3 gedragswetenschappen hoofdstuk 2

• gedragswetenschappen
• Secundair onderwijs

Wat betekent communicatie voor jou?

1. Communicatie als proces

1. Communicatie als proces

We maken allemaal deel uit van netwerken en relaties:

• Een gezin
• Onze vriendengroep
• De klasgroep
• Een partnerrelatie
• De maatschappij
• ...

1. Communicatie als proces

COMMUNICATIE IS HET OVERBRENGEN VAN INFORMATIE VAN EEN ZENDER NAAR EEN ONTVANGER.

INTERACTIE IS WEDERZIJDSE WERKING OP ELKAAR.

1. Communicatie als proces

                                                    boodschap

codeert

ZENDER                                                                                       ONTVANGER

                                                                                                        decodeert

                                                       feedback

1. Communicatie als proces

Bij de analyse van een communicatieproces moeten we verschillende vragen beantwoorden:

• Wie
• Geeft welke info
• Op welke manier
• Aan wie
• Met welk effect?

1. Communicatie als proces

• Welke codes gebruiken we om boodschappen uit te sturen?(woorden, tekens, symbolen, gebaren,...)
• Welke manieren gebruiken we om boodschappen uit te   sturen? (welk medium)
• Op welke manier worden boodschappen gedecodeerd?

Enkele belangrijke termen in verband met communicatie

• Feedback  = reactie die volgt op een boodschap
• Communicatiemiddel = de weg waarlangs de communicatie verloopt (vb. telefoon, computer, televisie...)
• Context = de situatie waar de communicatie zich bevindt
• Coderen = de boodschap omzetten in een mededeling die voor de ontvanger begrijpelijk is
• Decoderen = de boodschap ontcijferen, interpreteren, betekenis aan geven

Goeiemorgen iedereen, fijn dat jullie er zijn.
Wat is hier het COMMUNICATIEMIDDEL?

Goeie morgen iedereen, fijn dat jullie er zijn.
Geef hierop een FEEDBACK

2. Eenzijdige en tweezijdige communicatie.

2. Eenzijdige en tweezijdige communicatie.

• Feedback of terugkoppeling is de reactie van een ontvanger op een boodschap. Daardoor krijgt de zender informatie over de manier waarop de ontvanger zijn boodschap gedecodeerd en verwerkt heeft.

• Eenzijdige communicatie is communicatie zonder feedback van de ontvanger.

Eenzijdige communicatie

                                                        A  --> B

De zender krijgt dus geen informatie over hoe de ontvanger zijn boodschap heeft opgevat.

Tweezijdige communicatie

  A --> B --> A

Tweezijdige communicatie is de vorm van communicatie waarmee we het meest in contact komen.
Dit is communicatie met feedback van de ontvanger.

Door de reactie van de ontvanger krijgt de zender informatie over hoe de boodschap is overgekomen

3. Binnenkant en buitenkant

3. Binnenkant en buitenkant

De informatie die we ontvangen van de zender komt niet altijd overeen met wat hij/zij denkt.

• Met de binnenkant van iemand bedoelen we de gevoelens, gedachten en herinneringen van die persoon. Wat zich in iemand binnenkant afspeelt, is niet onmiddellijk zichtbaar voor de anderen.
• Met de buitenkant van iemand bedoelen we dat wat e van die persoon waarnemen met onze zintuigen.

Waar zou je binnen- en buitenkant plaatsen in het communicatieschema? 

j

j

j

j

j

jj

Psycholoog
Paul Watzlawick

Communicatieaxioma's

Psycholoog Paul Watzlawick

Hij formuleerde vijf communicatiewetten ook wel communicatieaxioma's genoemd.

Een axioma is een stelling die voor waar aangenomen wordt maar niet bewezen is.

De 5 axioma's

• Je kan niet niet communiceren
• Communicatie kent een inhoudsniveau en betrekkingsniveau = we spreken altijd dubbel
• Door verschillende interpretaties heeft ieder zijn waarheid
• Mensen communiceren zowel digitaal als analoog
• Communicatie tussen mensen is symmetrisch of complementair.: wie heeft het voor het zeggen? 

1. Je kan niet niet communiceren

'Niemand beheerst de taal beter dan wie zijn mond houdt'

Axioma 1: Je kan niet niet communiceren

• Je bent voortdurend boodschappen aan het verzenden ook als je niets doet.
• Niet-gedrag bestaat niet.

2. Communicatie kent inhoudsniveau en betrekkingsniveau = we spreken altijd dubbel.

'Het belangrijkste in communicatie is horen wat niet gezegd wordt.'

2. Communicatie kent inhoudsniveau en betrekkingsniveau = we spreken altijd dubbel.

We spreken altijd dubbel.

• Het inhoudsniveau van communicatie gaat over wat er gezegd wordt, over de inhoud die gecommuniceerd wordt.

• Het betrekkingsniveau van de communicatie zegt iets over hoe men de relatie met de gesprekspartner ziet en wat men denkt dat men van die partner kan verwachten.

Axioma 2: Communicatie kent inhoudsniveau en betrekkingsniveau.

Een ontvanger kan op verschillende manieren reageren op een relatie:

• Bevestigen (ik ga akkoord met de manier waarop je de relatie ziet)
• Verwerpen (ik ga niet akkoord met de manier waarop je de relatie ziet)
• Negeren (ik hou geen rekening met jou)

Axioma 3: Door verschillende interpretaties heeft ieder zijn eigen waarheid.

In interacties zijn mensen geneigd het gebeuren vanuit hun standpunt te bekijken.

Axioma 4: mensen communiceren zowel digitaal als analoog.

Digitale taal

Digitale taal is communicatie die gebruik maakt van tekens die zijn afgesproken zoals woorden, symbolen, afgesproken gebaren..  

Van deze taal kan je een woordenboek opstellen. (vb)

      Verbale communicatie                                      non-verbale communicatie

   geschreven of gesproken                                     gebaren, mimiek, tekens,
                  woorden                                                                 afbeeldingen,...

Analoge taal

• lichaamstaal (lichaamshouding,...)
• de manier waarop we onszelf presenteren (kledij,...)
• subverbale taal (intonatie,...)

Analoge taal is communicatie die gebruikmaakt van tekens die niet afgesproken zijn. 

Analoog en digitaal...

Ze vullen elkaar aan maar er kan ook ruis op de communicatie ontstaan doordat deze twee niet met elkaar overeenstemmen.

Dit kan zowel bewust als onbewust gebeuren.

Axioma 5: Communicatie is symmetrisch of complementair.

• Een symmetrische relatie is een relatie die gekenmerkt wordt door gelijkheid.

• Een complementaire relatie is een relatie die gekenmerkt wordt door verschillen.

Een relatie kan zowel symmetrisch als complementair worden.