§2 Steden, netwerken en bestuurders (1302-1602)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

 Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke ontwikkelingen op de positie van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten (1302-

1602)?

Dus:

• sociaal-economische ontwikkelingen 
• en religieuze ontwikkelingen
• politieke ontwikkelingen
• invloed op positie stedelijke burgerij
• in Nederlandse gewesten

Gewesten met belangrijke handelssteden in periode 1302-1602: Vlaanderen, Brabant en Holland

Gouden combinatie

 zeehavens: Antwerpen, Brugge

handel over land

Aandelen en compagnieen

Aandeel = deel van iets. 

Met 10 man een schip (en dus 10% van de winst/verlies)

Wisselbrieven en koopmanbeurs

Vaststellen wisselkoersen

Handel in aandelen

Noodzakelijk: bank en wisselbrieven

Amsterdam

Gespecialiseerde haven in graan vanuit het oostzeegebied

Dus eigen landbouwgrond niet voor graan, maar voor specialisme als kaas, bier etc.

Sociale samenhang in steden

Van oudsher: kerk zorgt voor sociale zorg (wezen, ouderen, zieken) en het onderwijs.

Nu: overgenomen door stedelijke burgerij. 

Wat veranderde in de bonum commune door deze overgang?

Reactie van geestelijkheid

Bedelorden

Begijnhoven

Nijkerk

Grote kerk is ooit gebouwd als klooster

Het gebouw 'Tot behoeft de Susteren, wonende binnen der Vesten, een huijs en hostede op die graffte'. Als onderdeel van het 'St Catharynen Clooster' bood het pand onderdak aan ongehuwde vrouwen en weduwen. 

Dus:

• sociaal-economische ontwikkelingen 
• en religieuze ontwikkelingen

• politieke ontwikkelingen
• invloed op positie stedelijke burgerij
• in Nederlandse gewesten

Welkom

Lage landen §2, deel 2

Dus:

• sociaal-economische ontwikkelingen 
• en religieuze ontwikkelingen

• politieke ontwikkelingen
• invloed op positie stedelijke burgerij

• in Nederlandse gewesten

Centralisatie versus sterke stedelijke burgerij

Waarom is centralisatie voor de sterke burgerij een probleem?

Particularisme tegenover centralisatie

Centralisatie door:

• Paleis in Brussel
• Centrale rechtspraak
• Eenheid in staatsfinanciën
• Afname van priviliges

Oorlog!

Tussen de steden Gent en Brugge en de Bourgondische hertog

Blokkade van Brugge leidde tot winst en centrale positie van Antwerpen als (zee)haven. 

Habsburgse vorsten

Karel V en Filips II

Vanaf de 16e eeuw

De centralisatiepolitiek wordt in de 16e eeuw uitgebreid door de opkomst van het protestantisme. 

Begrippen

1585

Antwerpen valt in Spaanse handen

Kapitaalkrachtige burgers trekken naar Holland

1581: plakkaat van Verlatinghe

1585: stapelmarkt functie Antwerpen vervalt

1602: VOC opgericht

De Republiek ontwikkelt zich tot een handelsgrootmacht met wereldwijd netwerk.

Verwerkingsopdracht §2