H4 B4 Een langdurige strijd

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

H4 Nieuw geloof, nieuw land

Tijd ontdekkers en hervormers (1500-1600)

Vroeg Moderne Tijd (1500-1800)

§3 Onrust in de Nederlanden

Herhaling

Wat wordt bedoeld met de zin 'Karel V bestuurde een groot, maar verbrokkeld rijk.'

1. Het rijk van Karel was groot, maar bestond uit losse stukken land.
2. Het rijk van Karel was groot, maar dreigde uit elkaar te vallen.
3. Het rijk van Karel was groot, maar hij was niet in alle landen even machtig.

Wat voor soort verandering was het instellen van een centraal bestuur?

1. Cultureel
2. economisch
3. politiek-bestuurlijk
4. sociaal

Noem twee dingen waarover de burgers van de Nederlanden ontevreden waren over Filips II.

Voordelen van een centraal bestuur voor Filips II

Ambtenaren waren niet meer nodig. 

De adel in de Nederlanden zou meer macht krijgen. 

Filips II zou beter met de adel kunnen samenwerken.

Filips II zou beter met de adel kunnen samenwerken.

Filips II zou meer macht krijgen. 

Overal zouden dezelfde regels gelden.

Filips II vervolgde

1. katholieken
2. protestanten

§4 De Nederlandse Opstand

• Je kunt uitleggen waarom Willem van Oranje belangrijk was voor het begin van de Opstand.
  
• Je kunt vier redenen noemen waarom de opstandelingen de Opstand volhouden. 
• Je kunt uitleggen dat het ontstaan van de Republiek een gevolg was van de Opstand.

De eerste jaren van de opstand.

Je kunt uitleggen waarom Willem van Oranje belangrijk was voor het begin van de Opstand.

Beeldenstorm

Protestanten vernielen de beelden en ramen in katholieke kerken. 

Oorzaak beeldenstorm

Hagepreek (H) 

• Protestanten kwamen in opstand tegen het verbod op bijeenkomsten en begonnen kerken te vernielen. 

Gevolg beeldenstorm

Filips stuurde Alva naar de Nederlanden. 

Alva werd de nieuwe landvoogd (plaatsvervanger van de koning)

Maatregelen Alva

• Er komt een rechtbank die de aanhangers van de beeldenstorm bestraft. 
• Er worden extra belastingen ingevoerd.

Gevolgen maatregelen

Het volk was erg ontevreden over de komt van Alva en zijn maatregelen. 

Willem van Oranje 

• Stadhouder van Holland en Zeeland
• Voor de komst van Alva  gevlucht naar Duitsland
• Ontslagen als stadhouder
• Had kritiek op het bestuur van Filips II

Aanleiding van de Nederlandse Opstand

• Willem van Oranje verzamelt in Duitsland een leger 
• In 1568 valt hij de Spanjaarden aan
• Deze aanval mislukt
• Vier jaar later wonnen de opstandelingen wél: bij Den Briel

Nederlandse Opstand 

Tachtigjarige oorlog

1568 - 1648

Het verzet van de Nederlandse gewesten tegen de Spaanse koning tussen 1568-1684

Verovering van Den Briel 1572 

• Na Den Briel worden meer steden in Holland en Zeeland veroverd.
• Steeds meer gewesten sluiten zich aan bij de Opstand

Willem van Oranje wordt aanvoerder van de Opstand. 

Een langdurige strijd

Je kunt vier redenen noemen waarom de opstandelingen de Opstand volhouden. 

Reden 1: Spanje moest regelmatig stoppen met vechten, omdat het geen geld meer had. 

• Spanje vocht met huursoldaten die niet vochten als ze niet betaald kregen

De stadmuren waar heel stevig, er was bijna niet doorheen te komen. 

Reden 2. De opstandelingen kregen hulp van Engeland en Frankrijk  

Reden 3. De handelssteden in Holland en Zeeland werden steeds rijker. Er was genoeg geld om de strijd vol te houden. 

Reden 4. Vanaf 1588 kregen de Nederlanden een goede leider:

Maurits, zoon van Willem van Oranje. 

De Republiek onstaat

Je kunt uitleggen dat het ontstaan van de Republiek een gevolg was van de Opstand.

Unie van Utrecht

• 1579
• Verbond (afspraak) tegen de Spaanse koning
• Noordelijke gewesten spraken af elkaar te helpen in de strijd tegen de Spanjaarden

Plakkaat van Verlatinghe (H)

• 1581
• De opstandige gewesten besluiten dat Filips II hun koning niet meer is. 
• De Nederlanden verklaren zich onafhankelijk. 

De moord op Willem van Oranje 

1584

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Maakt zich in 1588 los van Spanje

Vrede van Münster

1648

Spanje erkende de noordelijke Nederlanden als onafhankelijk land. 

Bestuur van de Republiek

• Een republiek is een land zonder koning
• Rijke burgers bestuurden de steden en gewesten
• Je kon niet worden vervolgd om je geloof
• Er was geen centraal bestuur

De zeven gewesten samen overlegden over oorlog en andere buitenlandse zaken.

Elk gewest had eigen wetten, rechtspraak, belastingen, etc.

Veel informatie hè!

Kijk het filmpje op de volgende dia voor herhaling van de lesstof. 

Vergeet de laatste twee dia's niet!

Noem twee dingen die je geleerd hebt deze les.

Wat is nog niet helemaal duidelijk uitgelegd voor je?