3.6 De ontwikkeling van de economie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

3.6

De ontwikkeling van de economie

Hoe zat het ook weer?

Alle landen in Zuid-Amerika zijn qua welvaart en welzijn te rekenen tot 

semiperiferie.

Venezuela staat hier hoger maar Brazilië is stabieler, waarom?

Wat zie je niet in deze cijfers?

Venezuela draait om de olie, Brazilië is meer divers.

Grote sociale en regionale verschillen (ongelijkheid).

Dekolonisatie

De ontwikkeling van de economie

De ontwikkeling van de economie is in te delen in drie periodes:

1. Economische stagnatie
2. Snelle economische groei
3. Onzekere economische toekomst

Geef twee nadelen van het exportpakket van veel Zuid -Amerikaanse landen.

De ontwikkeling van de economie

Economische stagnatie	Economische groei (na 1990)	Onzekere toekomst
Negatieve handelsbalans	Stijgende grondstofprijzen	Afkoeling Chinese economie
Mislukte importsubstitutie	Komst multinationals (mno's)	Wereldwijde recessie
Fragmentarische modernisering	(Te) snelle tertiairisering	Bedreiging bereikte sociale verbeteringen
Dé-agrarisatie

China wordt heel belangrijk in de wereldeconomie. Zij kopen veel grondstoffen in Zuid-Amerika (primaire sector) om productie in de secundaire sector (industrie) te maken.

1. Economische stagnatie

In de 19e eeuw werden veel landen in Zuid-Amerika politiek onafhankelijk maar pas in de 20e eeuw ook economisch onafhankelijk!

Het uitblijven van een meer op zichzelf draaiende economie bleef dus nog even uit in de 19e eeuw. Hoe zag de economische situatie eruit?

• Z-Am exporteert vooral landbouwproducten en grondstoffen.
• Z-Am importeert industriegoederen
• Centrum - periferierelatie bleef bestaan.

Het moederland is het centrum (Bijv. Portugal) en de periferie is de oud-kolonie (bijv. Brazilië). De periferie blijft dus voor het moederland grondstoffen leveren en het centrum blijft industriële producten terugleveren.

Door de vele import van dure goederen en export van goedkope grondstoffen hadden landen in Zuid-Amerika vaak een negatieve handelsbalans (de waarde van invoer-uitvoer)

1. Economische stagnatie

Na WO2 >Zuid Amerikaanse landen gingen eindproducten maken ipv importeren = importsubstitutie

Kostte veel geld: import van machines nodig > schulden bij buitenlandse bedrijven

Mechanisering van landbouw > gevolg: veel mensen verloren hun baan > trek naar de stad

Conclusie: importsubstitutie bleek mislukt

Gevolg: Wereldbank liet Zuid Amerika de grenzen openen voor buitenlandse investeerders.

Economische stagnatie

• Negatieve handelsbalans
• Mislukte importsubstitutie
• Fragmentarische modernisering
• Deagrarisatie

Centrum-periferie relatie

Mede door de centrum-periferierelatie kwam er ongelijkheid: 

• Een deel van de bevolking ging mee met de centruminvloeden en werden meer westers. Dit noemen we fragmentarische modernisering. Dat zien we terug in het economisch dualisme: moderne en traditionele landbouw staan naast elkaar.
• Armen gingen niet naar school en hadden slechte banen.

Fragment=een stukje. Dus fragmentarische modernisering betekent dat stukken van de economie moderniseren (in dit geval is moderniseren dus verwesteren). Er wordt dan gebruik gemaakt van westerse ideeën of hulpmiddelen zoals machines.

Duale economie - traditioneel

Duale economie - modern

Wat is een 'duale economie'?

1. Een economie waarbij twee sectoren belangrijk zijn
2. Een economie waarbij zowel de traditionele als de moderne sector bestaan
3. Een economie waarbij de formele en informele sector samen belangrijk zijn

De-agrarisatie

Een proces waarbij de eenzijdige gerichtheid op de landbouw en de afhankelijkheid van de plattelandssamenleving van de agrarische sector zodanig afneemt dat deze sector van ondergeschikte betekenis is geworden.

Mechanisatie in landbouw   -> dé- agrarisatie

Waarom de overgang naar machines?  bevolkingsgroei

In welk economische sector gaan mensen dan werken? tertiaire sector/ dienstensector. 

Importsubstitutie houdt in dat

1. een land zich steeds meer gaat richten op het importeren van goederen
2. een land producten zelf gaat maken ipv deze te importeren
3. in plaats van import nu voor export werd gekozen

Importsubstitutie werkte onder andere niet want
het leidde tot

1. goedkope producten
2. deflatie
3. werkloosheid
4. daling kwaliteit producten

Een nadeel van importsubstitutie is

1. producten zijn moeilijk verkrijgbaar
2. producten gaan vooral naar het buitenland
3. producten zijn duur en van slechte kwaliteit

Wat is géén gevolg van de-agrarisatie?

1. Afname werkgelegenheid
2. Toename import voedsel
3. Daling kindersterfte
4. Toename belang tertiaire sector

Wat is een 'duale economie'?

1. Een economie waarbij twee sectoren belangrijk zijn
2. Een economie waarbij zowel de traditionele als de moderne sector bestaan
3. Een economie waarbij de formele en informele sector samen belangrijk zijn
4. Het los zien van lichaam en geest in de economie

2. Economische groei

• Stijgende grondstofprijzen
• Komst mno's -> model vliegende ganzen
• (Te) snelle tertiairisering

Het exportpakket van veel Zuid -Amerikaanse landen is

1. eenzijdiger geworden
2. diverser geworden
3. geen van beide

Sociale ongelijkheid

Neemt af.

2012

De armste 80% van de bevolking verdient 60% van het totale inkomen. De rijkste 20% de overige 40% van het inkomen.

2002

De armste 80% van de bevolking verdient 30% van het totale inkomen. De rijkste 20% verdient de overige 70% van het totale inkomen.

Informele sector niet te vergeten!

Snelle economische groei

Waarom willen Europese bedrijven graag naar Brazilië?

Waarom hebben de Brazilianen zulke hoge importheffingen ingesteld voor buitenlandse bedrijven?

Hoe ontlopen Europese bedrijven de hoge importheffingen?

nos.nl

Waarom willen Europese bedrijven graag naar Brazilië?

Waarom hebben de Brazilianen zulke hoge importheffingen ingesteld?

Hoe ontlopen Europese bedrijven de hoge importheffingen?

De politieke invalshoek

Kun je een politieke reden noemen die economische ontwikkeling in veel Zuid-Amerikaanse landen in de weg staat?

• Corruptie
• Cliëntelisme
• Bureaucratie

3. Onzekere economische toekomst.

Snelle economische groei neemt af:

1) Door de daling van grondstofprijzen door "afkoelen" Chinese economie

2) Door de wereldwijde economische recessie nemen buitenlandse directe investeringen af

China wordt heel belangrijk in de wereldeconomie. Zij kopen veel grondstoffen in Zuid-Amerika (primaire sector) om productie in de secundaire sector (industrie) te maken.

In welk deel van het wereldsysteem is er het vaakst sprake van fragmentarische modernisering?

1. Centrum
2. Semi-periferie
3. Periferie

Wat is geen reden voor een onzekere economische toekomst.

1. Tertiairisering
2. Grote dienstensector
3. Vrije wereldmarkt
4. Grote informele sector

Wanneer het beleid gericht is op het zelf maken van producten i.p.v deze te importeren noem je dat........

1. importheffing
2. exportvalorisatie
3. good governance
4. importsubstitutie

Importsubstitutie houdt in dat

1. een land zich steeds meer gaat richten op het importeren van goederen
2. een land producten zelf gaat maken ipv deze te importeren
3. in plaats van import nu voor export werd gekozen