Samenvatting lessen H2

Leerdoelen:

- Je kan in je eigen woorden uitleggen hoe de alpen zijn ontstaan.

Herhaling klas 1:

- Wat zijn endogene krachten?

- Noem 2 voorbeelden van endogene krachten.

- Welke 3 bewegingen kunnen platen maken?

- Benoem bij elke beweging wat er kan gebeuren/ontstaan.

Ontstaan Alpen

- Endogene krachten.

(B97)

- Convergente beweging. (B101)

- Plooiingsgebergten. (B112)

Plooiingsgebrgten

Plooien

De verschillende laagjes die je ziet zijn plooiien. Dit komt doordat de platen een convergente beweging hebben en dat de gesteente wordt opgeheven. 

Dit kan je vergelijken met een tafelkleed die je naar voren duwt. 

Sediment gesteenten

De verschillende laagjes die je ziet bestaan uit sediment gesteenten. Sediment gesteente is een proces wat miljoenen jaren kan duren. Die verschillende laagjes ontstaan door dat er Sediment (bijvoorbeeld zand) Wordt neer gelegd op bepaalde plekken. Zoals in de vroeger in de zee. Door druk worden dan de materialen tegen elkaar aan geduwt en ontstaat er steen. Dit kan in verschillende lagen zijn omdat het beetje bij beetje ontstaat.

Leerdoelen:

- Je kent de verschillen tussen oud en een jong gebergte.

- Je weet wat het verschil is tussen verwering en erosie.

Oud gebergte

Jong gebergte

Wat zijn de verschillen tussen Jong en oud gebergten?

Wat is volgens jullie de oorzaak van deze veranderingen door de jaren?

- Exogene krachten (B97).

- Oud en jong gebergten (B114).

- Afbrokkelen van gebergten.

Verwering (B115)

Verwering (B115)

Verwering is het uiteenvallen van gesteente. Dit komt door dat de Exogenekrachten invloed uitoefenen op de gesteentes. Hierdoor kan het zijn dan Harde gesteentes veranderen in rotsblokken die veranderen in grind en uiteindelijk kan dit zand of klei worden. Die kleinere stukje gesteente noemen we Verweringsmateriaal. Door dat het afbrokkelt kan het zijn dat dit door de zwarte kracht zich kan verplaatsen dit noemen we dan Massabeweging.

Mechanische verwering

- Rechte breuken.

- Steen valt uit elkaar.

- Steen veranderd niet.

- Vorst/woestijn verwering

Chemische verwering

- De steen veranderd.

- Dit kan komen door:

Zuurstof en water.

- Karst landschappen.

Wat voor verwering zie je hier?

Verweringsmateriaal

4. Laagland

Laagland: Overal is het lager dan 200M. Het is er ook vooral vlak en zie je bijvoorbeeld in Nederland. Hier mond de rivier ook uit in de zee, de stroming van de rivier is overhet algemeen rustig daardoor wordt hier het meegevoerde materiaal neergelgd Dit noem je Sedimentatie.. De afbeelding recht laat zien hoe het er uit kan zien.

B110 Reliëf Verschillen

1. Hooggebergte

De meeste toppen zijn hoger dan 1.500m. Dit bijvoorbeeld de alpen en en de pyreneeën in Europa. Hier bevindt zich ook de eeuwige sneeuw, Gletsjers en ijsvlakten. Het smeltwater van de Gletsjer stroomt vanuit de alpen naar de zee. We volgen nu de rivier de Rijn door de verschillende hoogtes. Hier vindt veel Verwering plaats, Dat wilt zeggen dat de stenen uit elkaar vallen.

2. Middelgebegte

De middelgebergte zijn bergen tussen de 500 en de 1.500m in. En zit tussen het hooggebergte in en het heuvelland. dit vindt je als je de rivier volgt in Duitsland en Zwitserland. Dit komt doordat hier al veel Verwering en Erosie hebben plaats gevonden. Erosie Is wanneer Het Verweringsmateriaal weggevoerd en ondertussen andere gedeeltes afschuren. Transport van erosie komt vaak door Water, Wind en Ijs.

3. Heuvelland

Het heuvelland zijn heuvels tussen de 200 en 500m in. En vindt je vooral als je de rijn volgt in Duitsland. 

Leerdoelen:

- Je kunt uitleggen hoe een gletsjer het landschap vormt en afbreekt. (en je kan  voorbeelden noemen)

- Je kent de begrippen die horen bij een gletsjer.

Vragen:

Nodig: Pen, Papier en atlas

Betantwoord de vragen in tweetallen.

Gebruik voor de opdrachten kaart: kaart 70-71 A en B.

1. Wat is het verschil tussen de laatste twee ijstijden? 

Verwijs naar 1 kaart.

IJstijden (B118)

Glaciaal en Interglaciaal

5°C kouder

Albedo effect

Ontstaan Gletsjers

Gletsjer (B119)

Firnbekken

De Firnbekken Dit is de plek waar de Gletsjers ontstaan. Door dat er hoog in de bergen neerlag valt (Sneeuw) ontstaan er steeds laagjes sneeuw. Deze laagjes smelten soms een beetje of vriezen weer aan, ook wordt het erg zwaar en wordt het samengeperst tot ijs. Hierdoor ontstaat er door de tijd heen een Gletsjers

Ijstong

Als het Firnbekken vol is door te veel Firn gaat het ijs zich verplaatsen. Dit ziet er vaak uit in de vorm van de tong. Door dat het ijs Verweringsmateriaal meeneemt schuurt het een daal uit (Erosie). De gedeeltes waar stenen liggen en worden mee geschruurd nomenen we morenen. Wekenen vier soorten morenen: 1 Zijmorene, 2 Midde morene, 4 grondmorene 3 eindmorene.

Zij-Middemorene

Zijmorene is de plek waarn aan de zijkant van de gletsjer puin (Verwingsmateriaal) is verzamelt.

Middemorene: Wanneer 2 gletsjers bij elkaar komen komen de zijmorenen bij elkaar en komt dit in het midden te liggen.

grond-eindmorene

Grondmorene: Bestaat uit sediment (Neer gelegd verweringsmateriaal) op de bodem van de gletsjers.

Eindmorene: Bij de eindmorene zie je dat er een berg met puin ontstaat. Dit is de plek waar de gletsjer smelt. Hier wordt dan het sediment neer gelegd.

Gletsjerpoort/Tunnel

Onder in het daal is het warmer, hierdoor smelt het ijs en ontstaat er een tunnel in de gletsjer. Dit noem je een Gletsjertunnel.

De Gletsjerpoort Is de plek waar het gesmolte water naar buiten komt. Dit kan ook een begin zijn van een Rivier (Gletsjerrivier)

Glaciale landschapsvorming(B120)

- Landschap gevormd door IJs.

- Voorbeelden:

- U-dalen

- Fjorden

- Heuvelruggen

- Hunebedden

Leerdoelen:

- Je kent de kenmerken van de bovenloop van de Rijn.​

- Je kunt uitleggen hoe een waterval ontstaat.

Na de ijstijd

- Gletsjers verdwijnen.

- Gletsjer rivier.

- U-dal.

Bron van de Rijn

- Bovenloop.

- Gemengde rivier.

- Veel erosie waarom?

- V-dal.

Weektaak

Je krijgt 5 foto's te zien en 1 vraag.

Geef per foto aan wat het is/welk begrip hoort erbij?

En beantwoord de vraag.

Dit doe je zelfstandig in stilte.

Daarna gaan we dan antwoorden bespreken. 

Vraag:

Wat is het verschil tussen verwering en erosie?

Bespreken

Verwering en erosie

Het verschil tussen verwering en erosie is:
Verwering is het afbrokkelen van gesteente dit gebeurt op een vaste plek. Erosie (het schuren van gesteente door transpoort) vindt plaats tijdens het vervoer van verweringsmateriaal.

Leerdoelen: 

Je kunt uitleggen hoe een rivier het landschap vormt en afbreekt.​

Welke verschillen zie je?

B95 Verval en verhang

-Verval.

-Verhang.

Berekening:

Verval (m) : Afstand (km)= Verhang

Oefenen berekening:

Het verval van punt A naar punt B is 300M. De afstand tussen de twee punten is 

15 km.

Bespreken

Oplossing:

300m : 15km= 20m per km.

Oefenen berekening:

Het verval van punt A naar punt B is 300M. De afstand tussen de twee punten is 

15 km.

Waar is het verhang hoger? 

En Waarom?

A

B

B113 Breuk gebergten.

Meanderen B122 

- Meander.

- Breedte-Erosie.

- Sedimentatie.

Leerdoelen: 

- Je kunt uitleggen hoe een rivier het landschap vormt en afbreekt.​

- Je kunt uitleggen waarom een rivier meandert.​

- Je kunt uitleggen hoe een delta ontstaat.

Ontstaan Delta (B122)

- Benedenloop.

- Verhang is laag.

- Sedimentatie. 

- Erg vruchtbaar.

2.4 Kustvormen

Leerdoelen: 

- Je kunt uitleggen hoe golven de kust opbouwen of afbreken.​

- Je weet hoe een afbraakkust en een aanslibbingskust worden gevormd.

Golven

- Wind.

- Kust bouwen of afbreken.

Drie factoren grote golf:

1. Kracht wind.

2. Hoe lang waait het.

3. Afstand golf.