H3.3 Formuletaal

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H3.3 Formuletaal

Leerdoelen

Je kunt nu:

• De formule van een stof afleiden uit de molecuultekening.
• De formules van elementen geven.
• De formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam bekend is.
• De naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule bekend is.
• Het massa-% van een atoomsoort in een verbinding berekenen.

Stil lezen

10 Min Stil lezen H3.3 en/of opdrachten maken

Maken opdracht:

HAVO: 29 + 31 + 35(M) of 36 + 38 of 40(M) + 42 of 43(N) 

VWO:  26 + 29 of 30 + 33 of 34 + 35(N) of 37 + 38

Instructie

We gaan samen kijken naar:

• Molecuulformules - index - coëfficiënt
• Twee-atomige elementen
• Molecuulmassa -atomaire massa-eenheid (u)
• Massa-% 

Zelf doen:

Zelf leren:

• Enkele belangrijke moleculen met bijbehorende namen en formules.
  

De molecuulformule

Atomen stellen we voor als bolletjes met
een elementsymbool.

Cl

H

H

O

O

C

C

O

H

De molecuulformule

De atomen kunnen we samenvoegen tot moleculen:

CO₂                                                                                                           

 

Molecuultekening

C

O

O

H

H

O

Index: geeft het aantal atomen aan (staat rechtsonder het symbool)

H₂O

Molecuulformule

De molecuulformule

Meerdere moleculen worden weergegeven met
een coëfficiënt. Dit getal komt vóór het molecuul te staan.

C

O

O

C

C

C

C

O

O

O

O

O

O

O

O

Hier is de coëfficiënt 5, dus 5 CO₂

Opdracht

Hoeveel moleculen en hoeveel atomen (per soort) bevatten de volgende opgaven:

• O₂
• H₂O
• 4CH₄

Claudia Fietst In Haar Ondergoed Naar Breda

De moleculen van deze atomen bestaat altijd uit twee dezelfde atomen:

-Cl₂ : Chloormolecuul

-F₂ : Fluormolecuul

-I₂ : Joodmolecuul

-H₂ : Waterstofmolecuul

-O₂ : Zuurstofmolecuul

-N₂ : Stikstofmolecuul

-Br₂  : Broommolecuul

Molecuulmassa

Stoffen hebben massa's, stoffen bestaan uit moleculen, moleculen bestaan uit atomen, dus atomen hebben massa's.

De massa van een waterstofatoom is 1,68x10^-27 kg! 

Niet zo handig hé? 

Daarom is de atomaire massa-eenheid (u) bedacht. 

1 u = 1,67x10^-27 kg

Atoommassa's en molecuulmassa's 

Atoommassa (A) van ieder atoom kun je aflezen in het
Periodiek Systeem 

Molecuulmassa berekenen van verbindingen

Atoommassa's van alle atomen in 1 molecuul bij elkaar optellen.

De molecuulmassa van H2O = 

2 x massa H-atoom + 1 x massa O-atoom = 

2 X 1,008 + 1 x 16,00 = 18,016 u

Het gehalte van een atoomsoort in een verbinding

Als je de molecuulformule van een stof weet, kun je uitrekenen wat het gehalte van een bepaalde atoomsoort in dat molecuul is. Eerst bereken je de totale massa van het molecuul aan de hand van de molecuulformule en dan de totale massa van de gevraagde atoomsoort.

Wat is het massapercentage zuurstof in water?

Leerdoelen

Je kunt nu:

• De formule van een stof afleiden uit de molecuultekening.
• De formules van elementen geven.
• De formules van een aantal verbindingen opschrijven als de naam bekend is.
• De naam van een aantal stoffen opschrijven als de formule bekend is.
• Het massa-% van een atoomsoort in een verbinding berekenen.

Werken:

Maken: 

HAVO: 29 + 31 + 35(M) of 36 + 38 of 40(M) + 42 of 43(N) 

VWO: 26 + 29 of 30 + 33 of 34 + 35(N) of 37 + 38   

Leren:

• Vetgedrukte woorden.
• Enkele belangrijke moleculen met bijbehorende namen en formules.

Met de index:

1. Geef je aan hoeveel moleculen er zijn
2. Geef je aan hoeveel atomen er in 1 molecuul zitten

Index staat altijd aan het begin van een molecuul

1. juist
2. onjuist

De coëfficiënt staat altijd...

1. voor het molecuul
2. in het molecuul
3. achter het molecuul

Wat geeft het coëfficiënt aan?

1. aantal moleculen
2. aantal atomen
3. aantal atomen in het molecuul
4. aantal moleculen in het atoom

Wat is de coëfficiënt bij ?

1. H
2. 2
3. O
4. 3

Geef aan welk(e) getal(len) de index en welk(e) getal(len) de coefficient is/zijn in: 6

 H2SO4

1. Index: 6 coëfficiënt: 2 en 4
2. Index: 6 en 2 coëfficiënt: 4
3. Index: 2 en 4 coëfficiënt: 6
4. Index: 6 en 4 coëfficiënt: 2

Hoe noemen we het getal dat voor het molecuul staat? 2 CO2

1. Index
2. Coëfficiënt
3. Molecuulformule
4. Atoom

Welk cijfer mag je nooit aanpassen? De indexcijfers of de coëfficiënten?

1. De indexcijfers
2. De coëfficiënten
3. Geen van beiden
4. allebei

Wat is de index van koolstof in de molecuulformule van dit molecuul (koolstof zijn de zwarte bolletjes):

1. 4
2. 5
3. 6
4. 7

Wat is de index in de volgende formule?

3CH​4​​

1. 4
2. 1
3. 3
4. 0

O (zuurstof)

O₂

H₂O

AgCl

C₆H₁₂O₆

32

18

16

143,32

180,16 u

Wat is de atoommassa van zilver?

Wat is de molecuulmassa van
Denk aan een berekening.

KNO​3​​

Bereken het massapercentage van O in

C​9​​H​8​​O​4​​