Herhaling H2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 2

Welkom!

Neem rustig plaats en aantekeningenschrift op tafel

Geschiedenis

Maris College - Klas 2 - vmbo 

H2 Burgers en stoommachines

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je uitleggen:

• hoe en waardoor de productie toenam
• wat veranderde in de samenleving
• hoe de verhouding tussen werkgevers en werknemers was

Automatiseren

Automatiseren: mensenarbeid vervangen door computers of machines

• Vroeger waren er geen machines, computers of fabrieken
• Alles werd met de hand gemaakt met eenvoudige gereedschappen
• Zoals wol --> spinnewiel of weefgetouwen
• Veel mensen wonen op het platteland (man op land & vrouw thuis)
  
• Vrouwen maakten met spinnen wol of katoen
• Er ontstonden betere landbouwtechnieken --> groei van bevolking --> meer vraag naar kleding en textiel
  
  
• Schietsspoel en Spinning Jenny 

De Stoommachine

• Nieuwe machines kunnen ook op waterkracht draaien
• Machines worden te groot, dus er worden fabrieken gebouwd aan rivieren
  
• Er ontstaat een industrie: productie in fabrieken
• Machines kunnen niet dag en nacht draaien... er moet een oplossing komen
  
  
• Dan ontstaat de stoommachine

De industriële revolutie

• De komst van de stoommachine zorgde voor ingrijpende veranderingen in productiemethodes
  
  Industriële revolutie: ingrijpende verandering in productiemethode, waarbij handarbeid wordt vervangen door machines
• Steeds meer fabrieken gingen werken met stoommachines
• De industrie groeide, en werden steeds meer nieuwe producten gemaakt. 
• Er ontstonden ook nieuwe producten, zoals: telefoons, plastic en margarine
• Gevolg: 

Gevolgen industriële revolutie

De industriële revolutie had grote gevolgen voor de sectoren: delen van de economie

1. Primaire sector: landbouw, mijnbouw en visserij

2. Secundaire sector: industrie en bouw

3. Tertiaire sector: commerciële dienstverlening (winkels)

4. Quartaire sector: niet commerciële instelling (scholen, brandweer)

• Steeds meer mensen gingen werken in de industrie en dienstensector
• Er ontstond een industriële samenleving: meer als de helft van de bevolking woont en werkt in steden
• Massaproductie
• De komst van de stoomtrein 

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je uitleggen:

• hoe Nederland in 1815 werd bestuurd
• wat veranderde door de grondwet van 1848
• hoe het kiesrecht werd uitgebreid

Koninkrijk der Nederlanden

In 1815 werd Nederland samen met België een constitutionele monarchie: Het Koninkrijk der Nederlanden

• Koning Willem I
• Staatshoofd: de persoon met de hoogste macht
• Regeringsleider: de aanvoerder (leider) van de regering
  
  Taken van koning
• Benoemen ministers
• Ontslaan ministers
  Minister moesten gehoorzamen aan koning
• Uitgaven
• Het leger
• De kolonies

Het bestuur van Nederland

• Vertegenwoordigers van het volk zaten in het parlement, dat werd ook wel Staten-Generaal genoemd
• Het parlement bestond uit de Eerste Kamer en de Tweede Kamer
• De koning koos de leden van de Eerste Kamer
• De leden van de Tweede Kamer worden gekozen door de Provinciale Staten
• Eerste Kamer: deel van de Staten-Generaal
  Tweede Kamer: deel van de Staten-Generaal waarvan de leden door burgers zijn gekozen
• Provinciale Staten: de volksvertegenwoordigers  van de provincies
• Edelen en regenten kozen de Provinciale Staten
• Het parlement moest nieuwe wetten goedkeuren, maar had voor de rest weinig macht

Staatsinrichting van Nederland 1815-1848

Vul de juiste begrippen bij de
 juiste letter

Begrippen:

• Eerste Kamer
• Tweede Kamer
• Ministers
• Provinciale Staten

Groene pijlen = kiezen of kiest

Rode pijl = moet luisteren naar

Klaar?

Als je klaar bent, vul de letters S (staatshoofd), R (regeringsleider) en M (Meeste Macht) bij de juiste persoon/instelling

Ontevredenheid

In Nederland groeide de ontevredenheid over het bestuur

• De meeste Nederlanders mochten niet kiezen
• Het parlement had weinig invloed op de regering
• Burgers streefden naar vrijheid in de politiek, zij heette liberalen
  1830: Belgische liberalen komen in opstand en stichtten eigen koninkrijk -- België
• 1840: Willem II wordt nieuwe koning Nederland
• 1848: Burgers gaan demonstreren tegen overheid
  
  
  
• Tweede Kamerlid Thorbecke gaat nieuwe grondwet schrijven

Grondwet 1848

In de nieuwe grondwet, kwamen nieuwe grondrechten te staan, zoals:

• Vrijheid van pers
• Vrijheid van onderwijs
• Vrijheid van meningsuiting
  
• Vrijheid van vereniging
• Vrijheid van vergadering

Nederland kreeg ook een parlementair stelsel

• Burgers mochten leden van de Tweede Kamer en de Provinciale Staten kiezen
  
• De Eerste Kamer werd gekozen door de Provinciale Staten

Grondwet 1848

• Koning bleef staatshoofd
• Minister-president (premier) werd regeringsleider
• Minister-president was voorzitter van ministerraad of het kabinet
• De regering moest het parlement goed informeren en mocht niets doen zonder de toestemming van het parlement
  
  Nog meer veranderingen 1848
• In 1848 mochten alleen mannen met een goed inkomen stemmen
• In 1917 mochten alle mannen stemmen
• In 1919 Mochten alle vrouwen stemmen
  
• Algemeen kiesrecht
  
• Nederland werd een parlementaire democratie

Staatsinrichting van Nederland vanaf 1848

Vul de juiste begrippen bij de

 juiste letter

Begrippen:

• Eerste Kamer
  
• Tweede Kamer
  
• Minister-president + Ministers
  
• Provinciale Staten
  
  

Groene pijlen = kiezen of kiest

Rode pijl = moet luisteren naar

Klaar?

Als je klaar bent, vul de letters S (staatshoofd), R (regeringsleider) en M (Meeste Macht) bij de juiste persoon/instelling

Lesdoelen

Aan het einde van de les kan je uitleggen:

• hoe de leef en werkomstandigheden van arbeiders meer aandacht kregen
• wat veranderde door sociale wetten
• wat veranderde in het onderwijs
• hoe de positie van vrouwen verbeterde

Sociale kwestie

Slechte omstandigheden:

• Te weinig loon
• Lange dagen (12 uur)
• Zelden vrij
• Gevaarlijk werk

• Kinderen werkten al vanaf hun 6e
• Armoede en kinderarbeid groeide enorm met de komst van de industriële revolutie
  Arbeiderswijken
  
• Hele gezin woonde in één huis
• Huizen waren krap en vochtig
• Niet genoeg eten, slechte hygiëne
• Sociale kwestie: maatschappelijk vraagstuk over de slechte leef- en werkomstandigheden van arbeiders 

Kinderwetje van Houten

In veel industrielanden, kwamen sociale wetten: wetten om mensen te steunen, die niet goed voor zichzelf konden zorgen

1874: 'Kinderwetje' van Houten

• Kinderen onder de 12 jaar mochten niet meer werken in fabrieken
• Kinderen onder de 12 jaar mochten nog wél op het land werken
  
  
• 1901: Kinderen tot 12 jaar moeten verplicht onderwijs volgen
• Kinderarbeid verdween

Socialisten

In de politiek had je verschillende stromingen:

liberalen, socialisten en confessionelen en de feministen

• Liberalen: streefden naar vrijheid in de politiek
• Socialisten: streefden naar gelijkheid in de politiek
• Confessionelen: Streven naar een samenleving gebaseerd op het Christelijke geloof
• Feministen: Streven naar emancipatie en gelijke rechten voor mannen en vrouwen

Schoolstrijd

• In de grondwet van 1848 werd ook godsdienstvrijheid vastgelegd
• Gelovigen konden nu zelf hun eigen school oprichten
• Bijzondere school: niet-openbare school
  
  
• Openbare scholen kregen geld van de overheid, maar bijzondere scholen niet
• Schoolstrijd
• In 1917 kregen bijzondere scholen ook geld van de overheid
• Confessionelen: mensen die in de politiek uitgaan van het christelijke geloof
  

• 1879: Abraham Kuyper richt de eerste politieke partij op
• ARP (Antirevolutionaire partij)
  
  

Feminisme 

• Vrouwen hadden in de 19e eeuw minder rechten dan mannen
• Er waren wetten die onderscheid maakte tussen mannen en vrouwen om de vrouwen achter te stellen
  
• Discriminatie: onderscheid maken tussen mensen met de bedoeling om iemand achter te stellen 
  
  
• Onvrede onder de vrouwen
• Vrouwen eisen emancipatie
• Betere scholing, recht op betaalde arbeid en stemrecht
  
  
• Feministen: iemand die streeft voor gelijke behandeling van vrouwen ten opzichte van mannen
• Succesvol --> steeds meer vrouwen gingen hoger onderwijs volgen

Aletta Jacobs