Samengestelde zin

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Fijn dat je er bent,

ga lekker zitten.

Pak je spullen:

• leesboek
• laptop (dicht, op tafel)

Open je leesboek, 

we starten met lezen.

Doel van de les

Je kent:

• het verschil tussen enkelvoudige en samengestelde zinnen.
• het verschil tussen hoofd- en bijzinnen.

Raad het verhaal

1. De wekker ging af.

2. Ik bleef nog even liggen.

3. Mijn moeder riep me.

Raad het verhaal

1. De wekker ging af.

2. Ik bleef nog even liggen.

3. Mijn moeder riep me.

→ Hoe maak je van deze losse zinnen een lopend verhaal?

Concludeer samen dat sommige woorden zinnen aan elkaar koppelen en daarmee een samengestelde zin vormen.

Raad het verhaal

1. De wekker ging af.

2. Ik bleef nog even liggen.

3. Mijn moeder riep me.

→ Hoe maak je van deze losse zinnen een lopend verhaal?

Gebruik de verbindingswoorden maar, want, omdat, en, dus

Samengestelde zin?

→ Sommige woorden koppelen zinnen aan elkaar en vormen daarmee een samengestelde zin.

1. Nevenschikkende samengestelde zin

Bestaat uit twee hoofdzinnen die zelfstandig kunnen bestaan.

2. Onderschikkende samengestelde zin

Bestaat uit een hoofdzin en een bijzin.

Zie blz. 222

Enkelvoudige zin

• In een enkelvoudige zin zit één persoonsvorm en één onderwerp. 
• De enkelvoudige zin wordt ook wel de hoofdzin genoemd.
• In een enkelvoudige zin staan persoonsvorm en onderwerp naast elkaar.

1. De jongen (ow) fietst (pv) liever naar school.
2. In de zomer eet (pv) mijn vader (ow) veel ijs.
3. Morgen ben (pv) ik (ow) niet bij de voetbaltraining.

Samengestelde zin

• In een samengestelde zin zitten meerdere persoonsvormen en meerdere onderwerpen. 
• De samengestelde zin kan uit twee hoofdzinnen bestaan.
• Twee hoofdzinnen worden aan elkaar geplakt met: en, of, want, maar en dus.

Ik pak mijn boeken en (ik) ga naar school.

Hij blijft thuis, want hij is vanmorgen ziek geworden.

Samengestelde zin

• In een samengestelde zin zitten meerdere persoonsvormen en meerdere onderwerpen. 
• De samengestelde zin kan ook uit een hoofdzin en een bijzin of meerdere bijzinnen bestaan.

• In de bijzin staan PV en OW meestal niet naast elkaar.
• In de bijzin past er tussen PV en OW een zinsdeel.

Samengestelde zin

• In de bijzin staan PV en OW meestal niet naast elkaar!
• In de bijzin past er tussen PV en OW een zinsdeel.

1. Omdat ik naar trainig moet, rij ik extra hard door. (BZ + HZ)
2. Hij kijkt naar zijn zusje, terwijl zij een cake bakt. (HZ + BZ)

Een hoofdzin + een bijzin worden aan elkaar geplakt met:

                          omdat, terwijl, zodat, doordat, maar, dat etc.

Aan de slag!

Je maakt in de online methode:

- Cursus 5 Grammatica 

- § 9 Samengestelde zin

- Opdracht 1 t/m 4

Klaar? 

Ga naar § 10 Voegwoord, lees de theorie en maak opdracht 1 t/m 5. 

Welkom!

Fijn dat je er bent,

ga lekker zitten.

Pak je spullen:

• leesboek
• laptop (dicht, op tafel)

Open je leesboek, 

we starten met lezen.

Doel van de les

Je weet al:

• wat samengestelde en enkelvoudige zinnen zijn en hoe je die herkent.

Je kunt:

• voegwoorden herkennen en gebruiken.

Enkelvoudige zin

• Zin met één persoonsvorm
  

Samengestelde zin

• Zin met twee of meer persoonsvormen
  

Voorbeeld enkelvoudige zin

• Het wordt slecht weer vandaag.
• Ik ga vandaag naar de Action.
• Hij kijkt veel naar Star Wars.
  

Voorbeeld samengestelde zin

• Het wordt vandaag mooi weer en we gaan lekker naar het strand. 
• Hij kijkt veel naar Star Wars en schrijft daar over op zijn website.
  

Voegwoord

Samengestelde zin

• Bestaat uit twee of meer zinnen.
• Is gekoppeld door middel van een voegwoord
• Voegwoord kan ook gebruikt worden bij een opsomming

Benthe en Daan fietsen samen naar huis, omdat ze in dezelfde straat wonen.

Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen of woorden aan elkaar plakken.

Nevenschikking

- Zinnen kunnen los van elkaar voorkomen.

- Je zou in principe tussen alle zinnen een punt kunnen zetten.

Onderschikking

- De zinnen kunnen niet los van elkaar voorkomen.

- De zinnen zijn afhankelijk van elkaar.

Voegwoorden

1. Joris loopt altijd naar school, terwijl hij een elektrische fiets in de schuur heeft staan.

2. Omdat Joris slechts 5 minuten hoeft te lopen, heeft hij zijn fiets niet nodig.

3. Joris vindt lopen leuk en Joris houdt niet van fietsen.

Groen = hoofdzin

Rood = bijzin

Terwijl, omdat en en zijn niet benoemd -> dit zijn voegwoorden.

Nevenschikkende voegwoorden (ns.vw) = gelijkwaardig
-> 2 hoofdzinnen

• en
• maar
• want 
• of
• dus

Onderschikkende voegwoorden (os.vw) -> hoofdzin/bijzin

• aangezien
• als
• dan
• dat
• doordat
• hoewel
• terwijl
• toen

• mits
• nadat
• of
• opdat
• omdat
• tenzij
• zodat
• zodra

Even oefenen

Benoem de zin (HZ/BZ) + schrijf het voegwoord op en zet erboven of het een onderschikkend of nevenschikkend voegwoord is. 

1. Janneke moest vanmorgen naar het ziekenhuis, omdat ze plotseling was uitgegleden op de trap.

2. We wilden gaan picknicken, maar het begon ineens te regenen, waardoor we toch maar binnen bleven.

3. Aangezien hij zijn sportkleren was vergeten, kon hij niet meedoen met gym. 

1. hoofdzin - bijzin. VW = omdat = onderschikkend

2. hoofdzin - hoofdzin - bijzin. VW= maar (nevenschikkend) waardoor (onderschikkend)

3. 

Aan de slag!

Je maakt in de online methode:

- Cursus 5 Grammatica 

- § 10 Voegwoord

- Opdracht 1 t/m 4

Klaar? 

Ga naar § 11 Zinsdeelzin, lees de theorie en maak opdracht 1 t/m 5. 

Welkom!

Fijn dat je er bent,

ga lekker zitten.

Pak je spullen:

• leesboek
• laptop (dicht, op tafel)

Open je leesboek, 

we starten met lezen.

Doel van de les

Je kent:

• het verschil tussen enkelvoudige en samengestelde zinnen.
• het verschil tussen hoofd- en bijzinnen.

en kunt: voegwoorden herkennen en gebruiken. 

Vandaag leer je:

• vragende en aanwijzende voornaamwoorden herkennen. 

Die, deze (als je naar een de woord verwijst)

dit, dat (als je naar een het woord verwijst)

Zulke, dergelijke, zo'n, dezelfde, hetzelfde

Deze woorden gebruik je alleen als je iets aan kan wijzen.  

Verwijzen is weer iets anders!

1.  die jongens lopen wel op straat  (aanwijzend vnw)

2. de jongens die wel op straat lopen  (geen aanw. vnw)

Aanwijzend voornaamwoord

Wie, wat, welke, wat voor een (alleen die vier)

- Ze staan altijd in een vraag.

- Het antwoord op die vraag is altijd een ding of persoon.  

(geen plaats of tijd)

1. Wie was er vandaag op tijd? = Luuk! = vr. vnw

2. Ik weet niet wie er vandaag was.  = geen vr.vnw

Vragend voornaamwoord

Wie, wat, welke, wat voor een (alleen die vier)

- Ze staan altijd in een vraag.

- Het antwoord op die vraag is altijd een ding of persoon.  

(geen plaats of tijd)

1. Wie was er vandaag op tijd? = Luuk! = vr. vnw

2. Ik weet niet wie er vandaag was.  = geen vr.vnw

Vragend voornaamwoord

Aan de slag!

Je maakt in de online methode:

- Cursus 5 Grammatica 

- § 4 WS Aanwijzend en vragend voornaamwoord

- Opdracht 1 t/m 5