2.3 De opbouw van de verzorgingsstaat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

2.3 sociale zekerheid

De opbouw van de verzorgingsstaat

Na de crisisjaren

Eind jaren '30: economische vooruitgang

Tot de Tweede Wereldoorlog

Na bevrijding: NL in puin, economie slecht

Nu geen afwachtende overheid: herstel NL en economie samen met bevolking doen

Wederopbouw

Wederopbouw

Tijdens deze periode: regering met ruime meerderheid in parlement

Twee grootste partijen: KVP en PvdA samen met enkele kleine partijen: Rooms-rode coalitie -> dit liet zien dat samenwerken buiten de zuilen belangrijk was.

 

Wederopbouw

Overheidsbemoeienis met economie

Lonen niet te veel laten stijgen -> minder dure producten -> veel verkoop aan buitenland -> meer verkoop = meer werkgelegenheid -> minder werkeloosheid

Groei economie in jaren '50, geholpen door het Marshallplan. Ook in Europa -> internationale handel met NL in voordeel door lage loonkosten en goedkope producten

Werkverschaffing:

Vraag 1 t/m 6 maken 

2.3 Sociale zekerheid 

Sociale verzekeringen

Na WO II meer dan alleen aandacht voor de economie.

Opnieuw aandacht voor armoede, ook uit angst.

Mensen zouden in hun nare situatie kunnen kiezen voor het communisme...

Vakbonden hadden lage lonen gesteund, mits er nieuwe sociale wetten zouden komen. 

Rol van de overheid was discussiepunt: moest zij voor uitkeringen zorgen (standpunt PvdA) of moest de overheid juist niet zomaar geld geven aan burgers?

Sociale verzekeringen

Armoede onder ouderen moest snel worden aangepakt. 

1947: Rooms-rode coalitie komt met plan. 

Noodwet Ouderdomsvoorziening, tijdelijke wet door Willem Drees die dan minister van Sociale Zaken is.

Dit wordt gezien als begin van de verzorgingsstaat.

Sociale verzekeringen

Begin jaren '50 verplichte sociale verzekeringen. 

Hoogte van premies waren afhankelijk van inkomen. 

Meer verdienen = meer betalen.

Geld van deze premies werd meteen gebruikt om uitkeringen te betalen van iedereen die dat nodig had. Dit doen we nog steeds zo. 

Dit is een vorm van solidariteit in de maatschappij, kenmerkend voor de verzorgingsstaat 

Aan het werk:

Vraag 7 t/m 11 

2.3 Sociale zekerheid 

Sociale voorzieningen 

Jaren '60 vorige eeuw verdere uitbouw verzorgingsstaat:

1966: WAO (Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering)

Sociale voorzieningen

De overheid betaalt deze voorzieningen. Wanneer er te weinig geld is om van te leven - door werkeloosheid, geen recht op uitkering uit sociale zekerheid.

1965: ABW (Algemene Bijstandswet)

Sociale voorzieningen

Lonen stegen snel in de jaren '60 (werkgevers en werknemers bepaalden die nu)

Mensen gingen meer kopen -> goed voor economie en werkgelegenheid

Hogere lonen -> meer belastinggeld binnen

1959: ontdekking van enorm aardgasveld Groningen..

Meer hulp

De verzorgingsstaat was niet alleen financieel. Overheid verbeterde ook de gezondheidszorg en het onderwijs

1983: Grondwetswijziging. Sociale grondrechten kwamen in de grondwet te staan. Deze wetten zorgen voor bescherming van de burgers door de overheid. Recht op werk, recht op gezondheidszorg, recht op bewoonbaarheid van het land, recht op rechtsbijstand.  

Herhaling grondwet: hier