12.4 tm 12.6

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

12.4 Nieuwe problemen, nieuwe structuren? 

Gevolgen van de ‘Global Village’ 

1) Een groeiende wereldbevolking produceert meer, consumeert meer, vervuilt meer, heeft meer energiebronnen en grondstoffen nodig. 

2) Opkomende economieën  gaan meepraten vanuit hun andere culturele achtergrond. 

3) Afrika liberaliseert en integreert in de wereldeconomie en dit proces gaat gepaard met armoede en ongelijkheid, zwakke staten, interne conflicten en wanbeheer van natuurlijke rijkdommen. 

4) De scheiding tussen interne en externe veiligheid is vervaagd 

5) Grote en zeer diverse belangen staan op het spel waarvan ernstige conflicten het gevolg kunnen zijn. 

6) De VN heeft moeite om consensus te bereiken over een te varen koers 

12.5 De betekenis en relatieve rol van het internationale recht 

Het internationaal recht is gebaseerd op soevereiniteit van staten.

Het handhaven van die regels is in het internationaal recht minder gemakkelijk dan binnen een staat. 

Het besluit om lid te worden van het Internationaal Strafhof of om de rechtsmacht van het Internationaal Gerechtshof te aanvaarden wordt door staten niet zomaar genomen en heeft ook effecten voor die staten.  

Internationaal strafrecht en het individu 

Met de opkomst van de rechten van de mens en de ontwikkeling van het 

internationaal strafrecht heeft ook het individu een rol gekregen in het internationaal recht. 

Een individu kan zich beroepen op internationaal recht en kan worden aangeklaagd op basis van het internationaal strafrecht. 

 Europese Unie en de Verenigde Naties 

Internationale organisaties nemen steeds meer wetgevende en regulerende taken van staten over of krijgen zelfstandig nieuwe taken op dat terrein. 

 De VN is  zeer terughoudend in het zich bemoeien met zaken die zich binnen de staten afspelen, maar het non-interventiebeginsel heeft zijn onaantastbaarheid verloren. De VN-Veiligheidsraad staat soms gebruik van geweld tegen een land toe om humanitaire redenen. Daarnaast kan de Veiligheidsraad problemen als een burgeroorlog of een vluchtelingenstroom tegenwoordig beschouwen als een bedreiging van de internationale vrede en veiligheid wat ingrijpen in een land mogelijk maakt.

 Rechtsgeschillen tussen staten worden o.a. door het Internationaal Gerechtshof 

of het Europese Hof van Justitie beslecht. 

12.6 De economische (onder)ontwikkeling van staten verklaard met behulp van theorieën

2 groepen theorieën

Twee groepen theorieën die een verklaring geven voor het feit dat sommige landen arm zijn en andere rijk: 

de evolutionistische en de afhankelijkheidstheorieën. 

Evolutionistische theorieën

Deze zien de grote verschillen tussen arm en rijk binnen ontwikkelingslanden als een kenmerk van een fase in de ontwikkeling. 

Deze verschillen zullen verdwijnen als de traditionele economie getransformeerd is in een moderne markteconomie. Als de economische ontwikkeling van een land ver genoeg gevorderd is, zal dit tot een minder ongelijke inkomensverdeling leiden,

Welk paradigma past hierbij?

Functionalisme paradigma:

Het functionalisme-paradigma wil het functioneren van een samenleving als systeem verklaren en legt de nadruk op de functies die een samenleving ontwikkelt om te kunnen voortbestaan. 

Bij zich veranderende externe omstandigheden zal het systeem zich geleidelijk aanpassen aan die omstandigheden en opnieuw op zoek gaan naar het hervinden van het evenwicht. 

Afhankelijkheidstheorieën

Ze verklaren onderontwikkeling uit scheve machtsverhoudingen. Rijkdom is mogelijk door de armoede van anderen. 

Door bv naweeën van koloniale verhoudingen of de voordelen die geïndustrialiseerde staten hebben.

of door een wereldomvattend sociaal systeem waarin politiek en economisch handelen met elkaar verweven zijn ten gunste van een bovenstatelijk proces van kapitaalaccumulatie (de macht van bedrijfsleven en dan vooral van de multinationals) . 

Binnen de ontwikkelingslanden bestaat ongelijkheid. Vaak is er een elite met veel geld en macht, en daarnaast een grote groep straatarme mensen. 

Welk paradigma past hierbij?

Conflict paradigma

maatschappelijke tegenstellingen en de daaruit voortvloeiende conflicten zijn bepalend voor een alsmaar veranderende maatschappij. 

Ongelijkheid is de kern van de samenleving: de samenleving is de resultante van conflicten tussen verschillende groeperingen binnen die samenleving. Ongelijkheid berust op machtsverschillen, die het gevolg zijn van het feit dat actoren in verschillende mate over hulpbronnen en sociale contacten beschikken

Is er iets wat je nog niet zo goed snapt?