5.4 5.5

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

5.4 Gedrag leren

Leerdoelen

• Je kan voorbeelden noemen van aangeleerd en aangeboren gedrag. 
• Je kan de 6 manieren van leren beschrijven. 

Aangeboren

Aangeleerd

Manieren

Zwemmen

Lachen

Huilen

Liegen

Lezen

Duimzuigen

Hieronder staan voorbeelden van gedrag. 

Is er sprake van aangeboren  of  aangeleerd gedrag? 

aangeboren gedrag

 aangeleerd gedrag

Een baby zuigt melk bij de moeder.

Een hond zwemt.

Een kat gebruikt een kattenluikje om naar binnen en naar buiten te gaan.

Een kat rent achter een muis aan.

Een meisje speelt gitaar.

Een papegaai zegt "hallo".

Manieren van leren

• Trial and error

Leren door toevallige ontdekkingen

proefondervindelijk leren.

Werkt iets niet, dan probeer je weer wat anders.

-bijv. vogel eet geen rode rupsen meer want die zijn vies

Inprenting

Belangrijk leren wat tijdens de eerste paar weken plaatsvindt om de ouders te herkennen. 

Imiteren 

Leren door nadoen

Gewenning

Leren waar je wel en niet op moet reageren

Inzichtelijk leren 

Leren door nadenken

Op basis van eerdere ervaringen in een nieuwe situatie handelen 

Conditionering

Leren door belonen en straffen 

Gedrag koppelen aan een gevolg

Met welke manier van leren heb jij zelf iets geleerd? Geef hierbij een voorbeeld

• Normen en waarden
• Rolpatroon

5.5 Omgaan met dieren

Leerdoelen

•  Je kan 3 redenen benoemen waarom mensen dieren houden.
• Je kan 3 redenen benoemen waarom mensen met dieren verschillend omgaan.

Waarvoor houden mensen dieren?

Gezelschapsdieren

• Gezelschapsdieren

Productiedieren

Proefdieren

Hobby/Wedstrijd dieren

Werkdieren

Vermaak

Waardoor gaan mensen verschillend met dieren om?

• Cultuurverschil
• Soort dier
• Waar het dier wordt gehouden 

Aaibaarheidsfactor 

Hoe leuk we de dieren vinden