Meervoudsvormen en samenstellingen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Meervoudsvormen en verkleinwoorden

Doelen van deze les

Aan het einde van deze les weten jullie wat er wordt bedoeld met meervoudsvormen en verkleinwoorden. 

Daarnaast kennen jullie de theorie die hierbij hoort en weten jullie hoe je dit toe moet passen.  

Wat weet jij al over meervoudsvormen?

Wat weet jij al over verkleinwoorden?

Weet jij hoe je op een juiste manier meervoudsvormen en verkleinwoorden moet maken?

1. Ja
2. Nee

Welk woord is correct gespeld?

1. bessesap
2. bessensap

Welk woord is correct gespeld?

1. kippesoep
2. kippensoep

Welk woord is correct gespeld?

1. beregoed
2. berengoed

Welk woord is correct gespeld?

1. bakkenbaard
2. bakkebaard

Welk woord is correct gespeld?

1. takkenwijf
2. takkewijf

Tussenletter [-s-]

• Hoofdregel: Je schrijft een tussen -s- in samenstellingen als je de klank [s] hoort. Bijvoorbeeld: dorpskerk; regeringsverklaring

Let op: als het eerste deel van de samenstelling op een s eindigt, dan schrijf je geen extra s. Bijvoorbeeld: huisarts

Tussenletter [-s-]

Let op: Je kunt niet horen of je een tussen-s moet schrijven, als het tweede deel van het woord met een sisklank begint: s, z, sj (= ch), zj (=j)

Vervang dan het tweede deel door een ander woord.

Bijvoorbeeld: varkensstal (varkenshok); stadsjournaal (stadskrant); stationschef (stationsopzichter)

Aaneenschrijven of los

• Samenstellingen schrijf je zoveel mogelijk als één woord.

Bijvoorbeeld: driekamerappartement; minimumlooneis; langetermijnplanning 

• Dit geldt ook voor bijvoeglijk naamwoorden.

Bijvoorbeeld: goedgehumeurd; lichtblauw

• Getallen tot duizend ook. Miljoen en miljard niet. (dus wel drieënzeventigduizend, maar vijf miljoen)

Koppelteken

• samenstellingen met cijfers of letters (4- meiherdenking; T- splitsing) 
• samenstellingen met niet, oud, Sint of ex (oud- directeur)
• Bij klinkerbotsingen (mee-eten; na-apen)

Juist

Onjuist

Skies

Ski's

Feeen

Feeën

Moniken

Monikken

Auto's

Autos

Bacteriën

Bacteries

Politicussen

Politici

Trema ["]

Hoofdregel: Het trema voorkomt een verkeerde uitspraak van 2 klinkers binnen een niet samengesteld woord. Het trema wordt geplaatst op de eerste letter van de nieuwe lettergreep.

Bijvoorbeeld: naïef; reële, egoïst; cocaïne; Italië

Is onjuiste uitspraak niet mogelijk, dan plaats je ook geen trema!

Bijvoorbeeld: beoefenen; chaos; dieet; geaaid

Apostrof [ ' ]

Hoofdregel: Woorden die eindigen op een klinker (a,i,o,u,y) en achtervoegsels schrijf je met een apostrof om verkeerde uitspraak te voorkomen.

Bijvoorbeeld: collega's; taxi's; Leo's huis; CDA'er; LOB'er; dvd'tje

Ook is de apostrof een teken dat één of meerdere letters zijn weggelaten: 's middags; A'doorn; Els' moeder (Elss moeder)

Wat is het verkleinwoord van baby?

Wat is het verkleinwoord van koning?

Wat is het verkleinwoord van cola?

Wat is het verkleinwoord van cd?

Wat is het verkleinwoord van café?

Wat is het verkleinwoord van souvenir?

Opdracht

Maak in Taalblokken de volgende opdrachten:

02 – Spelling 

- samenstelling –en, -e en –s 

- aaneenschrijven of los schrijven - gemengde oefening