4 lessen Hoe schoon is de lucht die we inademen?

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoe schoon is de lucht die we inademen?

Leerdoelen:

Na afloop van de les zijn de leerlingen in staat om:

• bronnen van fijnstof te (her)kennen, zowel uit de natuur als door menselijke activiteiten;

• kort te omschrijven waarom fijnstof schadelijk voor de gezondheid;

•  oplossingen die fijnstof voorkomen of verminderen te (her)kennen

• vanuit persoonlijke betrokkenheid over het onderwerp te spreken. 

INHOUDSOPGAVE

1. Introductie: Hoe schoon is de lucht die we inademen?

2. Atlasopdrachten

3. Afronding

1. INTRODUCTIE: Hoe schoon is de lucht die we inademen?

Fijnstof is een verzamelnaam voor onzichtbaar kleine deeltjes in de lucht. Ze zijn niet groter dan 1 micrometer (µm), dat is een honderdste millimeter (0,01 mm). Fijnstof inademen is niet fijn voor je gezondheid.

Hoe schoon is de lucht die we inademen? Waar ontstaat fijnstof? En als we fijnstof zichtbaar kunnen maken, is het dan makkelijker te voorkomen? Deze vragen geven stof tot nadenken in deze les. 

Tip

Tip! Hoe schoon is de lucht bij jou in de buurt op dit moment? Doe de check op https://www.longfonds.nl/gezondelucht/Gegevens van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zijn de

basis voor deze check van de luchtkwaliteit. 

1. Fijnstof kan van alles zijn. Welke soorten fijnstof komen uit de natuur? Zet er minstens drie in kolom 1 van het schema hieronder. En noteer in kolom 2 vier bronnen van fijnstof dat door mensen veroorzaken.

Fijnstof uit de natuur

Fijnstof van menselijke activiteiten

2. Stelling: ‘Als Nederland fijnstofvrij zou zijn, dan leefden we gemiddeld negen maanden langer’. Zeker is dat de kleinste deeltjes fijnstof het meest ongezond zijn, omdat die diep

in je lijf kunnen doordringen. Welke gezondheidseffecten kunnen ontstaan door het inademen van fijnstof? 

Welke gezondheidseffecten kunnen ontstaan door het inademen van fijnstof?

3. Zijn de volgende stellingen waar of niet? Zoek het op in de Bosatlas van de duurzaamheid.

 Noteer ook voor elke stelling waar je het antwoord in de

atlas kunt vinden. De eerste is al gedaan.

a. Het woord smog bestaat uit de Engelse woorden fog (mist) en smoke (rook). Tijdens de

‘Great Smog’ in 1952 in Londen gingen 12.000 mensen dood door luchtvervuiling. 

Great Smog: Waar, kaart 11

b. Groene daken zijn begroeid met planten. Dat heeft veel voordelen, ook in steden. Groene daken houden regenwater vast, ze bevorderen de biodiversiteit, ze dempen het geluid, en ze halen fijnstof uit de lucht.

c. Intensieve veeteelt veroorzaakt fijnstof. In Barneveld werden de hoogste concentraties fijnstof in het land gemeten. Maar in nieuwe duurzame kippenstallen wordt het fijnstof uit de lucht gefilterd en kunnen de kippen vrij uitlopen. 

Groene daken, intensieve veeteelt

d. Fietsstad Utrecht voldoet aan de norm voor fijnstof van de Wereld-gezondheidsorganisatie . De lucht in de stad is schoner omdat nu meer mensen de fiets nemen voor afstanden tot 7,5 km.

e. Bij de winning en verwerking van grondstoffen komt fijnstof vrij. Dit vormt misschien wel de belangrijkste bron van ziektes die het gevolg zijn van het inademen van fijnstof.

f. Nederland staat binnen de Europese Unie in de top 5 van de duurzame

ontwikkelingsdoelen voor wat betreft schone lucht in steden.

Fietsstad Utrecht, grondstoffen, top 5

Verwerking

Maak een journaalitem voor het regionieuws over stikstof. Behandel daarin de volgende twee onderwerpen: 

• De bronnen van stikstof 
• Oplossingen voor stikstof

Kijk op de volgende dia's voor ideeën

Bronnen

- scooters met uitlaatgassen;

- boodschappen doen met de auto;

- vliegvakanties;

- vlees eten (de intensieve veehouderij (kiloknallers) is een bron van fijnstof);

- vuurwerk.

Oplossingen

- groene daken die fijnstof uit de lucht halen;

- zonnepanelen die uitstoot van fossiele brandstoffen voorkomen;

- wandelen of fietsen om je boodschappen te doen;

- elektrisch vervoer;

- met de trein op reis;

- plantaardig voedsel in de supermarkt (ook in de kantine op school?) voor steeds meer

vegetariërs, flexitariërs en veganisten.