Van voedsel naar voedingsstof: de spijsvertering. Les 2

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Inhoudsopgave.

1. Terugkoppeling
2. Doelen deze les
   Check doelen op Werkpad. We zitten in week 49 van planning <--Tik voor link naar TEAMS jaarplanning
   
3. Afronding en samenvatting

Wat doen bouwstoffen?

Terugkoppeling

1. Ze worden opgeslagen
2. Ze zijn nodig voor de groei en ontwikkeling
3. Ze leveren energie
4. Ze beschermen je lichaam

beschermende stoffen zijn

1. mineralen en vitaminen
2. koolhydraten en eiwitten
3. mineralen en eiwitten
4. vitaminen en koolhydraten

Wat doen brandstoffen?

1. Ze worden opgeslagen
2. Ze zijn nodig voor de groei en ontwikkeling
3. Ze leveren energie
4. Ze beschermen je lichaam

Wat zijn voorbeelden van beschermende stoffen?

1. vitamine B en eiwitten
2. kalk en eiwitten
3. vitamine C en ijzer

Van Voedsel

Naar Voedingsstof

tik!

In deze les gaan we kijken hoe ons lichaam ons eten VERTEERD tot voedingsstoffen.

Enzymen

De rol van Organen en de voedselresten.(afb. niet voor missie gebruiken)

blauw

    Je legt uit hoe enzymen bij de vertering helpen.

    Je beschrijft hoe enzymen werken.

Rood & Wit

Je legt uit hoe enzymen bij de vertering helpen.

Rood

    Je benoemt de organen van het spijsverteringsstelsel en hoe het voedsel daarlangs beweegt.
    Je beschrijft wat er in je mond met het voedsel gebeurt.
    Je beschrijft wat er in de maag en de twaalfvingerige darm met het voedsel gebeurt.
    Je benoemt hoe voedingsstoffen in de dikke en de dunne darm worden opgenomen.

Blauw & wit

    Je benoemt de organen van het spijsverteringsstelsel en hoe het voedsel daarlangs beweegt.
    Je legt uit wat er in je mond met het voedsel gebeurt.
    Je legt uit wat er in de maag en de twaalfvingerige darm met het voedsel gebeurt.
    Je verklaart hoe voedingsstoffen in de dikke en de dunne darm worden opgenomen.

Onmisbare rol van ENZYMEN

Enzymen zijn super complexe eiwitten in ons lichaam. Enzymen zijn versnellers van reacties!   Ze zorgen voor VERTERING van voedingsmiddelen naar eenvoudige voedingsstoffen.

Enzymen zorgen voor vertering van:
Koolhydraten              eenvoudige suikers.
Eiwitten (die we eten)         Aminozuren (onderdelen eiwitten)

Vetten              Vetzuren ( eenvoudige, beter OPGELOSSE vetten)

wordt VERTEERD NAAR

wordt VERTEERD NAAR

!

wordt OPGELOST

tik!

maar waarom?

Alles wat we eten is nog te groot om opgelost en doorgevoerd te worden in ons bloed.

Knippen = verteren.

Hoe werken enzymen specifiek.

Dit is een enzym. Enzymen zijn soortspecifiek! Dus ze verwerken alleen een aantal stoffen. Dit is een enzym die zetmeel verwerkt.

Substraat is de naam van de stof di verwerkt wordt door een Enzym.

Deze substraat is toevalig een zetmeel!

Het enzym heeft een verbindingsplaats waar alleen zetmeel past. Als de zetmeel erin zit vormt het een enzym-substraatcomplex. Het substraat ( zetmeel) wordt verwerkt tot kleinere suikers ( eventueel tot b.v glucose)

Het substraat is veranderd naar een andere stof. Bijdeze een kleinere koolhydraat (kleinere suiker).

1

2

3

4

Spijsvertering (omzetten van vcoedingsmiddelen naar voedingsstoffen).

twaalfvingerige darm

Binnen de mond vind je ook nog de speekselklieren!

Doel:
1. In je mond ga je je voedsel in stukjes kauwen, zo kan het soepel door je lichaam heen. Verder komt de verteringssappen door kauwen beter in contact met alles!

2. Je speekselklieren geven af Amylase ( Speeksel) en daarin zit Enzymen dat Koolhydraten verteerd!!

Je slokdarm transporteert je eten naar je maag.

Het beweging die de darmen maken om voedsel te verplaatsen heet DARMPERILSTASTIEK

De maag komt na de slokdarm. De maag produceert maagsap, hierin vind je 2 stoffen!

1: Maagzuur(zoutzuur): Zeer zuur vloeistof! Doodt alle schadelijke stoffen (bac en shim). De maag heeft aan de binnenkant een glanslaag of zichzelf te beshermen tegen de zuur.

2: Enzymen: Deze enzymen zorgen voor het verteren van Eiwitten

Je voedsel loopt NIET direct door de alvleesklier en galblaas heen, maar deze 2 organen maken 2 belanrijke vloeistoffen om je eten verder te verteren! Ze worden afgeleverd in de 12 vingerige darm!

1. Gal: Gal is een sap dat eingelijk NIET verteerd maar OPLOST. Hij lost vetten op in vetzuren! ( zie je ook als je zeep in een pan vol olie gooit)

2: Alvleessap: Bevat enzymen die zowel Eiwitten als Koolhydraten verteren.

Het 12 vingerige darm komt direct na het maag. Je voedsel moet hier doorheen om afgeleverd te worden naar je dunne darm. Het 12 vingerige darm maakt zelf geen sap, maar de sappen van de gal en alvleesklier worden hierin afgeleverd. Die doen wel veel.

Je strottenhoofd zorgt ervoor dat eten niet in je longen terechtkomen als je slikt!

Je hebt de dunne- ,dikke- en endel -darm in die volgorde.

Dunne darm: Je voedsel is nu helemaal verteerd en kan makkelijke door de wanden van de dunne darm heen.  Hier worden geverteerde voedingsstoffen opgenomen!(darmsap kan alles verteren)

Dikke darm: Hier wordt alle resterende vloeistof ( water) weer opgenomen.

Endeldarm: Hier wordt alle etenresten verzameld totdat je lichaam het signaal geeft dat het weer uit moet.

De wand van de dunne darm is geribbeld. Die ribbels heten de darmvlokken, ook wel villi genoemd. Daartussen liggen miljoenen kleine kliertjes die darmsap produceren. Darmsap verteert de voedingsstoffen verder en maakt het voedsel waterig. In de villi lopen bloedvaten. Die liggen vlak onder de oppervlakte. De bloedvaten worden alleen gescheiden van de voedselbrij door een laagje opperhuidcellen. Deze cellen nemen de voedingsstoffen op en geven ze door aan de bloedvaten.

Sleep de blauwe vakken in de juiste rode vakken, wat is de volgorde van de spijsverteringsstelsel?

1.

2.

3.

4.

5.

Maag

Slokdarm

12-vingerige darm

Dunne darm

Dikke darm

De functie van het verteringsstelsel is het omzetten van...................... in ....................

Speeksel en maagsap zijn voorbeelden van.....................

De enzymen in...................... zorgen ervoor dat voedingsstoffen........................ worden afgebroken. Voedingsstoffen die...................... door de darmwand heen kunnen worden omgezet in verteringsproducten. Verteringsproducten kunnen...........................door de darmwand heen.

Verteringssappen

Verteringssappen

Sneller

Langzamer

Voedingsstoffen

Voedingsmiddelen

Wel

Niet

Welke rol spelen verteringssappen bij vertering

1. Ze gebruiken de energie in voedingsstoffen
2. Ze bouwen nieuwe cellen met de voedingsstoffen
3. Ze knippen voedingsstoffen in kleine stukken
4. Ze brengen de voedingsstoffen uit je voedsel naar de organen

Welke vertering vindt plaats met behulp van welk verteringssap? ? Sleep naar de juiste plek.

+ gal

Speeksel

koolhydraten

eiwitten

koolhydraten

eiwitten vetten

    Welke van de voedingsstoffen moet je verteren?

WEL verteren

NIET verteren

vetten

Koolhydraten

vitamines

eiwitten

mineralen

water

Welke verteringsappen kunnen eiwitten verteren? Sleep alleen de verteringsappen die dat kunnen naar het vak.

LEES MIJ EERST

De learning portal benoemt NERGENS dat dunnedarmsap wat verteerd.
Het feit is: Dunnadarmsap verteerd Koolhydraten en Eiwitten in de dunnen darm. Dit hoef je niet te weten voor je missie/toets maar het kan je wel extra punten verdienen.

Verteringsappen die eiwitten kunnen verteren

Alvleessap

Maagsap

speeksel

darmsap

Gal

Ontlasting

Door de darmperistaltiek gaan de ingedikte, onverteerde voedselresten naar de endeldarm. Daar worden ze tijdelijk opgeslagen. Het darmkanaal wordt afgesloten door een kringspier: de anus. Van tijd tot tijd ontspant deze kringspier zich en wordt de endeldarm geleegd. Dat noem je ontlasting (poepen).