bestaat uit zorgvuldig gekozen bewoordingen over de ernst van de pijn. De patiënt wordt gevraagd om de pijn te beschrijven, bijvoorbeeld licht matig of ondragelijk. 

Pijn thorax

• Wanneer pak je deze kaart?
• Welke vragen stel je?
• Oorzaken/symptomen
• Urgenties
• Adviezen

Pijn thorax - wanneer deze kaart?

Kun je voorbeelden bedenken van klachten waarmee de patiënt belt en dat je triage gaat uitvoeren via de kaart pijn thorax?

Vaak acute pijn op de borst

Zonder trauma - anders trauma thorax gebruiken

Ook druk op de borst

Benauwdheid - als je niet weet of het cardiaal of pulmonaal is

Ook nog triage uitvoeren als de pijn op de borst al over is!!

Welke oorzaken kun jij bedenken die pijn op de borst geven?

- Myalgie - vanuit spieren of skelet

- Psychosomatisch - stress/psychische problemen

- Cardiaal - problemen met het hart

- Pulmonaal - problemen met de longen

- Gastro- intestinaal - problemen met maag/darm stelsel 

Niet alle bovenstaande klachten zijn spoedeisend - d.m.v. jouw triage juiste urgentie bepalen

Cardiale pijn U1 / U2 

Hevig

Drukkend/beklemmend

Midden op de borst/bandgevoel

Uitstraling: kaak/arm/rug

Alarmerend!!! - als er vegetatieve verschijnselen bij komen - wat zijn dat ook al weer?

Duizelig, neiging tot flauwvallen, bleek/grauw, zweten, misselijk) 

Bijkomende dyspnoe (benauwdheid) ook alarmerend 

Cardiale klachten bij mannen en vrouwen zijn anders - bij vrouwen vaak a-typisch - bij diabetes ook a-typisch verloop!!

Wanneer U1 en wanneer U2 bij deze typische klachten? --> afhankelijk van de tijd/duur (< of > dan 12 uur en beloop

U1: < 12 uur én > 12 uur maar toenemend/verergerd

U2: >12 uur onveranderd

Bij matige pijn i.p.v. hevige pijn - U3

Bij typische klachten die over zijn op het moment van bellen - U3 

Belangrijke vragen

- Hoelang? >12 uur/ <12 uur?

- Beloop - hoe begonnen, hoe is het nu?

- Waar zit de pijn? 

- Vegetatieve verschijnselen?

- Karakter: beklemmend/ drukkend/ bandgevoel (cardiaal) verbonden aan de ademhaling (pleuraal)

- Voorgeschiedenis: hartinfarct of ingreep kransslagaders gehad?

Advies bij cardiale pijn

Wanneer je via triage hebt vastgesteld dat het vermoedelijk om cardiale klachten gaat en je hebt je beleid ingezet

•  Welk advies geef je de patiënt ter overbrugging mee?

Rustig zitten, geen inspanning. Bij gebruik van nitro-preparaten voor deze klachten, dat nu ook doen.

De nitrospray zorgt ervoor dat de vaten rondom de hartspier verwijden, waardoor de hartspier weer genoeg zuurstof krijgt en de pijn op de borst afzakt

Maximaal 3x gebruiken met tussenpozen van 5 minuten

Laat de patiënt niet alleen - patiënten ook nooit alleen naar de praktijk laten komen!

Cardiale ziektebeelden

Angina pectoris - stabiel / instabiel

Aneurysma 

Hartinfarct (ACS)

Angina pectoris

Drukkend gevoel midden op de borst, dat vooral optreedt bij inspanning. De pijn kan uitstralen naar de kaak, arm of rug. Door rust verdwijnen de klachten binnen 15 minuten. Als nitroglycerine onder de tong wordt gebruikt, in enkele minuten.

Instabiele angina pectoris

Is in korte tijd in ernst toenemende angina pectoris. Voorbeelden zijn: angina pectoris die niet alleen bij inspanning maar ook in rust optreedt, recent ontstane (< 2 maanden) angina pectoris die vaker dan driemaal per dag of reeds bij normale dagelijkse activiteiten voorkomt, angina pectoris die steeds vaker, ernstiger, langduriger of bij minder inspanning optreedt of een angina pectoris binnen twee weken na een infarct, dotter- of bypassbehandeling. De kans op een myocardinfarct binnen korte tijd is dan groot.

Aneurysma dissecans

Een aneurysma is een verwijding van de aorta. Hoe groter deze verwijding, hoe groter de kans op barsten. Hierdoor ontstaat doorgaans een zeer hevige pijn, de patiënt is meestal vegetatief (misselijk, zweten, grauwe kleur). Rugpijn kan ook een uiting zijn van een geruptureerd aneurysma. Dit ziektebeeld heeft een zeer slechte prognose.

Hartinfarct – acuut coronair syndroom (ACS)

Het typische verhaal van een hartinfarct is een acuut ontstane hevige pijn, meestal retrosternaal, die niet verdwijnt met rust of binnen vijf minuten nadat nitroglycerine onder de tong is gebruikt. Vaak gepaard gaand met vegetatieve verschijnselen en met uitstraling naar kaak, arm of rug. Dikwijls herkennen patiënten de symptomen van eerder coronairlijden. In de eerste uren na het infarct kunnen ernstige hartritmestoornissen optreden, die kunnen leiden tot hartstilstand. Niet alle infarcten gaan gepaard met de typische verschijnselen. Pijn kan zich manifesteren als pijn in de bovenbuik, soms uitstralend. Gaat gepaard met misselijkheid en soms shockverschijnselen. Sommige infarcten geven zelfs in het geheel geen klachten (stil hartinfarct).

Pijn thorax door pulmonaal probleem

Wat is een pulmonaal probleem?

Wat is er typisch aan pleurale pijn? 

Welke pulmonale ziektebeelden in je achtergrondinformatie zie je?

Pulmonaal probleem = druk in de bloedvaten van de longen is te hoog.

Pijn op de borst - vaak in combinatie met benauwdheid (of kortademigheid) door een probleem vanuit de longen

Karakter van deze pijn: is verbonden aan de ademhaling (dit is niet perse zo bij cardiale problemen)

Longembolie - stolsel in longvaten 

Wanneer kortademigheid/benauwdheid voorop staat - dan andere kaart pakken - heir komen we in een volgende les op 

Pneumothorax - klaplong

Pijn thorax door gastro-intestinaal probleem 

Wat betekent een gastro-intestinaal probleem?

Waarom staat dit op de kaart pijn thorax?

Welk ziektebeeld in je achtergrondinformatie zie je? Welke symptomen horen hier bij?

Problemen vanuit maag/darmstelsel

Maag/darmklachten kunnen een gevoel van pijn op de borst veroorzaken

Refluxoesofagitis

Oprispend maagzuur kan scherpe en branderige pijn veroorzaken midden op de borst. Verergert tijdens vooroverbuigen of liggen. Bij reflux kunnen oesofagusspasmen optreden die verminderen na nitroglycerine.

Pijn thorax door myalgie

Wat is myalgie?

Welke urgentie hoort hier bij?

Welke adviezen geef je?

Pijn door spieren/skelet

In principe U5

Myalgie is pijn aan een (overbelaste of verrekte) spier. Het herstel is afhankelijk van de ernst en kan enige weken duren. In de acute fase koelen. Rust en warmte bevorderen bij spierpijn het genezingsproces. Paracetamol tegen pijn.

Casus: Wat zou je doen?

Meneer Larsson belt naar de praktijk. Hij heeft sinds 2 uur een wat drukkende pijn op zijn borst. Hij zou deze pijn een 5 of 6 geven als cijfer. Hij voelt zich niet klam, zweterig of duizelig. De pijn straalt niet uit. Hij is niet duizelig.

Wat voor urgentie komt je op uit? 

Wat is je advies/vangnet?

U3 – dringend i.vm. Matige pijn.

Vangnet: direct contact opnemen bij: toename pijn, uitstraling, vegetatieve verschijnselen

Casus: Wat zou je doen?

Mevrouw Dilan (23 jaar oud) belt naar de praktijk. Ze heeft zo’n pijn op haar borst. 

Ze is gister in de sportschool geweest en heeft zichzelf daar flink uitgedaagd met het wegdrukken van gewichten.

Er is geen uitstraling; geen vegetatieve verschijnselen. Het zit over haar hele borst, maar ook schouders en bovenarmen, alles doet daar zeer.

Welke urgentie kies je?

U5 - vermoedelijk myalgie 

Adviezen geven

Casus: Wat zou je doen?

Mevrouw Jackson belt over haar man. Hij geeft sinds een half uur pijn op zijn borst aan. Hij kan zelf echt niet aan de telefoon komen hoor….het wordt steeds erger. Hij ziet er ook zo naar grijzig uit en zweet helemaal. Het voelt alsof er een olifant op zijn borst is gaan zitten…

Dit heeft hij nog nooit gehad! Nitro..? Nee dat heeft hij niet hoor.

Welk beleid kies je? Waarom?

Hoe zet je dit in?

U1 –< 12 uur, snel progressief, vegetatieve verschijnselen en grauw.

Vangnet: Meneer laten zitten, bij meneer blijven. Geen inspanning leveren.

Bij verergering/wegraken - 112 bellen

Hoe overleg je dit met de HA?

Hartkloppingen

Wie heeft dit wel een gehad?

Zo ja, kun je daar wat over vertellen?

Wat zijn hartkloppingen?

Thuisarts.nl:

Bij hartkloppingen voel je je eigen hart in uw borstkas of keel kloppen. Het hart kan dan heel snel kloppen, heftig bonzend voelen of een slag overslaan.

Dit kan een heel vervelend gevoel geven. Ook kunnen hartkloppingen je ongerust maken.

Gelukkig betekenen hartkloppingen meestal niet dat er iets mis is met het hart.

Een normale hartslag is tussen de 60 en 90 slagen per minuut, bij rustig zitten.

Bij bewegen of stress:

Wordt de hartslag sneller. Bij sporten kunt je bijvoorbeeld een hartslag van 160 slagen per minuut hebben.

Als je daarna weer rustig zit en ontspant, wordt de hartslag weer langzamer. Dit is normaal.

Wat merk je bij hartkloppingen?

Niet iedereen voelt hetzelfde:

• Het hart kan heel snel gaan kloppen. Je voelt je daardoor heel onrustig.
  
• Het hart kan heftig bonzen.
• De hartslag kan heel onregelmatig zijn: soms ineens sneller en dan ineens weer langzamer.
  
• Je kunt voelen dat het hart soms een slag lijkt over te slaan. Vaak komt daarna een extra harde hartslag die voelt als een bons, bonk of dreun.
  
• Het hart kan ook heel snel of onregelmatig kloppen zonder dat u dat   merkt.

Kunnen hartkloppingen kwaad?

Hartkloppingen zijn meestal ongevaarlijk.

Je kunt er wel van schrikken als u ze voor het eerst krijgt. Neem dan contact op met de huisarts. De huisarts zal samen zoeken naar de oorzaak van de hartkloppingen.

Soms kunnen hartkloppingen wel gevaarlijk zijn (* zie sheet 33) 

Hoe ontstaan hartkloppingen?

Hartkloppingen kun je krijgen door:

- Actief bewegen en sporten

- Grote hoogte (bijvoorbeeld in de

   bergen)

- Alcohol drinken

- Roken

- Gebruik van drugs (vooral cocaïne)

   koffie of andere dranken met cafeïne

  (cola, energydrank)

- Een vette maaltijd

- Pijn

- Emoties

- Stress

- Psychische klachten, zoals

  angstklachten zorgen over de   

  hartkloppingen. In deze situaties zijn de

  hartkloppingen vaak een normale

  reactie van uw lichaam.

Hartkloppingen kunnen ook komen door problemen in het lichaam, zoals:

• Een te snel werkende schildklier
  
• Longontsteking
  
• Bloedarmoede
  
• Een allergie
  
• Een hartziekte of hartritmestoornis
  
• Hoge bloeddruk
  
• Diabetes (suikerziekte)
  
• Sommige medicijnen (zoals prednison , medicijnen bij ADHD, sommige medicijnen tegen astma, sommige medicijnen voor de schildklier)
  

Een langzame hartslag kan te maken hebben met:

- Een goede lichamelijke conditie

  (sporthart)

- Sommige medicijnen (bijvoorbeeld bètablokkers)

- Een te langzaam werkende schildklier

- Een hartziekte

Soms kun je bij de hartkloppingen ook andere klachten (erbij) krijgen. Welke kunnen dat zijn?

- Duizelig of licht in het hoofd.

- Gevoel geen lucht te krijgen of benauwd

   bent

- Tintelingen handen/voeten/mond.

- Droge mond.

- Hoofdpijn.

- Misselijk.

- Slap gevoel.

Wanneer bellen bij hartkloppingen?

 Direct bellen bij;

• Een pijnlijk, drukkend gevoel in of op de borst. Het gaat niet weg na een paar minuten. (U1)
• Hart gaat veel te snel ( hart op hol) en vegetatieve verschijnselen (U1)
• Je bent er erg benauwd bij (U2)
• hart gaat te snel (hart op hol) en een acuut begin (U2)
• Je hebt een onrustig gevoel, bent misselijk, bleek en zweterig (U2)
• Hevig duizelig en/of wegrakingen (U2)

Tussentijds advies: 

geen inspanning meer verrichten

Wanneer bellen met hartklopingen?

Minder spoed (U3);

• Als je voor het eerst hartkloppingen krijgt die niet overgaan als je een paar minuten rustig zit.
  

• Als je ineens een heel onregelmatige hartslag krijgt: het hart klopt ineens sneller en dan ineens weer langzamer.

Tussentijds advies; niet teveel inspanning verrichten

Wanneer treedt er een levensbedreigende situatie op bij Hartkloppingen?

1. Als de patiënt ook kortademig erbij is.
2. Als het onregelmatig is en snel is ontstaan
3. Bij erge duizeligheid
4. Als het hart op hol is en er vegetieve verschijnselen zijn

Bij te snel én vegetatieve verschijnselen U1

De andere genoemde is een U2, wel graag zo snel mogelijk beoordeling door huisarts. 

Tijd over ->casus uitspelen

Huiswerk:

•  Medilect `hartkloppingen` en `pijn thorax` klaar hebt
• opdracht pijn thorax maken Cumlaude 
• Bereid je goed voor over het onderwerp ABCDE en Bloedneus door de Triagewijzer en thuisarts.nl goed in te lezen