Godsdienst - Vrijheid

• godsdienst
• Secundair onderwijs

Vrijheid & determinisme

Klara Vastmans, Mona Dewaele, Marente Vuye, Matthis Hermans, Michiel Van Der Meersch

Margot

Determinisme

Lot

Karma

Toeval

Plan

Vrijheid

Gesitueerde vrijheid

Autonomie

Heteronomie

Margot

• Lot
• Karma = dat alles wat een individu doet, denkt of zegt, uiteindelijk weer bij zichzelf terugkomt en gevolgen heeft voor volgende levens door middel van reïncarnatie
• Plan --> van God
• Gesitueerde vrijheid

Determinisme

• Determinisme stelt dat elke gebeurtenis causaal verbonden is met eerdere gebeurtenissen.

• VOORBEELD:

JONAS: Wat is determinisme

JONAS: Nietschze en determinisme

JONAS: Voorbeeld van determinisme

PJ: 4 soorten determinisme

Determinisme

• Determinisme stelt dat elke gebeurtenis causaal verbonden is met eerdere gebeurtenissen.

• VOORBEELD:

JONAS: Wat is determinisme

JONAS: Nietschze en determinisme

JONAS: Voorbeeld van determinisme

PJ: 4 soorten determinisme

Nietzsche en het determinisme

"Alles is slechts interpretatie"

"God is dood"

• 20ste eeuw > Determinisme wint aan populariteit
• Vandaag > 'De wetenschap' zal overal een antwoord op vinden

JONAS: Wat is determinisme

JONAS: Nietschze en determinisme

JONAS: Voorbeeld van determinisme

PJ: 4 soorten determinisme

4 soorten determinisme

VRIJE WIL

Religieus

Absoluut

Sociaal

Natuurlijk

JONAS: Wat is determinisme

JONAS: Nietschze en determinisme

JONAS: Voorbeeld van determinisme

PJ: 4 soorten determinisme

Vrije wil in het recht

Vinden jullie het terecht dat iemand met een stoornis, op dezelfde wijze bestraft wordt ook al is het een bewuste handeling?

      JA

    NEE

Wat is autonomie en heteronomie?

Jasper

Autonomie en heteronomie 

• Piaget bestudeerde en benoemde deze fenomenen
• Mens streeft naar onafhankelijk worden naar mate leven vordert 
• Bij mensen met autisme is dit niet van toepassing 

Jasper

Hoe zit het met Levinas en Nietzsche?

Levinas:

• Er moet een balans zijn tussen beide

Nietzsche: 

• Je moet autonoom zijn 

Jasper

Lot - toeval - karma - Gods plan

• Lot: niet gepland door de mens, wel door externe kracht
• Toeval: niet gepland door mens of externe macht
• Karma: alles wat je doet komt terug naar jezelf
• Gods plan: alles gebeurt omdat God het zo wil

Febe

"Mensen, weg met dat bijgeloof: niet het lot,maar toeval bepaalt ons leven"

Anna

Waarom is het gevaarlijk om belangrijke levensgebeurtenissen toe te schrijven aan het lot? 

Onderzoek uit 2014 

door Banerjee en Bloom

Anna

betekenis vinden in markante levensgebeurtenissen: marathon lopen --> bomaanslag --> gewond --> trouwen met verpleegster

* ook bij positieve gebeurtenissen

=== geloof --> vanwaar?  klassieke theorie: =religieuze uitspatting: - we denken dat belangrijke gebeurtenissen in ons leven betekenis hebben omdat we geloven dat er een God is die alles plant voor ons, ons boodschappen stuurt, de goeden beloont en de slechten bestraft.

Onderzoek --> theorie is onvolledig, want velen (gelovigen en ongelovigen) schrijven dit niet toe aan een God, maar aan het LOT

Zij zien het lot als een concept dat ervoor zorgt dat belangrijke gebeurtenissen optreden met een reden en dat een of ander onderliggend mechanisme de uitkomst van deze gebeurtenissen bepaalt

De conclusie van Banerjee en Bloom: "Sommige mensen mogen dan wel energie putten uit het geloof dat wat ons te beurt valt, deel uitmaakt van een allesomvattend plan. Maar dat geloof heeft weldegelijk negatieve, zelfs gevaarlijke facetten. Het doet ons geloven dat de wereld een faire plaats is waarin het goede wordt bevorderd en het slechte wordt bestraft. Het kan ons aanzetten om te denken dat het rechtvaardig is dat mensen te beurt vallen aan ziektes, aanslagen of ander onheil. Dat armoede en ongelijkheid deel uitmaken van een groter plan."

"Maar niets is minder waar: de wereld is geen plaats waar mensen krijgen wat ze verdienen. Als er zo'n goddelijk, rechtvaardig of op KARMA gebaseerd mechanisme zou bestaan, zouden we niet op deze wereld leven."

Geef je mening: Leunt onze samenleving eerder naar vrij of onvrij?

Gesitueerde vrijheid 

VRIJ

VRIJ

Op 3 vlakken:

- fysiek

- psychologisch

- sociaal

Margot

THEOLOGE VAN WOLDE ONDERZOEKT IN JOB 

ONZE VERHOUDING TOT HET LOT

Anna

Van Wolde

• Bijbelboek Job
• grilligheid van het lot ipv God
• rechtvaardigheid
• waarom determinisme?
• Niets is voorbestemd en alles toeval
• waarom overkomt mij dit niet? --> ervaringen! ~~fractals
• autonomie

Coïncidenties zijn een samenloop van omstandigheden die wij mensen opmerkelijk vinden en waar wij een betekenis aan geven. Soms is er gewoon een oorzakelijk verband. De botsing van bepaalde verhaallijnen is dan toevallig maar kan wel als oorzaak van iets optreden"

Voorbeelden

Margot

Stoïcisme

Determinisme

• Elke handeling is bepaald door het lot
• Geen invloed op gebeurtenissen

Vrijheid

• Vrij in hoe de mens reageert (deels)

Margot

Stoïcisme is een concept dat ervan uitgaat dat alle gebeurtenissen in ons bestaan voortkomen uit een goddelijk plan. Dit wordt ook wel ‘het lot’ genoemd. Zij die geloven in een goddelijk plan, gaan ervan uit dat wie zich verzet het zal bezuren. Individuen kunnen volgens dit concept niets veranderen aan de bedoelde loop van hun leven, en moeten zich erbij neerleggen dat er een plan voor hen is uitgestippeld. Volgens het stoïcisme accepteren deugdzame mensen hun lot, zonder zich te verzetten, hoe het ook loopt. Dit is echter een nogal vage gedachte. Want men weet niet of men moeilijkheden moet ontlopen of ertegenin moet gaan ten gunste van de lange termijn. 

Goddelijk plan --> het lot

Individuen kunnen niets veranderen & moeten zich erbij neerleggen

Boeddhisme

Determinisme

• Karma: eigen daden bepalen toekomst

Vrijheid

Noch vrije wil, noch determinisme

heteronome godsdienst

Pieter Jan

Hindoeïsme

Determinisme

• Karma & reïncarnatie

Vrijheid

Suggereren geloof in determinisme

Pieter Jan

Geloven jullie in karma?

1. JA
2. NEE

Materialisme 

Determinisme: 

• Drang naar materiële zaken
• Alles is materie

Vrijheid:

• /

Jonas

In het materialisme gaat men alles herleiden tot materie. Er bestaat geen God, de drang naar materiële zaken is groot. Doordat er geen God bestaat, wordt alles wat iemand doet of zegt bepaald vanuit een voorgaande gebeurtenis. 

Islam

Determinisme

• Hoofddoek

Vrijheid

• Hoofddoek

Febe

dragen uit sociaal determinisme, maar even goed gwn omdat je het wil!

Christendom

Vrijheid

• Adam & eva vrij op wereld
• Niet elke zondag naar Kerk (nu)
• Autonome godsdienst

Determinisme

• God als operrechter (middeleeuwen)

Jasper

Vroeger werd God als opperrechter gezien, men deed alles wat de Kerk in naam van God vroeg. Een voorbeeld hiervan is de aflaten, mensen gingen dus echt ver. 

Vandaag de dag is er meer autonomie. Wij zijn ook christen, maar gaan niet elke zondag nog naar de kerk bijvoorbeeld. Er was zeker wel altijd een zekere vrijheid vb Adam en Eva die vrij op de wereld liepen. 

elke zondag naar kerk?

aflaten: Kerk maakte gebruik van mensen

Jodendom

Determinisme

• God bepaalt alles
  
  

Vrijheid

„Wij waren slaven in Egypte, maar God bracht ons daaruit met een sterke hand en met uitgestrekte arm." Het eerste bestanddeel van werkelijke vrijheid is de erkenning van Gods invloed in ons leven.

=> WOII?

Febe

• slavernij
• ballingschap
• WOII