NEPNIEUWS TMA - les 3

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

Lesdoel: aan het einde van deze les weten we steeds meer over de journalistiek, wat ons helpt om kritische burgers te worden

Programma

• Terugblik                                                                5 min.  
• Feit of mening? Opdracht                             15 min. 
• Journalistieke werkwijze                               10 min. 
• Aan de slag                                                           13 min. 
• Afsluiter

Journalistiek?

Journalistiek

Het verzamelen van meestal nieuwe of actuele gegevens, ze bewerken en met enige regelmaat publiceren voor het publiek in het algemeen of voor bepaalde publieksgroepen.

Basisprincipe democratie:

4e macht: de journalistiek

1. regering

2. parlement 

3. rechtspraak 

5 functies:

1. Onderwerpen op de agenda zetten
2. Controleren of bedrijven/regeringen/etc. zich aan afspraken houden
3. Ruimte bieden voor discussie
4. Commentaar leveren op ontwikkelingen
5. Informeren wat er gebeurt in de wereld 

Een bericht over een aanslag

Een artikel waarin de hoofdredacteur onderbouwt waarom treinmedewerkers meer salaris moeten krijgen

Een ingezonden brief van een lezer waarin hij vertelt wat hij van een nieuwsbericht vindt

Een artikel dat naar buiten brengt dat een burgemeester luxe etentjes nuttigt op kosten van de gemeente 

Feit of mening?

Feiten --> je kunt controleren of het waar is

Meningen--> Wat iemand vindt 

Aan de slag

1. Zoek in de kranten minstens 3 voorbeelden van informerende artikelen (= feitelijk, zonder mening) 

2. Zoek in de kranten minstens 3 voorbeelden van opinieartikelen (= gebaseerd op een mening) 

Maak foto's van je bevindingen en zet ze in Classroom

Kan iemand een mening vinden die er in eerste instantie uit zag als een feit?

FRAGMENT

Het volgende fragment gaat over het wapenen tegen nepnieuws. 

Na afloop volgen een aantal vragen, wie weet ze te beantwoorden? 

www.bnr.nl

In welk land maakt men zich het meeste zorgen over nepnieuws?

Hoe is dat voor mensen in Nederland?

In welke periode is de verspreiding van nepnieuws het grootst volgens Bart Brouwers?

In het genoemde rapport staat dat mediawijze burgers beter in staat zijn om nepnieuws te
herkennen. Waardoor zijn mediawijze burgers daartoe beter in staat?

Journalistieke werkwijze

(1)De taak van de journalist is gericht op het informeren van het publiek en juist

gericht op het tegengaan van nepnieuws en desinformatie. Journalisten checken

bronnen, bieden context bij een nieuwsgebeurtenis, laten meerdere kanten van

een verhaal zien, en maken onderscheid tussen feiten en meningen.

Om zo veel mogelijk waarheidsgetrouw en onafhankelijk te kunnen berichten is

hoe je dat doet belangrijk. Dat wordt de journalistieke werkwijze genoemd.

Journalistieke werkwijze

(2)Uitgangspunten voor de werkwijze van journalisten zijn in 1954 internationaal

vastgelegd in de Code van Bordeaux. 

• Goede journalistiek laat zich controleren, 
• Goede journalistiek laat zien welke bronnen er gebruikt
• Je weet bij een professioneel nieuwsmedium wie de afzender is. 
• Daarnaast zijnde meeste nieuwstitels aangesloten bij de Raad voor de Journalistiek. 
• De Raad voor deJournalistiek is een orgaan waar klachten ingediend kunnen worden tegen nieuwstitels, daardoor zijn ze aanspreekbaar

www.instagram.com

Wat is het probleem met een nieuwssite als 'CESTMOCRO'?

Journalistieke werkwijze

1. Controleer de informatie die je hebt gekregen

Zorg ervoor dat je zeker weet dat wat je laat zien of opschrijft waar is. Controleer je

informatie.

2. Gebruik meerdere bronnen

Om ervoor te zorgen dat je het hele verhaal goed weergeeft, is het belangrijk om meerdere

en verschillende bronnen te raadplegen.

3. Scheid feiten van meningen

Als een persoon zijn of haar mening uitspreekt, mag je dat als journalist niet als een feit naar

voren brengen. Je moet altijd verschil maken tussen feiten en meningen.

4. Pas hoor en wederhoor toe

Dit betekent dat je zowel voor- als tegenstanders de mogelijkheid geeft te reageren.

Journalistieke werkwijze

5. Vertel wie je bronnen zijn

Vertel waar je de informatie vandaan hebt en van wie, zodat je informatie controleerbaar is.

6. Bescherm je bronnen, indien nodig

Als je iemand hebt gesproken die gevaar loopt als zijn mening naar buiten komt bescherm je

hem of haar door de naam niet te noemen. Dit gebeurt vaak in onderzoeksjournalistiek.

7. Pleeg geen plagiaat

Plagiaat betekent teksten of beelden overnemen en doen alsof ze van jou zijn. Journalisten

nemen geen beelden of teksten over van anderen, tenzij het nadrukkelijk gevraagd is.

8. Maak gebruik van de 5W1H

Je informatie geeft antwoord op de belangrijkste vragen voor een gebeurtenis Wie, Wat,

Waar, Wanneer, Waarom en Hoe

Opdracht

Bronnen kunnen personen zijn zoals experts of getuigen. Maar een bron kan ook een document zijn of een organisatie.

Pak een nieuwstitel en onderstreep op een pagina zoveel mogelijk bronnen die worden genoemd.

Hoeveel bronverwijzingen heb je gevonden? 

Wat neem ik mee uit deze les?