7.3 Zuur-basereacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Welkom, ga lekker zitten

Welkom, ga lekker zitten

Doelen van de vorige les:

1. Het verschil tussen sterke en zwakke zuren/basen
   
2. De evenwichtsvoorwaarde van een zwak zuur/base opstellen; K_z en K_b

Doelen van deze les:

1. Zure en basische eigenschappen van zouten
2. Meerwaardige zuren en basen
3. Amfolyten
4. Reacties tussen zuren en basen  herkennen/opstellen
5. Reactievergelijking opstellen van een zuur-base-reactie

Bijzondere zuren en basen

1. Sommige zouten reageren zuur , andere reageren basisch
2. Gehydrateerde metaalionen
3. Sommige zuren/basen kunnen meer dan één H⁺ ion afstaan/opnemen.
4. Sommige zuren of basen zijn instabiel

1. Zouten met zure of basische eigenschappen

Sommige ionen uit opgeloste zouten reageren als base of als zuur;

vb: oplossing van NaClO (natriumhypochloriet/bleekmiddel)

1. Zouten met zure of basische eigenschappen

Sommige ionen uit opgeloste zouten kunnen als base of als zuur reageren.

vb: oplossing van NH₄Cl (ammoniumchloride/salmiak)

2. Sommige gehydrateerde metaalionen reageren zuur:

3. Meervoudige zuren en basen: 

opeenvolgende evenwichten

Een tweewaardig zuur kan 2 H⁺ ionen afstaan, 

een driewaardig zuur kan 3 H⁺ ionen afstaan.

Oxaalzuur is een tweewaardig zuur. Het eerste evenwicht bepaalt voornamelijk de pH

Meervoudige zuren en basen: 

opeenvolgende evenwichten

Een tweewaardige base kan 2 H⁺ ionen opnemen.

Kaliumsulfide is een tweewaardige base. Het eerste evenwicht bepaalt voornamelijk de pH

Meervoudige zuren en basen: 

opeenvolgende evenwichten; amfolyten

Het HC₂O₄^-(aq) ion en het HS^-(aq) ion kunnen

• een H⁺ ion afstaan (= zuur reageren) 
• een H⁺ ion opnemen (= basisch reageren). 

Deze deeltjes staan dus ook tweemaal in tabel 49: een keer bij de zuren, een keer bij de basen.

Het zijn voorbeelden van AMFOLYTEN.

4. Instabiele zuren

Koolzuur (H₂CO₃) is een instabiel zuur: het valt uit elkaar in H₂O en CO₂ op het moment dat het gevormd wordt. 

Ammoniumhydroxide (NH₄OH) is een instabiele base: het valt uit elkaar in NH₃ en H₂O op het moment dat het gevormd wordt.

Onthouden:

• ionen in zouten kunnen met water reageren als zuur of als base 
• er zijn zuren en basen die meer dan één H⁺ kunnen afstaan/opnemen (meerwaardige zuren/basen); elke stap heeft zijn eigen K_z/K_b
• instabiele zuren vallen uiteen als ze worden gevormd
• amfolyten kunnen met/als zuur of base reageren

Stappenplan zuur-basereactie

stap 1: deeltjesinventarisatie

stap2: sterkste zuur (= grootste Kz) opzoeken (BINAS49)

stap3: sterkste base (=grootste Kb) opzoeken (BINAS49)

stap3: reactievergelijking

Stap3: reactievergelijking

• aflopend als zuur en/of base sterk is
• evenwicht als zuur en base zwak zijn                                                  LET OP:
• is er een overmaat waardoor een vervolgreactie mogelijk is?
• meerwaardige zuren/basen
• instabiele zuren/basen 
  

Onthouden stappenplan:

1. deeltjesinventarisatie
2. sterkste zuur (links-hoog in B49) reageert met sterkste base (rechts-laag in B49)
3. is één zuur/base sterk? => aflopende reactie 
4. zijn zuur-base beide zwak? => evenwicht
5. reactievergelijking opstellen
6. welke deeltjes over?  pH beredeneren/berekenen

huiswerk