5.2 ontwikkeling van de verzorgingsstaat

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

5.2: ontwikkelingen van de verzorgingsstaat

• Je kunt uitleggen wat een nachtwakersstaat is.
• Je kunt uitleggen op welke manier de verzorgingsstaat verandert is.
• Je kent de verschillende politieke visies op de verzorgingsstaat.
• Je kunt sociale wetten benoemen. 

Intro: Opdracht 12 - Taboewoorden

Klaar? Maak opdracht 8 en 9 op blz. 151 - WB

• Ken je deze woorden niet? Geef dan een omschrijving van 2 woorden uit 5.1!! 

Nachtwakersstaat

=  Een staat waarin de overheid zich beperkt tot het zorgen voor veiligheid en bescherming van de burgers en het handhaven van de rechtsorde.

• Armen, zieken en ouderen werden niet door de overheid geholpen, maar door de kerk, liefdadigheidsinstellingen of rijken.

Overgangs-

periode

Situatie had keerzijden:

• De lonen waren laag.
  
• Lange werkdagen.
• Niet verzekerd tegen inkomensverlies.
• Kinderen werkten vanaf jonge leeftijd al mee.
  

De eerste sociale wetten

Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw ontstonden de eerste sociale wetten: 

• De Armenwet (1854)
• Het Kinderwetje van Van Houten (1874).
• De Veiligheidswet (1895)
• De Leerplichtwet (1901)

NA WO II

• Gemengde markteconomie > niet meer alles aan de vrije markt werd overgelaten + overheid stelt regels/kaders.
• AOW > ben je oud, dan hoef je niet meer te werken.
• Arbowet > werksituatie moet veilig zijn!

Als je rond 1850 in armoede moest leven, was je in eerste instantie aangewezen op [.........1.........] . 

Kon je daar niet terecht, dan was je aangewezen op [.........2.........] . 

De overheid bemoeide zich verder niet met de [.........3.........] . 

Dat veranderde in 1854. Toen nam de [.........4.........] overheid een wet aan: de [.........5.........] . 

Hierin stond dat de [.........6.........] overheid moest zorgen voor de allerarmsten. Die zat hier helemaal niet op te wachten, want er kwam geen geld hiervoor uit [.........7.........] . 

A: landelijke

B: familie

C: gemeentelijke

D: Armenwet

E: armenzorg

F: Den Haag

G: liefdadigheid

Steeds duurder ...

is dit houdbaar?

• Meer mensen maken gebruik van voorzieningen dan verwacht.     
• Vergrijzing: het aandeel ouderen op basis van de totale bevolking neemt toe. 
• Ontgroening: de bevolking krijgt steeds minder kinderen > aandeel jongeren neemt af. 

>Naar een participatiesamenleving?

Liberaal: verzorgingsstaat als vangnet voor mensen die echt niet kunnen werken -> eigen verantwoordelijkheid. 

Sociaal-democratisch: ruimere voorzieningen voor mensen in een kwetsbare positie + streven naar minder ongelijkheid.

Christen-democratisch: grote rol voor sociaal middenveld.

Inzetten op mantelzorg. 

Aanvullende rol van de overheid.

Aan de slag!

• Weektaak 5.2: opdracht 8, 9 en 12 (vanaf blz. 151 wb).