V2 PTO 2 HS 2.3 de opstand breekt uit & 2.4 WvO & Filips II

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom in de geschiedenisles!

Leerdoelen

• Je weet wat particularisme inhoudt en waarom er verzet was tegen de centralisatiepolitiek van Karel V. (T2)
• Je kunt de maatregelen noemen die Karel V nam tegen de protestanten. (T1)
• Je kunt uitleggen hoe de Lage Landen zich verzette tegen de bloedplakkaten en het afschaffen van privileges. (T1)
• Je kent de chronologie van de Opstand en het ontstaan van de Republiek (T1)
• Je kan uitleggen hoe de Opstand verliep en hoe de Republiek ontstond (T1) 

De Nederlanden rond 1543

• Niet één land

• Gewesten

• Eigen bestuur, rechtspraak en regels

• Je kon het niet als één geheel besturen

Centralisatie vs particularisme

Raden

• Extra regeringsraden zorgen voor vermindering particularisme
• Raden moeten invloed hebben op dagelijks bestuur 
• Doen dit via 'plakkaten' (wetten) 

Particularisme 

Het streven van steden en gewesten om zo onafhankelijk mogelijk te zijn.

• Eigen bestuur
  
• Eigen wetten en regels
  
• Eigen rechtspraak
  

Centralisme

Het streven de vorst om voor een groot van zijn gebied één centraal bestuur en rechtspraak op te zetten.

• Hoofdstad Brussel
  
• Rechtbank Mechelen
  

Extra uitleg >>

https://www.youtube.com/watch?v=VhoeGUeKlZ4&ab_channel=JoostvanOort-JORTgeschiedenis

uitleggen waarom juist de kwestie van de Hervorming zorgde voor botsingen tussen particularisme en centralisme.

de verschijnselen centralisatie en particularisme herkennen in gegeven bronnen/ voorbeelden/ begrippen.

Plakkaat = wet

Waar gaat deze bron over?

Leg uit waarom dit een voorbeeld is van centralisatie.

A) waar gaat deze bron over?
B) Leg uit waarom dit een voorbeeld is van centralisatie

Smeekschrift der edelen

Beeldenstorm

Leg uit dat het uitbreken van de Beeldenstorm meerdere soorten oorzaken heeft.
Noem en verklaar deze oorzaken.

Reactie

Filips II stuurt hertog Alva om de daders van de beeldenstorm te straffen. 

Alva reageert tussen 1567 - 1571 door: 

• Centralisatie via de Raad van Beroerten  = “Ministers” van Alva

• Besluiten van deze Raad: Alle ketters op de brandstapel (71.000 doden)

• Edelen die eigen privileges willen ook dood

Alva vertegenwoordigt Filip II als rechtmatige bezitter van de Lage Landen

Het katholicisme van de Paus

Tegenstanders van de Protestantse terreur 

Willem van Oranje vertegenwoordigt alle gematigde (én extremistische)  Protestanten

Alle anti-centralisatie politiek

Alle tegenstanders van de Spaanse inquisitie en terreur

Open veldslagen: Spanje  bezit de open gebieden: Hun legers zijn praktisch onoverwinnelijk in een veldslag

De legers kosten wel veel geld en de oorlog duurt lang want de steden houden stand . 

Belegeringen: Na Naarden/Zutphen kiezen steden om te vechten. De steden Alkmaar en Leiden houden stand en verslaan de Spanjaarden in 1572 en 1573-1574

De steden financieren Willem, de Geuzen en de Opstand 

De opstand = een belegeringsoorlog