H7.3 les 5 bijzondere zuren en basen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

7.3 Bijzondere zuren en basen

NOVA 4VWO les 5

Nodig: Binas & schrift (en eventueel laptop voor LU)

Deze les: Bijzondere zuren en basen

1. Sommige zouten reageren zuur of basisch
2. Sommige metaalionen gedragen zich als zwak zuur
3. Sommige zuren of basen kunnen meer dan één H⁺ ion afstaan/opnemen.
4. Sommige zuren of basen zijn instabiel
5. Amfolyten kunnen als zuur én als base reageren

Leerdoelen

1. Je weet dat er zouten zijn die zure of basische eigenschappen hebben 
2. Je weet van het bestaan van gehydrateerde metaalionen, meerwaardige en instabiele zuren/basen. 
3. Je kunt van amfifiele stoffen aan de hand van de Kb en de Kz redeneren wat de pH zal zijn van de oplossing. 

1. Zouten met basische of zure eigenschappen

• Veel zouten bevatten een basisch ion (B-)  
• Het basische ion zit dan vaak vastgeplakt aan K+ of Na+
• NH4+ is een ion met zure eigenschappen. 

herhaling

1. Zouten met basische of zure eigenschappen

Tip voor reactievergelijkingen met basische zouten:

Staat in de tekst staat dat het gaat om een vaste stof, schrijf je de hele stof. 

vast natriumcarbonaat = Na₂CO₃ (s)

Gaat het om een oplossing? Schrijf je de B-(aq)

natriumcarbonaat oplossing = (2Na⁺ (aq)+ )  CO₃^2-(aq)

noteer en leer

2. gehydrateerde metaalionen

sommige metaalionen gedragen zich als zuur, omdat ze omringd zijn door watermoleculen

je kunt ze vinden in Binas 49

noteer en onthoud:

2. gehydrateerde   metaalionen

• Dit complex is een zwak zuur.
  
• vb: Fe3+, Cr3+, Al3+, Fe2+, Pb2+, Cu2+, Zn2+ (zie Binas 49)
• 6 watermoleculen hydrateren 1 metaalion
  
• Aantrekking op lading en delta- van O

een oplossing met aluminiumionen is een zure oplossing

3. Meerwaardige zuren en basen

• Sommige deeltjes kunnen meer H+ afstaan/opnemen
• Dit gaat in verschillende stappen, die NA elkaar verlopen
• pH wordt bepaald door eerste stap

tweewaardig zuur:

tweewaardige base:

noteer en leer

4. Instabiele zuren

Koolzuur (H₂CO₃(aq)) is een instabiel zuur:

het valt uit elkaar in H₂O en CO₂ op het moment dat het gevormd wordt. 

TIP: Noteer in een reactievergelijking na de pijl dus altijd "H2O + CO2" ipv H2CO3 

noteer en leer

4. Instabiele zuren

Koolzuur (H₂CO₃(aq)) is een instabiel zuur:

het valt uit elkaar in H₂O en CO₂ op het moment dat het gevormd wordt. 

Welk ander instabiel zuur kun je vinden in Binas 49?

5. amfolyten

Een amfolyt is een deeltje dat zowel H+ kan opnemen, als H+ kan afstaan

Een amfolyt kan dus reageren als zuur én als base

Deze deeltjes staan dus ook tweemaal in tabel 49: een keer bij de zuren, een keer bij de basen.

bijvoorbeeld: HC₂O₄^-(aq) , HPO42- (aq)

noteer en leer

Ontstaat er een zure of basische oplossing als je een amfolyt in water brengt?

Zoek op in Binas 49 voor

HC2O4- :

Kz =

Kb =

Zoek op in Binas 49 voor

HPO42- :

Kz =

Kb =

Ontstaat er een zure of basische oplossing als je een amfolyt in water brengt?

Zoek op in Binas 49 voor

HC2O4- :

Kz =

Kb =

conclusie:

K.... >   K ...., dus in water gedraagt deze amfolyt zich als .....

Er ontstaat een ............... oplossing

Zoek op in Binas 49 voor

HPO42- :

Kz =

Kb =

Ontstaat er een zure of basische oplossing als je een amfolyt in water brengt?

Zoek op in Binas 49 voor

HC2O4- :

Kz =

Kb =

conclusie:

K.... >   K ...., dus in water gedraagt deze amfolyt zich als .....

Er ontstaat een ............... oplossing

conclusie:

K.... >   K ...., dus in water gedraagt deze amfolyt zich als .....

Er ontstaat een ............... oplossing

Zoek op in Binas 49 voor

HPO42- :

Kz =

Kb =

Leerdoelencheck:

1. Je weet dat er zouten zijn die zure of basische eigenschappen hebben 
2. Je weet van het bestaan van gehydrateerde metaalionen, meerwaardige en instabiele zuren/basen. 
3. Je kunt van amfolyten aan de hand van de Kb en de Kz redeneren wat de pH zal zijn van de oplossing. 

Heb je dit begrepen? Zijn er nog vragen?

Eigen werk

Leer H7.3 tot en met amfolyten

bestudeer voorbeeldopdracht 5

leer de betekenis van de blauwe woorden

maak opgave 25, 26 (basis) en 27 (uitdaging)

kijk je werk na