hyperbool, understatement, litotes en eufemisme

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Stijlmiddelen: hyperbool, understatement en eufemisme

Lesdoelen

Aan het einde van de les: 

- weet je wat de volgende stijlmiddelen zijn: hyperbool, understatement, eufemisme en litotes.

- kun je deze stijlmiddelen herkennen

- weet je wanneer je deze stijlmiddelen kunt toepassen in je eigen teksten

Uitleg stijlmiddelen

Wat zijn stijlmiddelen en wanneer gebruik je die?

- manieren om je tekst kleurrijker te maken. 

Je gebruikt ze om je boodschap beter over te brengen; het wordt beter onthouden en maakt het krachtiger. Soms ontstaat daar ook humor door.

Hyperbool

De schrijver gebruikt bepaalde woorden, zodat ze versterkt of   verzwakt worden. 

Bijvoorbeeld: Je zegt: 'Hij barst van het geld'.

Je bedoelt: 'Hij is rijk'.

•  bij een hyperbool-> de werkelijkheid wordt overdreven
•  hyperbool heeft humoristisch effect
•  hyperbolen zijn vaak uitdrukkingen

Wat zijn de hyperbolen?

1. Ik schaamde me dood toe hij dat zei.
2. Ik heb me kapot gelachen om die grap.
3. Ik sterf onderhand van de dorst.
4. Peter stikte van de lach.
5. Frits wordt gek van de jeuk.
6. Ik vries mijn billen er nog af, zo koud is het hier.

Understatement

Understatement

- Met een understatement zwak je de mededeling af.

- Je zegt dat iets minder mooi, groot of belangrijk is dan in

   werkelijkheid.

Eufemisme

Een verzachtende uitdrukking-> niet spottend bedoeld is

• voorkomen dat een mededeling hard of onaangenaam overkomt
• bepaalde zaken fraaier over laten komen
• DUS: op een verzachtende manier of nette manier onder woorden brengen van iets wat niet zo prettig of netjes is

voorbeelden eufemisme

• Na een lange lijdensweg ging hij heen. 
  
• Volgens mij is er aan jou een steekje los! 
  
• De examinator heeft onzorgvuldig gehandeld. 
  
• Gisteren hebben we opa naar zijn laatste rustplaats gebracht.
  
• Zij werkt daar als interieurverzorgster.
  
• 'Hoe is het met uw stoelgang?', informeerde de dokter.
  
• De dierenarts heeft de hond laten inslapen. 
  
• De directie wil het personeelsbestand afslanken. 
  

Wat zijn de eufemismen?

1. Wij hebben helaas onze hond moeten laten inslapen.
2. Zij hebben de liefde bedreven.
3. Hij heeft haast, want hij moet een grote boodschap.
4. Op dit moment is hij werkzoekend.

Litotes

Een bijzondere vorm van een understatement is de litotes. Daarmee ontken je het tegenovergestelde.

Voorbeeld:  Ze zijn niet onbemiddeld.

Je bedoelt: Ze zijn rijk.

Litotes

- Er wordt een mededeling gedaan door het tegenovergestelde

   te ontkennen.

- De litotes lijkt op een understatement.

- Het is een stijlfiguur waarbij je schijnbaar iets ontkent of

   verkleint met het doel datgene wat je bedoelt des te meer uit

   te laten komen. 

braken

sterven

inbreker

afmaken van vee

spam

ontslaan

vomeren

laten gaan

ongewenste bezoeker

ruimen

E-mailmarketing

laten gaan

Bedenk bij de volgende 

woorden/woordcombinaties een eufemisme.

- Dood gaan
- Plassen
- Poepen
- Schoonmaakster
- Kerkhof

Je krijgt hier 3 minuten voor.

Opdrachtje

Schrijf voor jezelf in je eigen woorden op wat de volgende stijfiguren zijn:

• Hyperbool
  
• Eufemisme
• Litotes

Geef hierbij enkele voorbeelden om het te verduidelijken. 

www.cambiumned.nl

spuugzat

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

verzuipen

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

onaangenaam verrast

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

een verschrikkelijke bende

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

lachten zich een breuk

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

De dierenarts heeft onze hond laten inslapen.

_________

1. hyperbool
2. eufemisme

Ik WORD KNETTERGEK van je gezeur.

1. hyperbool
2. eufemisme

Vannacht hebben onze buren ongewenst bezoek gehad.

__________________________

1. hyperbool
2. eufemisme

met de tong uit de mond

1. overdrijving (hyperbool)
2. eufemisme

Na een lange lijdensweg, ging hij heen.

_____

______

1. hyperbool
2. eufemisme

"Waar bleef je nou, ik stond al eeuwen op je te wachten!"

1. hyperbool
2. understatement
3. litotes
4. eufemisme

Een deel van het personeel zal moeten AFVLOEIEN.

1. hyberbool
2. eufemisme

Als al je verstandskiezen in één keer getrokken worden, is dat geen pretje.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

2) Ik verveel me dood.

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

Van welk stijlfiguur wordt hier gebruik gemaakt?

Mijn vriend is bepaald niet dom.

1. eufemisme
2. litotes
3. pleonasme
4. tautologie

Wis en waarachtig ga ik vanavond op de tv die wedstrijd bekijken.

1. understatement
2. eufemisme
3. litotes
4. tautologie

VWO
Benoem de stijlfiguur:
Dat is niet onwaarschijnlijk.

1. Understatement
2. Metonymia
3. Eufemisme
4. Litotes

Moet ik het nu VOOR DE DUIZENDSTE KEER zeggen? Deur achter je dicht!

1. hyperbool
2. understatement
3. eufemisme
4. litotes

Joke werkt daar als interieurverzorgster.

1. eufemisme
2. hyperbool

De directie kondigde een BANENREDUCTIE aan.

1. eufemisme
2. hyperbool

Eten we spruitjes? Wil je me dood hebben of zo?

1. hyperbool
2. eufemisme

Hij rende de benen uit zijn lijf om de bus te halen.

1. hyperbool
2. eufemisme

Na een lang sterfbed is hij ons helaas ontvallen.

1. eufemisme
2. hyperbool

Die film is echt OM JE DOOD TE LACHEN.

1. eufemisme
2. hyperbool

De verdediger schoot de strafschop huizenhoog weg

1. hyperbool
2. eufemisme

www.cambiumned.nl

www.cambiumned.nl

oefenen met Quizlet...

https:

https: