bewegingsstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Bewegingsstelsel 

lesdoelen

Je benoemt de onderdelen van de bewegingsstelsel en de bouw en de ligging van de onderdelen.

Je legt uit wat de functies en de werking van de onderdelen van het bewegingsstelsel zijn.

skelet 

* nodig om te bewegen 

* bestaat uit: 

- botten 

- spieren 

De botten, gewrichten, banden en spieren werken samen om deze bewegingen mogelijk te maken. 

wat zijn functies van je skelet?

Het geeft stevigheid en vorm aan het lichaam.

 Het beschermt een aantal kwetsbare organen, zoals hersenen, hart, longen, oog en oor.

Het dient als aanhechtingsplaats voor spieren, waardoor deze het lichaam kunnen laten bewegen.

 Het vormt bloedcellen en bloedplaatjes in het beenmerg.

 Het is een voorraadplaats voor kalk.

schedel

bovenkaak

onderkaak

nekwervels

sleutelbeen

borstbeen

schouderblad

opperarmbeen

ribben

borstwervels

lendenwervels

bekken

heiligbeen

staartbeen

zitbeen

schaambeen

spaakbeen

ellepijp

handbeentjes

dijbeen

knieschijf

scheenbeen

voetbeentjes

hoeveel botten hebben we?

206 botten 

bot - kraakbeen 

wat zeer hard, stevig en sterk is. Het is onmogelijk om dit te buigen, samendrukken of uitrekken. 

meer lijmstoffen, maar geen kalkzouten. Daardoor is kraakbeenweefsel wel te buigen, uit te rekken

Botweefsel zit overal waar stevigheid belangrijk is. Kraakbeenweefsel zit op plaatsen in het skelet waar ook een zekere beweeglijkheid nodig is, zoals:

waar de ribben aan het borstbeen vastzitten;

tussen de wervels van de wervelkolom;

op de uiteinden van de pijpbeenderen, als deel van de gewrichten;

op de punt van de neus en in de oorschelp.

 Beenmerg speelt een belangrijke rol bij het vormen van botweefsel. Het is vooral bekend omdat in beenmerg multipotente stamcellen zitten. Uit de stamcellen die zich in het beenmerg bevinden worden bloedcellen gemaakt; witte bloedcellen (leukocyten), rode bloedcellen (erytrocyten) en bloedplaatjes (trombocyten) 

transplantatie: behandeling bij bloedkanker, lymfeklierkanker en bepaalde bloedziekten. merg wordt gehaald uit bot van het bekken.

eerst beenvlies met bloedvaten met bloedvaten en zenuwen

dan schors

dan sponsachtige massa

Botvormende cellen ( regelen diktegroei en bij breuken).

rode bloedvaten zorgen voor voeding /doorbloeding richting het bod

artrose

osteoporose

vormen van de botten 

• pijpbeenderen (dijbeen , opperarm)
• platte (schedel, ribbenkast)
• korte beenderen (wervels, in je handen, voeten)

• Verbonden met elkaar door:
• gewrichten 
• naad of kraakbeen

wat zie je hier?

wat zie je hier?

collum fractuur

KOP prothese

botten & gewrichten 

spelen belangrijke rol bij bewegen 

• schedel 
• wervelkolom 
• schoudergordel
• ledematen 

waar twee botten bij elkaar komen is er vaak gewricht. 

om soepel te bewegen, 

smeren. 

kraakbeen nodig om soepel te bewegen.

banden en pezen

soorten gewrichten 

• vlak
• scharnier 
• rol
• ei/ovaal
• zadel
• kogel

vlak gewricht / scharnier / rol 

ei  / zadel //kogel 

vlak = ellipsoide gewricht   (polsgewricht)

scharnier = bewegen in 1 vlak/richting (knie , elleboog)

rol = botuiteinden bewegen om elkaar ( onderarm je spaakbeen en ellepijp. Je nekwervels de atlas en de draaier) 

zadel ( wortel van de duim)

kogel: (arm, heup en schouder)

ei- (pols) 

1. 
   

https://www.youtube.com/watch?v=2GUWK7SQuCI

pathologie van botten / gewrichten

• Reuma  - ontstekingen van gewrichten
• Ziekte van Bechterew  (ontstekingsreuma)
• Artrose (kraakbeenslijtage; vorm van reuma) 
• luxatie van gewrichten  (Schouder, heup, knie)  

schedelbotten

schedel 

• belangrijkste taak = beschermen van hersenen en bv zintuigen (horen, ruiken, zien). 
• schedel bestaat uit: aangezichtsschedel, schedeldak en schedelbasis
• geen naden (behalve bij baby) 

ernst van schedelbasis fractuur:  beschermen bloedvaten, zenuwen en ruggenmerg. Veel functies kunnen uitvallen. 

wervelkolom 

• dubbele S vorm. hierdoor stoten en schokken opvangen. 
• bestaat uit 32 wervels. (Hals, borst, lenden, heiligbeen en staartwervels) 

schoudergordel en bekken 

• twee sleutelbeenderen en twee schouderbladen. 
• zitten vast aan bovenarm en  op de rug met spieren/pezen op de wervelkolom en ribben. 
• bekkengordel: 
• twee heupbeenderen aan elkaar gegroeid
• heupbeen = darmbeen, schaambeen en zitbeen.

bij vrouwen is bekkengordel groter. ivm mogelijke zwangerschap / bevalling. 

schouder gordel

bekken gordel

wat wordt er bedoeld met ledematen?

ledematen 

• bovenarm
• onderarm
• dijbeen 
• onderbeen 
• handen 
• voeten 

spieren 

dwars gestreept; skeletspieren. De skeletspieren kun je bewust aansturen, waardoor je zelf kunt bepalen hoe je lichaam beweegt. Het grootste deel van onze spieren bestaat uit dwarsgestreepte spieren. De dwarsgestreepte spieren zitten door middel van pezen vast aan je botten. 

glad

Gladde spieren komen voor in de wanden van bloedvaten, luchtwegen en het spijsverteringskanaal. Gladde spieren kun je niet bewust aansturen, maar reageren op prikkels uit het zenuwstelsel

hartspier

Het hart heeft een eigen soort spierweefsel, het hartspierweefsel. Door het ritmisch aanspannen van de hartspier wordt je bloed door je lichaam gepompt. 

spieren antagonisten. 

 buigen en strekken . bv ellenboog, bovenbeen. 

willekeurige spieren; onder invloed van onze wil , dwarsgestreept spierweefsel. 

onwillekeurige spieren; bv ademhaling , hartspier

vragen