H3 grammatica 30: samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom havo 3

Grammatica 30 (samengestelde zinnen)

Tekst

Programma

1. 10 minuten lezen
2. Huiswerk nakijken --> opdr. 5a, 5d, 6, 7a, 7b, 7c
3. Grammatica 30: samengestelde zinnen
4. Afsluiting en vooruitblik
   

10 minuten lezen

Opdracht 5 nakijken

 a 

Je kunt een bijstelling herkennen doordat het altijd tussen twee komma’s of tussen een komma en een punt staat. Je kunt de bijstelling verwisselen met de woordgroep waar die een bijstelling bij is. Ook daalt de intonatie bij het hardop lezen van de bijstelling.

 d

Vaak begint deze bijvoeglijke bepaling met een voorzetsel.

Opdracht 6 nakijken

Een bijvoeglijke bepaling is een zinsdeelstuk dat uit meerdere woorden kan bestaan (redekundig ontleden). Een bijvoeglijk naamwoord is een soort woord (taalkundig ontleden).

Opdracht 7 nakijken

a De Kamer van Koophandel | heeft | de Big Brother Award, de prijs voor de grootste privacyschenders, | in de wacht gesleept.

  - bijvoeglijke bepaling: van Koophandel, Big Brother (daarbinnen: Big), voor de grootste privacyschenders 

    (daarbinnen: grootste)

  - bijstelling: de prijs voor de grootste privacyschenders

 b Een zinkgat in de Amerikaanse staat Florida | heeft | tot de ontdekking van een verborgen tunnel richting een bank | geleid.

  - bijvoeglijke bepaling: in de Amerikaanse staat Florida (daarbinnen: de Amerikaanse staat; daarbinnen: Amerikaanse), van een       verborgen tunnel richting een bank (daarbinnen: verborgen, richting een bank)

  - bijstelling: -

 c In 1867 | verkocht | Rusland | voor 7,2 miljoen dollar | Alaska, een gebied van ruim anderhalf miljoen vierkante meter,| aan de       Verenigde Staten.

  - bijvoeglijke bepaling: 7,2 miljoen, van ruim anderhalf miljoen vierkante meter (daarbinnen: ruim anderhalf miljoen, vierkante),      Verenigde

  - bijstelling: een gebied van ruim anderhalf miljoen vierkante meter

Grammatica 30

Doel: 

Je leert wat samengestelde zinnen zijn.

Je leert hoofd- en bijzinnen herkennen.

 

Enkelvoudige zinnen

Een zin met één persoonsvorm en één onderwerp noem je een enkelvoudige zin.

 

De juf Nederlands is de leukste juf van deze school.

Samengestelde zinnen

Zinnen met meer dan één persoonsvorm zijn samenstellingen van enkelvoudige zinnen en noem je dan ook samengestelde zinnen.

De juf Nederlands, die de leukste juf van deze school is, heeft haar lessen altijd goed op orde.

Samengestelde zinnen

Een samengestelde zin kan bestaan uit twee hoofdzinnen en uit een hoofdzin en een bijzin.

 

Hoofdzin en hoofdzin: De juf Nederlands is de leukste juf van de school en ze woont in Vleuten.

Hoofdzin en bijzin: De juf Nederlands, die de leukste juf van deze school is, heeft haar lessen altijd goed op orde.

Hoofd- en bijzinnen herkennen

1. Bepaal eerst of er één of meer persoonsvormen in de zin voorkomen.
   
2. Samengestelde zin? Bepaal eerst of de zin uit twee hoofdzinnen of een hoofdzin en een bijzin bestaat.
   
3. Staat het onderwerp direct naast de persoonsvorm? Dan heb je te maken met een hoofdzin.
4. Staat het onderwerp niet direct naast de persoonsvorm? Dan heb je te maken met een bijzin.
   

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) van de volgende zin?

Netflix heeft de algehele audiokwaliteit voor films en series verhoogd.

1. heeft
2. verhoogd
3. heeft, verhoogd

Is er (dus) sprake van een enkelvoudige of een samengestelde zin?

Netflix heeft de algehele audiokwaliteit voor films en series verhoogd.

1. enkelvoudige
2. samengestelde

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) van de volgende zin?

Het geluid klinkt mooier als er een betere verbinding beschikbaar is.

1. klinkt
2. is
3. klinkt, is

Is er (dus) sprake van een enkelvoudige of een samengestelde zin?

Het geluid klinkt mooier als er een betere verbinding beschikbaar is.

1. enkelvoudige
2. samengestelde

Wat is de structuur van deze samengestelde zin?

Het geluid klinkt mooier als er een betere verbinding beschikbaar is.

1. HZ - HZ
2. HZ - BZ
3. BZ - HZ

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) van de volgende zin?

Het aantal verdachten van alle vormen van mensenhandel is de afgelopen jaren sterk gedaald, van 257 zaken in 2013 tot 144 zaken twee jaar geleden.

1. is
2. gedaald
3. is, gedaald

Is er (dus) sprake van een enkelvoudige of een samengestelde zin?

Het aantal verdachten van alle vormen van mensenhandel is de afgelopen jaren sterk gedaald, van 257 zaken in 2013 tot 144 zaken twee jaar geleden.

1. enkelvoudige
2. samengestelde

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) van de volgende zin?

Om te vieren dat Sesamstraat vijftig jaar bestaat, is een straat in New York permanent omgedoopt tot Sesame Street.

1. bestaat
2. is
3. bestaat, is
4. is, omgedoopt

Is er (dus) sprake van een enkelvoudige of een samengestelde zin?

Om te vieren dat Sesamstraat vijftig jaar bestaat, is een straat in New York permanent omgedoopt tot Sesame Street.

1. enkelvoudige
2. samengestelde

Wat is de structuur van deze samengestelde zin?

Om te vieren dat Sesamstraat vijftig jaar bestaat, is een straat in New York permanent omgedoopt tot Sesame Street.

1. HZ - HZ
2. HZ - BZ
3. BZ - HZ

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) van de volgende zin?

Drie decennia geleden merkten wetenschappers op dat amfibieën wereldwijd uitstierven.

1. merkten
2. uitstierven
3. merkten, uitstierven

Is er (dus) sprake van een enkelvoudige of een samengestelde zin?

Drie decennia geleden merkten wetenschappers op dat amfibieën wereldwijd uitstierven.

1. enkelvoudige
2. samengestelde

Wat is de structuur van deze samengestelde zin?

Drie decennia geleden merkten wetenschappers op dat amfibieën wereldwijd uitstierven.

1. HZ - HZ
2. HZ - BZ
3. BZ - HZ

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) van de volgende zin?

Een schimmel, genaamd Batrachochytrium dendrobatidis, bleek de grootste boosdoener te zijn.

1. bleek
2. genaamd
3. bleek, te zijn
4. bleek, genaamd

Is er (dus) sprake van een enkelvoudige of een samengestelde zin?

Een schimmel, genaamd Batrachochytrium dendrobatidis, bleek de grootste boosdoener te zijn.

1. enkelvoudige
2. samengestelde

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) van de volgende zin?

De huid van de amfibieën wordt door deze fungus langzaam opgegeten, terwijl ze nog leven.

1. wordt
2. opgegeten
3. opgegeten, leven
4. wordt, leven

Is er (dus) sprake van een enkelvoudige of een samengestelde zin?

De huid van de amfibieën wordt door deze fungus langzaam opgegeten, terwijl ze nog leven.

1. enkelvoudige
2. samengestelde

Wat is de structuur van deze samengestelde zin?

De huid van de amfibieën wordt door deze fungus langzaam opgegeten, terwijl ze nog leven.

1. HZ - HZ
2. HZ - BZ
3. BZ - HZ

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) van de volgende zin?

Nederlandse gemeenten proberen de woningverhuur via Airbnb aan banden te leggen.

1. proberen
2. te leggen
3. proberen, te leggen

Is er (dus) sprake van een enkelvoudige of een samengestelde zin?

Nederlandse gemeenten proberen de woningverhuur via Airbnb aan banden te leggen.

1. enkelvoudige
2. samengestelde

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) van de volgende zin?

De afgelopen twee weken zijn in de Amsterdamse Waterleidingsduinen tussen Zandvoort en Noordwijk zestig damherten geschoten, omdat er te veel waren.

1. zijn
2. zijn, waren
3. zijn, geschoten
4. geschoten, waren

Is er (dus) sprake van een enkelvoudige of een samengestelde zin?

De afgelopen twee weken zijn in de Amsterdamse Waterleidingsduinen tussen Zandvoort en Noordwijk zestig damherten geschoten, omdat er te veel waren.

1. enkelvoudige
2. samengestelde

Wat is de structuur van deze samengestelde zin?

De afgelopen twee weken zijn in de Amsterdamse Waterleidingsduinen tussen Zandvoort en Noordwijk zestig damherten geschoten, omdat er te veel waren.

1. HZ - HZ
2. HZ - BZ
3. BZ - HZ

Wat is/zijn de persoonsvorm(en) van de volgende zin?

Heel wat huishoudens ruziën over hoe je het best de vaatwasser kunt inruimen.

1. kunt
2. inruimen
3. ruziën
4. ruziën, kunt

Is er (dus) sprake van een enkelvoudige of een samengestelde zin?

Heel wat huishoudens ruziën over hoe je het best de vaatwasser kunt inruimen.

1. enkelvoudige
2. samengestelde

Wat is de structuur van deze samengestelde zin?

Heel wat huishoudens ruziën over hoe je het best de vaatwasser kunt inruimen.

1. HZ - HZ
2. HZ - BZ
3. BZ - HZ

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les: 

• Huiswerk: maken opdr. 5a, 5c, 8a, 8b, 8c (p. 124 + 125) + leren p. 199
• Meenemen: LAPTOP, leesboek, schrift, pen en boek
• Programma: extra oefenen grammatica 30