Paradigma’s in de internationale betrekkingen

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Middelbare school
• vwo
• Leerroute V
• Leerjaar 6

'Internationale machtsverhoudingen'

§15.3 Theorie: Realisme versus liberalisme

Realistische theorieën

• Elke staat voor een strijd om het voortbestaan.
• Conflictdreiging is de standaardsituatie van internationale betrekkingen.
• Staten streven naar eigenbelang door de macht van de eigen staat te vergroten met behulp van militaire macht, hulpbronnen en informatie.

Zie pagina 101 in het lesboek van Seneca

Volgens realisten kan vrede ontstaan door...

1. ...genoeg vertrouwen van staten in elkaar
   
2. ...een hegemonie van één dominante grootmacht
3. ...machtsevenwicht

Zie pagina 101 in het lesboek van Seneca

Liberale theorieën

• Nadruk op de gemeenschappelijke belangen van staten.
• Wederzijdse afhankelijkheid in de handel: interdependentie.
• Het landsbelang/'nationaal belang' bestaat niet, maar er zijn wel deelbelangen.
• Er moet meer naar de belangen van andere actoren dan staten gekeken worden.

Zie pagina 102 in het lesboek van Seneca

Marxistische theorieën

• Nadruk op ongelijkheid tussen rijke en arme staten.
• Rijke landen exporteren cultuur, wapens en dure technologie en importeren goedkope hulpbronnen.
• Conflicten tussen staten worden verklaard door conflicten om hulpbronnen.
• De belangrijkste verklaring voor het begrijpen van internationale betrekkingen is de wereldeconomie.

Zie pagina 102 in het lesboek van Seneca

Sociaal-constructivistische theorieën

• Nadruk op de belevingswereld van mensen bij het verklaren van het gedrag van staten.


• Het beeld van de werkelijkheid bepaalt het handelen in de fysieke wereld.
• Politici nemen beslissingen op het beeld van wat 'het juiste lijkt om te doen' in plaats van wat goed werkt.

Zie pagina 103 in het lesboek van Seneca

Politiek-psychologische theorieën

• Nadruk op beelden en aangeleerd gedrag bij het verklaren van het gedrag van staten.
• Het is belangrijk wat politieke leiders denken: wat voor opvattingen, misvattingen en attitudes ze hebben.
• Groupthink moet voorkomen worden door een zogenoemde 'advocaat van de duivel'.

Zie pagina 103 in het lesboek van Seneca

De Koude Oorlog

Conflict tussen Verenigde Staten en Sovjet-Unie tussen 1945-1991

Kenmerken van de Koude Oorlog 

• Koude/kille relatie tussen beide landen

• Geen echte oorlog tussen beide landen

• Wel oorlog tussen sommige van hun bondgenoten (bijv. oorlogen in Vietnam en Cuba)
• Nucleaire wapenwedloop tussen beide landen

• Grote spanningen en angst in de wereld

Opdracht 

- Werk in tweetallen / drietallen en beantwoord de volgende vragen

- Hoe zou jouw paradigma de Koude oorlog kunnen verklaren 

- Gebruik in je antwoord de kernconcepten die bij het paradigma horen (zie paragraaf 15.3) 

- Wat zijn de tekortkomingen van het betreffende paradigma om de koude oorlog te verklaren? 

Wat heb je geleerd deze les?