Amerika voor Columbus

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

        Amerika voor Columbus

                                   Ontdekking en Verovering 

Terugblik:

• § 2.1 Het Spaanse en het Ottomaanse wereldrijk
• § 2.2 De Europese Expansie begint

Deze les:

•  § 2.3 Amerika voor Columbus

Tijdvak 5: Ontdekkers & Hervormers

De Europese expansie begint

Tijd van Grieken en Romeinen

(500 v. Chr. - 500 n. Chr.)

Tijd van Monniken en Ridders

(500-1000)

(Vroege Middeleeuwen)

Tijd van Steden en Staten

(1000-1500)

(Late Middeleeuwen)

1492: Columbus 'ontdekt' Amerika

(Einde van de Middeleeuwen)

⚓️

476: Val van het West-Romeinse Rijk

(Begin van de Middeleeuwen)

🔥

Tijd van Ontdekkers en Hervormers

(1500-1600)

Tijd van Regenten en Vorsten

(1600-1700)

Tijd van Pruiken en Revoluties

(1700-1800)

Leerdoelen:

Lesdoel: Aan het eind van deze presentatie weet je:

1. Dat er veel verschillende volkeren en soorten samenlevingen waren voor de komst van Columbus.
2.  Wie de Maya's, Inca's en de Azteken waren. 

Taaldoelen:  Lezen, begrijpend lezen, leren samenvatten, historische begrippen en uitbreiding woordenschat.

Columbus ziet indianen

• De autochtone bewoners (indianen) die Columbus op de bahama's tegenkwam, waren niet ver ontwikkeld (landbouwsamenleving).
  
  
• Op het vasteland van Amerika was dit echter anders. Daar leefden meer dan 100 miljoen mensen!
  

Soorten samenlevingen in Amerika:

Uiterste noorden (huidige Canada): jagers-verzamelaars

Noorden (huidige VS): landbouwsamenlevingen met jacht op bizons en visserij op open grasvlaktes (prairies)

Midden- en Zuid Amerika: hoogontwikkelde samenlevingen met steden/tempels en paleizen                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

Landbouw

• Koeien, paarden, varkens en schapen waren in Amerika onbekend.
• Lama's waren ongeschikt als trekdieren en bizons waren niet te temmen, waardoor het wiel niet werd uitgevonden.
  
  
  
• Er werden andere gewassen verbouwd dan in Europa (mais, tomaten, tabak, aardappelen)

Jager-verzamelaars

Jager-verzamelaars

Landbouwsamenleving

Landbouwsamenleving

Landbouwstedelijke samenleving

Landbouw

De Maya's (M-Amerika)

Vanaf 200-900 n.C. ontwikkelde de Maya's een hoogontwikkelde cultuur in Midden-Amerika.

Ze leefden (net als de oude Grieken) in tientallen stadstaten die voortdurend oorlog voerde met elkaar.

Ze hadden wel een gemeenschappelijke cultuur met schrift (hierogliefen), wetenschap (sterren- en wiskunde), kalenders en er werd aan een veelheid van goden geofferd.

Maya's

Bloeiperiode 200-900 n.Chr.
Vele stadstaten ipv rijk
Gezamenlijke cultuur
Schrift

Chichen Itza

Maya kalender

3 soorten:
historische
burgerlijke
religieuze doeleinden

Economie

Leven van de landbouw: maïs, bonen, chilipepers, katoen en fruit. 

Cacao was voor de elite (gebruik als betaalmiddel en voor de chocoladedrank)

Economie

• Handel met andere stadstaten. 

• Ambachten werden per wijk verdeeld en van generatie naar generatie doorgegeven.

• Ambachtswijken bestond vaak enkel uit familieleden 

Politiek

• Ze leefden (net als de oude Grieken) in tientallen stadstaten die voortdurend oorlog voerde met elkaar.
• Rond 600 n.C.: Calakmul vs Tikal.
• Alleen de elite mag regeren. De gewone man heeft niets te zeggen.

Politiek

• Aan degenen die misdrijven, zoals moord of overspel, begaan, worden zware straffen opgelegd.
• De Mayastraffen zijn zwaar en streng. Bij moord volgt de doodstraf. 

Religie

• Polytheïstische
• Sterrenkunde (de stand van de sterren en planeten worden diverse rituelen, ceremonieën en feesten georganiseerd)

Religie

• Mensenoffers (De goden behagen is van essentieel belang.)
• Voor de Maya’s is de hemel heilig. Bergtoppen en de toppen van (tempel)piramiden bevinden zich het dichtst bij de hemel en zijn daarom de heiligste plekken.

Volgens de Maya‟s bevinden de zielen van hun voorouders zich op de toppunten van de rotsige bergen.

Cultuur

• Hiërogliefenschrift
• Kunst, architectuur, wiskunde, recycling en astronomie.

0

De Azteken (Noord-(Midden)Amerika)

In 1325 stichten de Azteken op een eiland in een groot meer hun hoofdstad Tenochtitlan. Ze onderwierpen daarna andere volkeren.

Ook de Azteken geloofden in vele goden, maar aanbaden vooral de zon waarbij ze velen mensenoffers gaven.

Het was rond de tijd van Columbus een van de grootste steden op aarde met kanalen, tempels, markten en aquaducten.

Ze heersten over een rijk van 25 miljoen!

0

Het Incarijk (Z-Amerika)

Landbouwstedelijke samenleving in de Andes (1438 in Peru gesticht).

Strak bestuurd door de Inca (keizer die beweerde af te stammen van de zon).

Steden werden hoog in de bergen gebouwd (hoofdstad Cuzco).

Buitenverblijven in het ontoegankelijke (steile pieken, afgronden, woest kolkende rivier) Machu Picchu (pas in 1911 ontdekt).

De Spanjaarden vernietigden in 1532 het Incarijk.

Machu Picchu (Peru)

Pre-koloniale tijd

- Veel inwoners rond Andes: Hoger, was koeler

- Vruchtbare vulkanische grond

- Door terrassen was er water beschikbaar --> 

Hoge bevolkingsdichtheid mogelijk (Machu Picchu)

Maya religie

Indiaanse beschavingen: Maya's

• Rond 200: Ontstaan Maya beschaving
  
  
• Maya's waren ver ontwikkeld.
  
  
• Losse stadsstaten.
  
  
• Veel onderlinge oorlogen.
  
  
• 900: Mayasteden gingen ten onder.

Indiaanse beschavingen: Azteken

• Militaristische beschaving.
  
  
• Bestond tussen 1300 & 1521
  
  
• Mensenoffers
  
  
• Adel kreeg zwaardere straffen.
  
  
• Tenochtitlan:  een van de grootste steden op aarde.
  
  
• Veroverd door de Spanjaard Hernando Cortés 

Indiaanse beschavingen: Inca's

• Ontstond in huidige Peru.
  
  
• Ontstond in 1438.
  
  
• Soort verzorgingsstaat.
  
  
• Rechtssysteem
  
  
• Ten onder gegaan door ziektes en verovering.

huiswerk

In principe geen huiswerk, tenzij je in de les niet klaar was.

mk WB opdr par 1.5

 1 t/m 11

niet:
-

Gebruik daarbij de teksten uit je TB

En dan nu aan het werk ...........

Maak van paragraaf 2.3 een samenvatting:

Stap 1: Lees en bestudeer § 2.3.

Stap 2: Schrijf de titel van het hoofdstuk op, die van 

de paragraaf en schrijf dan het paarsbedrukte stukje over.

Stap 3: Maak een begrippen en moeilijke woordenlijst en schrijf bij elk de definitie/betekenis op.

Stap 4: Maak een samenvatting per kopje van +/- 3 zinnen.

Stap 5: Maak bij elk kopje een vraag + antwoord.

Stap 6: Bestudeer de afbeeldingen en beschrijf in eigen woorden wat jij daarop ziet in +/- 3 zinnen.

Stap 7: Lees het verhaal van... de mensenoffers. Zoek op internet over welke volkeren in het verleden ook mensen offerden voor hun goden.

Stap 8: Schrijf de kern van de paragraaf over.

Stap 9: Typ alles over en zet dit op de ELO