werkwoordspelling 1mh

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Werkwoordspelling

De ham-vraag

Voor een correcte werkwoordspelling, moet je altijd eerst een belangrijke vraag stellen. Namelijk:

Heb ik te maken met een persoonsvorm???

Hoe herken je de pv?

De pv past zich aan het onderwerp aan:

Ik neem een Big Mac.

Neem jij een Big Mac?

Hij neemT een Big Mac.

Wij nemEN een Big Mac.

Hoe herken je de pv?

De pv verandert van tijd:             

                              

Ik neem een Big Mac.                                 Ik smul ervan.

Ik nam een Big Mac.                                    Ik smulde ervan.

Sterk werkwoord, want                              Zwak werkwoord, want

het verandert van klank.                            het verandert niet van
                                                                          klank.

Hoe spel je de persoonsvorm?

In de volgende twee overzichtjes zie je hoe je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd en de persoonsvorm van een zwak werkwoord in de verleden tijd moet spellen.

de(n) of te(n)?

Om te weten of je bij een zwak werkwoord in de verleden tijd nu de(n) of te(n) moet schrijven, gebruik je 't ex-kofschip.

1. hele werkwoord -en  = stam : branden / surfen
2. laatste letter van de stam in 't ex-kofschip?: brand / surf
3. nee: de(n): de(n)
4. ja: te(n): te(n)
5. ik-vorm van werkwoord + uitgang : brandde(n) / surfte(n)

de(n) of te(n)?

Pas wel op bij bijzondere werkwoorden als: verhuizen

1. hele werkwoord -en  = stam : verhuizen
2. laatste letter van de stam in 't ex-kofschip?: nee
3. dus de(n)
4. ik-vorm van werkwoord + uitgang : verhuiSde(n)

Sterke werkwoorden

Je schrijft wat je hoort: sloeg, riep, brak, dacht, reed 

(en je gebruikt de 'gewone' spelregels als de langermaakregel!).

Kun je de werkwoordsvormen nu goed spellen?

Geef jezelf een cijfer van 1 tot 10.

Voltooid deelwoord (VD)

Begint vaak met BE-, GE-, VER- of ONT-.

Eindigt op:   -EN, -D, -T

Twijfel je tussen -d of -t,  gebruik dan weer  't ex-kofschip

Ik heb een Big Mac genomen, want die was afgeprijsd.          

Mijn Big Mac was verbrand. Het vlees leek gekookt.           

Gebiedende wijs

Wordt gebruikt als het om een gebod of bevel gaat.

Staat op de eerste plaats in de zin.

Heeft geen onderwerp bij zich.

Geef me een Big Mac!

Braad ze bruin, die frietjes!

Bijvoeglijk naamwoord

Staat vóór een zelfstandig naamwoord.

Is een VD geweest.

Schrijf je zo kort mogelijk, dus zoals het VD, met soms een extra -E erachter.

Ik eet mijn zojuist gekochtE Big Mac.

                                   BN van VD

Trucjes

Als je er niet met de voorgaande regels uitkomt, dan kun je de verlengproef gebruiken voor het VD.

De weerman heeft mooi weer voorspeld => voorspelde

De weerman keek zoekend rond => zoekende

Welke zin is goed?

1. Hij verteld een verhaal
2. Hij vertelt een verhaal
3. Hij heeft een verhaal vertelt
4. Hij heefd een verhaal verteld

wie kan de regels goed uitleggen?

Wat is de eerste stap die je neemt om te kijken of een werkwoord op een d of t eindigt?

1. Ik kijk in welke tijd het staat
2. Ik zoek de persoonsvorm op
3. Ik doe het op gevoel
4. Ik doe maar wat

De stappen

1. Is het een pv? 

- pv in de tt = stam of stam + t (vervang het ww door werken, 

hoor je dan een t, dan schrijf je ook een t)

- pv in de vt = gebruik 't exkofschip = hele werkwoord (-en). Laatste letter in 't exkofschip? ja = t, nee = d          

De stappen 

2. Is het geen pv?

Dan is het een:

- vd

- infinitief (hele werkwoord)

vd/infinitief

vtdw: Als je werkwoord een voltooid deelwoord is, 

dan gebruik je 't exkofschip 

infinitief: Dat is het hele werkwoord

Even oefenen in je schrift.

(schrijf de zin over en onderstreep als eerst de pv)

1. Hij ........ (vertellen) een verhaal. 

2. Hij heeft een verhaal ....... (vertellen). 

3. Marije ....(vinden) de les leuk

De antwoorden

1. Hij vertelt een verhaal.

(pv, tt, stam/stam +t) 

2. Hij heeft een verhaal verteld.

(vtdw, 't exkofschip)

3. Marije vindt de les leuk

(pv, tt, stam/stam +t)

Wie zijn lessen goed ....... (voorbereiden), zal er veel van opsteken.

1. Voorbereidt
2. Voorbereid
3. Voorbereit
4. Voorbereidde

(houden)........ jij van spruitjes?

1. houd
2. houdt
3. hout
4. houden

De familie ………(rijden) met de auto naar de Efteling.

1. rijd
2. rijdt
3. rijden
4. rijt

Te veel eten (schaden-tt) de gezondheid.

Het hout ........ (verbranden) in de open haard.

1. verbrand
2. verbrandt
3. verbrant
4. verbranden

(verzamelen)
Mijn opa heeft van alles ... over de watersnoodramp in Zeeland

......... (luiden) jij de kerkklokken?

1. luid
2. luidt
3. luiden
4. luit

LEIDEN
VT - De gidsen ..... ons door de diepe grot

1. leide
2. leiden
3. leidde
4. leidden

pv/vd - Tibbe [betaald/betaalt] voor ons de ijsjes.

Het koolmeesje (broeden-vt) in die boom.

liften
VT - De jongen ..... naar Frankrijk

1. lifte
2. liften
3. liftte
4. liftten

doden
VT - De leeuwen ..... het kleine schaap

1. dode
2. doden
3. doodde
4. doodden

GRENZEN
VT - De huizen ..... aan het bos

1. grenste
2. grensten
3. grensde
4. grensden

Noteer het voltooid deelwoord:
Ik heb de hele avond (dansen)

Noteer het voltooid deelwoord:
Weet jij wat daar is (gebeuren)?

Wat is het voltooid deelwoord van:
beloven

maak een zin met de vorm 'belooft'

maak een zin met de vorm 'beloofd'

De burgemeester ...... (beantwoorden) de brief.

1. beantwoord
2. beantwoordt
3. beantwoorden
4. beantwoort

Er (woeden-tt) een orkaan.

Wat begrijp je nu wel wat je aan het begin van de les niet begreep?

Wat moet ik nog een keer uitleggen?

Hoeveel fouten ga je maken op de toets?