hfdst 3 par 1 en 2

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Heden verleden toekomst

hoofdstuk 3

de overheid in de tijd

Voorbeelden collectieve goederen

Lesdoelen

1. Je kunt uitleggen wat collectieve goederen zijn
   
2. Je kunt benoemen hoe de overheid ruilt over de tijd
   
3. Je kunt uitleggen wat de motieven van de overheid zijn bij ruilen over de tijd
   

Individuele goederen

Kenmerken

• Verhandelbaar via de markt
• Er is een prijs voor vast te stellen
•  Uitsluitbaar: alleen te krijgen als je betaalt
• Rivaliserend: Als jij het koopt, kan een ander het niet kopen

Vb: Je koopt een frikandelbroodje

Collectieve goederen

Goederen die door de overheid worden geleverd en voor iedereen beschikbaar zijn. Niet uitsluitbaar en niet rivaliserend.

• Door de overheid geproduceerd
• Niet in individuele eenheden te splitsen
• Niet mogelijk een individuele prijs voor een goed in rekening te brengen

Redenen collectieve goederen

Iedereen moet er gebruik van kunnen maken

Controle op kwaliteit

Te duur om door de de markt te laten produceren 

Stimuleren positieve externe effecten

Quasi-collectieve goederen

Individuele goederen aangeboden door de overheid

aan individuele gebruiker kunnen kosten in rekening gebracht worden.

Voorbeeld: Onderwijs

Overheid ruilt over tijd

De overheid investeert nu bijvoorbeeld in de infrastructuur, later verdienen ze hier geld op terug: meer handel door betere wegen, meer belastinginkomsten. 

Intergenerationeel --> tijdens corona veel geholpen, jonge mensen betalen straks meer belasting

Waarom kan de overheid jou niet verbieden om gebruik te maken van een collectief goed?

1. Het wordt aan iedereen persoonlijk geleverd, dus ook aan jou
2. Je hebt voldoende geld om het product te betalen
3. Collectieve goederen worden tegen kostprijs geleverd en zijn dus goedkoop
4. je kunt niet uitgesloten worden van het gebruik, ook wanneer je er niet voor betaalt.

Wat voor soort goed is het Rijksmuseum?

1. Individueel goed
2. Collectief goed
3. Quasi-collectief goed

Individueel goed

Collectief goed

Quasi-collectief goed

par 2

Investeringen in arbeidsproductiviteit

Investeren in onderwijs

Onderwijs volg je voor jezelf: hoe meer kennis en vaardigheden hoe hoger de arbeidsproductiviteit en hoe hoger de arbeidsproductiviteit hoe hoger het bijbehorende salaris.

positieve externe effecten

Een goed opgeleide beroepsbevolking creëert positieve externe effecten.

--> als een medewerker bij de kassa goed is opgeleid, is iedereen sneller geholpen. Voor de ontwikkeling van milieuvriendelijker producten heb je onderzoekers nodig.

Investeringen in onderwijs

Voorbeeld van ruilen over de tijd: de huidige beroepsbevolking betaalt belasting, met de belastingopbrengst betaalt de overheid oa onderwijs van de jeugd (de toekomstige beroepsbevolking). Deze investering wordt in de toekomst terug verdiend.

Investeren in economische groei

aanleg van bedrijventerreinen, aanleg van infrastructuur, nieuwe spoorwegen.

De overheid investeert nu zodat in de toekomst bijv transport soepeler kan verlopen.

--> ruilen over de tijd

Aan de slag

Hfdst 3 par 1 opdracht 1 t/m 3 + 5

Hfdst 3 par 2 opdracht 1 t/m 4

Par 3 opdracht 1, 2, 4, 5, 6

Par 4 opdracht 1 t/m 3

Par 5 opdracht 3, 6 en 9