§2.3 Van industrie naar diensten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

§2.3 Van industrie naar diensten

Nederland als industriële samenleving

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie zich na 1945 herstelde

Begrippen:

wederopbouw

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

B

Snelle groei

Leerdoel:

Je kunt een aantal gevolgen noemen van de economische groei in Nederland vanaf 1950

C

De economie verandert

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie vanaf de jaren 1970 veranderde

Begrippen:

welvaart

consumptiemaatschappij

gastarbeiders

 

migratie

Begrippen:

automatisering

globalisering

Europese Unie (EU)

Liberalen

Socialisten

Is de tekenaar voor of tegen het algemeen kiesrecht?

1. Voor
2. Tegen

Wat zijn sociale wetten?

1. Wetten die de leef- en werkomstandigheden van arbeiders verbeteren.
2. Wetten die er voor zorgen dat arbeiders beter samenwerken.
3. Wetten die zorgen dat fabriekseigenaren meer rechten krijgen.
4. Wetten die de relatie tussen overheid en arbeiders vastleggen.

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie zich na 1945 herstelde

Situatie 1945:

• Fabrieken verwoest
• Spoorwegen en bruggen verwoest
• Grote schade transportsector
• Handel lag grotendeels stil
• Regering kon probleem niet oplossen: er was geen geld

• Het land moet opnieuw opgebouwd worden: wederopbouw

Begrippen:

wederopbouw

Europese Economische Gemeenschap (EEG)

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Wederopbouw ging snel door twee oorzaken:

1. Regering, werkgevers en vakbonden spreken af loon laag te houden. Hierdoor prijs van producten laag ➜ stijging export
2. Vanaf 1948: Economische steun uit Amerika: Marshallplan

     - Geldleningen

     - Grondstoffen
     - Goederen 

     - Levensmiddelen  

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

A

Nederland opbouwen

Samenwerking moet wantrouwen voorkomen.

1957: oprichting Europese Economische Gemeenschap (EEG)

• Nederland
• Duitsland
• Frankrijk
• België
• Italië
• Luxemburg

Afspraak:

• Geen belasting heffen op goederen

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

B

Snelle groei

Leerdoel:

Je kunt een aantal gevolgen noemen van de economische groei in Nederland vanaf 1950

Vanaf 1950:

• Groei economie
• Nog geen mogelijkheid om lonen te verhogen

Reactie vakbonden

• Dit is eerst nog oke.
• Want: invoering uitkering bij arbeidsongeschiktheid, pensioen

1963:

• Lonen mogen weer omhoog, stijgen enorm
• Vijfdaagse werkweek

Begrippen:

welvaart

consumptiemaatschappij

gastarbeiders

 

migratie

schooltv.nl

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

B

Snelle groei

In Nederland neemt welvaart toe: het gaat economisch goed.

Gevolgen: 

1) Ontstaan Consumptiemaatschappij: vele luxeproducten kunnen gekocht worden, zoals:

• koelkast
• auto
• televisie

2. Meer vrije tijd voor sporten of vakantie 

Wat is een consumptiemaatschappij?

1. Maatschappij waarin menen veel eten consumeren en daardoor overgewicht een groter probleem wordt in de samenleving.
2. Maatschappij waarin het kopen van (luxe)goederen de status van mensen bepalen.
3. Maatschappij waarin mensen alleen geld hebben voor basisbehoeften, zoals eten en onderdak.

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

B

Snelle groei

1952: nagenoeg geen werkloosheid

Tekort aan arbeidskrachten:

• Mijnen
• Scheepsbouw
• Textielindustrie

Gevolg: gastarbeiders werven 

• Eerst Italië en Spanje, daarna Marokko en Turkije

Gunstige voorwaarden:

• Contracten onbeperkt verlengen
• Hele gezinnen zouden over moeten kunnen komen

1970:

• Regels rond migratie strenger: Eenmaal terug naar eigen land kom je moeilijk weer terug
• Gezinnen worden definitief naar Nederland gehaald

Gastarbeiders periode rond 1960

Gastarbeiders periode rond 1970

Gastarbeiders periode rond 1990

Gastarbeiders uit Spanjaarden, Portugezen en Italianen

Gastarbeiders uit Turkije en Marokko

Gast arbeiders uit oost Europa

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

C

De economie verandert

Leerdoel:

Je kunt beschrijven hoe de Nederlandse economie vanaf de jaren 1970 veranderde

• Er komt een einde aan de groei ➜ twee oorzaken:

1. 1973: stijgende olieprijzen
   
2. Hoge lonen ➜ hoge prijzen ➜ minder export
   

• Jaren 1980: Veel mensen raken hun baan kwijt

- Om productie winstgevend te maken moet loon naar beneden 

3 manieren: 

 - lager loon

 - investeren in automatisering: productie door machines

- fabrieken verplaatsen naar lage-lonen-landen: voorbeeld van globalisering 

Begrippen:

automatisering

globalisering

Europese Unie (EU)

§2.3

Van industrie naar diensten

BASIS

C

De economie verandert

1990: Stijging economie en daarmee ook de welvaart.

1993: Nieuwe samenwerking in vorm van Europese Unie (EU)

Samenwerking op gebied van:

• economie
• migratie
• milieu
• criminaliteit
• etc....

Burgers mogen binnen de EU werken waar ze willen. 

Bedrijven werven personeel in heel EU 

Handel wordt makkelijker door de invoering van één munt: euro