Module 9 - les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Wat gaan we doen?

• Lezen + werken aan literatuuropdracht
• Grote lijnen historische context jaren 90 tot heden
  
• Uitwerken leerdoelen
  
• Werken in Examensprint

Lezen

Maak ondertussen een begin met de literatuuropdracht.

Deadline boek 11 -> 11 februari Deadline boek 12 -> 7 maart

Module 9 - jaren 90 tot heden

Historische context

Europese ontwikkelingen

• 1989: val Berlijnse muur -> hereniging Duitsland
• 1990: Sovjet-Unie viel uiteen -> Koude Oorlog was voorbij
• 1991: Verdrag van Maastricht -> financiële en economische samenwerking landen van de EG
• 2002: gezamenlijke Europese munt: de euro
• 2004: toetreding 10 voormalige Oostbloklanden tot de Europese Unie 
• 2016: Brexit: uittreding VK uit de EU

Oorlog tegen terreur

• 1990: Irak valt Koeweit binnen -> begin Golfoorlog (1990-1991)
• Irak weigert daarna mee te werken aan controles op massavernietigings- wapens
• 11 september 2001: terreuraanslagen op het World Trade Center in New York en op Washington -> Amerikaanse president George W. Bush verklaart het terrorisme de oorlog
• Taliban in Afghanistan wordt afgezet, Nederlandse militairen vertrokken naar Afghanistan om het terrorisme te bestrijden en te helpen bij de wederopbouw

Oorlog tegen terreur

• Irak blijft weigeren om mee te werken aan de controles op de aanwezigheid van massavernietigingswapens -> VS en Groot-Brittannië starten samen met een coalitie van meer dan 30 landen de Irakoorlog
  
• 2003: regime van Saddam Hoessein in Irak wordt omvergeworpen

Multiculturele maatschappij

• Nederland was vanaf de jaren 90 continu militair betrokken bij oorlogen op de Balkan, in Irak en in Afghanistan. 
  
• Buitenlandse en binnenlandse politiek zijn met elkaar verweven -> door politieke ontwikkelingen in het buitenland kwam er een grote toestroom van asielzoekers en vluchtelingen -> ontstaan multiculturele maatschappij
  
• Multicultureel drama: de problemen die het ontstaan van de multiculturele maatschappij met zich meebracht

Multiculturele maatschappij

• Nederland reageert geschokt op de dood van Pim Fortuyn (2002) en Theo van Gogh (2004) -> een agressievere publieke cultuur ontstond als gevolg van gevoelens van angst, onbehagen, onbegrip en ontheemding

Multiculturele maatschappij

• 2001: de wereld is nog steeds verwikkeld in de 'oorlog tegen het terrorisme'. De situatie in het Midden-Oosten blijft explosief en er zijn nog steeds veel vluchtelingenstromen.
• Wereldwijde globalisering gekenmerkt door: migratie, opkomst sociale media en een digitale wereld
• Door globalisering verloren afstanden hun betekenis -> bestaande tradities werden verbroken, de angst om de eigen (nationale) identiteit te verliezen nam toe

Multiculturele maatschappij

• Individualisering nam toe -> mensen zochten naar een identiteit, bijvoorbeeld door actief te worden op digitale netwerken waar informatie en gevoelens met anderen gedeeld konden worden.
  
• Cultuur en economie werden mondiaal.
• Wereld werd steeds nadrukkelijker geconfronteerd met de toenemende opwarming van de aarde en de bedreiging daarvan voor het klimaat en de leefomgeving.

Huiswerk 7 februari

Uitwerken leerdoel 1 t/m 7

npo.nl

De rest van deze les

• Uitwerken leerdoelen 
  
• Lezen + literatuuropdracht
  
• Examens oefenen in Examensprint
  

Literaire ontwikkelingen

• Commercialisering van het boekenbedrijf -> boek is een product met een bepaalde omloopsnelheid -> literaire kwaliteit niet langer leidend
• Schrijvers en lezers lijken onderdeel uit te gaan maken van de cultuurindustrie -> lezers zijn ingedeeld in doelgroepen, hun lees- en koopgedrag wordt geregistreerd en gestuurd door marketing-overwegingen
• Gevolg: toenemende stroom gemakkelijk leesbare boeken -> uitgevers zoeken naar bestsellers

Literaire ontwikkelingen

Schrijvers moeten meedraaien in het commerciële circuit en in het publieke domein -> schrijvers moeten niet alleen mooie boeken schrijven, maar ook aandacht voor hun werk en persoon genereren door mediaoptredens en/of door columns of opiniestukken te publiceren.

Voor succes van hun boeken is succesvol kunnen optreden in en deelname aan de publieke media een vereiste -> is inmiddels een vanzelfsprekendheid (denk aan Özcan Akyol).

Nieuwe onoverzichtelijkheid

• Geen duidelijke richting of stroming.
• Schrijvers moeten er vooral voor zorgen dat hun privéleven ingebed wordt in hun werk, dat het gaat over mensen en gebeurtenissen uit de actualiteit en zij moeten genres gebruiken die geliefd zijn bij een breed publiek. 
• Literaire thriller 

Literaire thriller

• Grenzen tussen literatuur en lectuur vervagen -> literaire thriller doet zijn opmars
• Leon de Winter:

- problematiek van de joodse identiteit na WOII;
- personages zijn op zoek naar hun (joodse) wortels;
- personages moeten belangrijke keuzes maken en worden daarbij geconfronteerd met morele problemen;
- tegen de achtergrond van grote internationale problemen en conflicten

Het recht op terugkeer

Het jaar is 2024, de plaats is Tel Aviv. Israël is gekrompen tot een zwaarbeveiligde stadstaat. Daar, op dat desolate strookje land, runt Bram Mannheim een bureautje dat ouders helpt hun verdwenen kinderen op te sporen. Zijn eigen zoontje verdween zestien jaar eerder. In zijn vrije tijd werkt hij als vrijwilliger bij de ambulancedienst. Na een bloedige aanslag op een grenspost doet Bram een ontdekking die zijn leven opnieuw ingrijpend zal veranderen.  

Maatschappelijke betrokkenheid

• Jonge schrijvers zijn zich bewust van de veranderende wereld waarin zij leven en zoeken in hun werk naar een relatie met die wereld -> presenteren een verhaal gebaseerd op de actualiteit, over maatschappelijke onderwerpen
• Joost Zwagerman - De Buitenvrouw (multiculturele maatschappij en de vooroordelen daarin, roman over overspel en racisme)
• Arnon Grunberg - Blauwe maandagen (over lotgevallen uit een geestelijk verminkt gezin en een op de middelbare school mislukte hoofdpersoon)

Maatschappelijke betrokkenheid

• Robert Vuijsje - Alleen maar nette mensen (over de maatschappelijke kloven en vooroordelen van de multiculturele maatschappij)
• Tom Lanoye - Sprakeloos (autobiografisch verhaal over aftakeling moeder)
• Tommy Wieringa - Joe Speedboot (vriendschap, liefde en rivaliteit(

Op het Amsterdamse Barlaeus Gymnasium had David Samuels verkering met Naomi, een meisje dat precies zo was als hij: verantwoorde conversatie op de champagne-tuinfeesten van de elite in Oud-Zuid. Alleen maar nette mensen.

Nu is David Samuels 21 en op zoek. Hij zoekt naar wie hij is. David is joods maar door zijn zwarte haren ziet hij eruit als een Marokkaan. Hoort hij bij de witte Hollanders of bij de mensen die ze allochtonen noemen? Hij zoekt een intellectuele zwarte vrouw. Wordt David gelukkig van Rowanda, de Bijlmer-queen die met twee gouden tanden bijna zijn oor eraf bijt? Of moet hij toch met Naomi zijn?