H.3 Globalisering de Geo 5V

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H.3 Inzoomen op Midden-Europa, Brazilie en Egypte

Welke relatie is er tussen de globalisering en de economische ontwikkeling van een land en de maatschappelijk en ruimtelijke ongelijkheid binnen een land?

3.1 Modernisering in transitieland Tsjechie 

• Verband globalisering en sociale ongelijkheid binnen het land
• Ontwikkeling van transitieland Tsjechie binnen Europa
• Verkleinen regionale ongelijkheid Tsjechie 

3.1 Modernisering in transitieland Tsjechie 

• Economische ontwikkeling: eerst westerse landen, toen Oost-Azie en oost-Europa, nu vooral de BRIC-landen.
• Afrika ligt achter
• Transitielanden hebben lage loonkosten + infrastructuur verbetert (fysiek en ICT)
• Oude kernlanden: focus op kennis en innovatie

3.1 Modernisering in transitieland Tsjechie 

• Triade: centrumregio's die de wereldeconomie aanvoeren
  -> Noord-Amerika, Europa en Japan (oost-Azie)
• Sociale ongelijkheid: ongelijke verdeling van macht, status, invloed en geld over verschillende bevolkingsgroepen
• Regionale ongelijkheid: ongelijke verdeling van schaarse maatschappelijke goederen over een gebied -> leidt vaak tot stromen van migranten, goederen en diensten
• Gevolg ongelijkheid: tweedeling tussen verstedelijkt gebied en platteland
• Maatregel: ongelijkheid verminderen door bijv. regeringsfuncties verplaatsen
  

3.1 Modernisering in transitieland Tsjechie 

• Tsjecho-Slowakije -> na WO2 communistisch. Bureacratie en corruptie
• Lid EU en NAVO
• Modernisering in Tsjechie is vooral: democratisering en ontwikkeling vrije markt
• + Praag economische motor door: agglomeratievoordelen, cultureel erfgoed, centrale ligging in midden-Europa
• - Bevolkingsfname, door: lage vruchtbaarheid en stijgend sterftecijfer

3.1 Modernisering in transitieland Tsjechie 

• Industrieland
• Overgang: socialistische planeconomie -> westerse vrijemarkteconomie
• Na privatisering: aantrekken DBI's: m.n. uit Dld -> auto-industrie en Azie: toegankelijk tot west-Europese afzetmarkt
• Nu: kolenmijnen dicht, achteruitgang zware industrie, verandering op regionaal schaalniveau: centrum -> periferie
• Hulp overheid en EU: subsidies en SEZ's

3.2 Welvaart, modernisering en ongelijkheid in Duitsland

• Demografische en ecnomische ontwikkelingen in verschillende regio's in Duitsland
• Ontstaan regionale verschillen in welvaart
• Verkleinen van regionale ongelijkheid

3.2 Welvaart, modernisering en ongelijkheid in Duitsland

• Bevolking neemt af na tijd van bevolkingsgroei (vergrijzing door hogere levensverwachting en dalend geboortecijfer)
• Ruhrgebied belangrijk: was industriegebied -> nu stedelijke vernieuwing -> toeristische en culturele functie
• verschil oost- en west-Duitsland nog steeds zichtbaar

3.3 Booming BRIC-land Brazilie 

• Ontstaan van sociaal-ruimtelijke kenmerken van Brazilie 
• Positie van semiperifeer land Brazilie in de wereldeconomie
• Ontstaan en afname sociaaleconomische en regionale ongelijkheid

3.3 Booming BRIC-land Brazilie 

• Tegenstellingen: dictatuur -> democratie, groeiregio's en arme streken, verschil centrum- periferie gebieden (regionaal en lokaal)
• Nu: semiperifeer transitieland -> toenemende economische, sociale en culturele tegenstellingen
• Taal, godsdienst enz. beinvloed door: kolonialisme, slaven (relocatie), migranten

3.3 Booming BRIC-land Brazilie 

• sterk verstedelijkt ->steden aan de  kust (Sao Paulo = primate city)
• eenzijdig gerichte koffieteelt -> kwetsbaar
• importsustitutie -> innefficient, slechte kwaliteit
• 1990: liberalisering export -> DBI's door lage arbeidskosten, belastingvoordeel
• Mercosur (tegenhanger NAFTA)
• regionale verschillen groter -> krimpgebieden: backwash effecten
  -> Braindrain, grote bedrijven behoren aan elite, laagbetaald werk
  in steden: spreadeffecten: instroom hoogopgeleiden, winsten enz.
  

3.4 Egypte, modernisering of stagnatie?

• Kenmerken van perifeer land Egypte
• Verloop modernisering van Egypte
• Toename sociale en ruimtelijke ongelijkheid
• Problemen in primate city Cairo

3.4 Egypte, modernisering of stagnatie?

• Demografisch + economisch:
• Groei staat stil -> spanningen
  
• oorzaak: snelle bevolkingstoename en inflatie -> koopkracht daalt
• jonge bevolking -> grote demografische investeringen
• Ongelijke bevolkingsspreiding
  

3.4 Egypte, modernisering of stagnatie?

• Modernisering:
• Aanleg Suezkanaal --> betere strategische ligging
• Aswandam: minder overstromingen, maar ook minder vruchtbaar Nijldal
• socialistische planeconomie -> economische liberalisering
• Islam (vooral Soennitisch)
• Democratisch gehalte beperkt (censuur, corruptie, vriendjespolitiek)
  

3.4 Egypte, modernisering of stagnatie?

• Regering: investeren infrastructuur, SEZ's
• Crisis 2008; handelsbalans met VS negatief -> Egyptische industrie afgeremd door handelsbeperkingen -> vooral voor textielindustrie -> nu bilaterale afspraken
• Egypte is voor China toegang tot Europese markt + lagere loonkosten dan Oost-China
• Veel werkenden in landbouw -> aandeel BBP laag
• Toerisme en informele sector groot
• voedsel invoeren

3.4 Egypte, modernisering of stagnatie?

• veel armoede --> vooral zuiden
• landbouwproblemen (watertekort, kleine bedrijven, weinig grond -> economische overbevolking
• hoog geboortecijfer -> m.n. platteland
• Cairo: primate city, hoog urbanisateitempo, gebrek aan huisvesting en voorzieningen, werkloosheid, infrastructuur slecht.