06.12 2THA1 Lezen (verbanden en signaalwoorden)

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1,2

SOCIALISEREN

Je legt klaar:

lesboek + schrift + laptop

Lesprogramma

*je kijkt een instructie video over tekstverbanden;

*je doet mee met LessonUp, uitleg en quizvragen;

*je werkt zelfstandig aan je opdrachten.

1. WK Nieuws

2. Waarom vieren we Kerst met boom, lampjes en ballen?

Leerdoel

signaalwoorden en tekstverbanden

Doel: je kan de tekstverbanden opsomming, tegenstelling, tijdsverband/chronologisch verband en voorbeeld herkennen d.m.v. signaalwoorden.

Instructievideo

Wat wil ik weten als ik verkennend lees?

1. De deelonderwerpen
2. Het onderwerp van de tekst
3. De hoofdgedachte
4. Het tekstdoel

Wat is een hoofdgedachte?

Een stripverhaal.
Tekstdoel?

1. informeren
2. Amuseren
3. instrueren
4. Activeren

Verbanden

Zinnen hebben met elkaar te maken. Dat noem je een verband. Je kunt de verbanden herkennen aan signaalwoorden. Met deze woorden kan je zien of er bijvoorbeeld sprake is van een tegenstelling, opsomming of voorbeeld.

Opsomming

Er worden verschillende dingen, kenmerken of oorzaken achter elkaar genoemd. Deze dingen, kenmerken of oorzaken horen bij elkaar.

Signaalwoorden: ook, verder, bovendien, nog, daarnaast, 

niet alleen .. maar ook, ten eerste, ten tweede

Opsomming

Een handig middel is de rolmaat met een display waarop je tot op de millimeter nauwkeurig ziet hoe ver je hem hebt uitgerold. Deze rolmaat kan ook onthouden. (...) Verder kan hij een eerder getal opslaan in zijn geheugen, zodat je heel gemakkelijk een oppervlakte kunt berekenen.

Wanneer je met deze reis meegaat, ga je naast zeevissen, ook snorkelen en authentieke dorpjes bezoeken.
Welke signaalwoorden zie je?

Tegenstelling

Na een uitspraak of bewering wordt  het tegenovergestelde beweerd

. 

Signaalwoorden: maar, daarentegen, echter, integendeel, enerzijds ... anderzijds, daar staat tegenover dat

Tegenstelling

De Vikingen waren niet allemaal hersenloze slachters. Natuurlijk zullen sommigen genoten hebben van een rooftocht, maar de meesten verlieten - vooral in de latere perioden - hun geboorteplaats om hun gezinnen te voeden.

Hij wilde wel naar school, maar hij mocht niet, omdat hij in quarantaine moest.

Voorbeeld

Een uitspraak of bewering wordt gevolgd door één of meerdere voorbeelden.

Signaalwoorden: bijvoorbeeld, als voorbeeld, zo

Voorbeeld

Volwassenen slaapwandelen meestal als ze een fors slaaptekort hebben. Een goede manier om dat te voorkomen is op tijd naar bed gaan. Er zijn waarschijnlijk ook andere oorzaken, zoals psychische stoornissen. 

Ik ga graag op vakantie naar warme landen. Zo ga ik graag naar Bonaire of Aruba.
Verband en signaalwoord?

Chronologisch verband

Een chronologisch verband geeft de tijdsvolgorde van gebeurtenissen aan.

Signaalwoorden: Nu, straks, toen, morgen, daarna etc. 

Voorbeeld:

Vroeger hield ik nooit van wandelen, nu ben ik er dol op.

Welk verband zie je?
Dat kind is vaak ziek. Er zijn onderzoeken gedaan, maar er is geen duidelijke oorzaak uitgekomen.

1. voorbeeld
2. tegenstelling
3. opsomming

Welk verband zie je?
Zowel kinderen als volwassenen slaapwandelen.

1. voorbeeld
2. tegenstelling
3. opsomming

Welk verband zie je?
Eerst plunderden de Vikingen de nederzetting, daarna staken ze die in brand.

1. voorbeeld
2. tegenstelling
3. opsomming
4. tijdsverband

Welk verband zie je?
Het klinkt wel als een goede verklaring, maar dat is het niet.

1. voorbeeld
2. tegenstelling
3. opsomming

Welk verband zie je?
De Vikingen bestonden uit diverse volken, zoals Denen, Noren en Zweden.

1. voorbeeld
2. tegenstelling
3. opsomming

Welk verband zie je?
De dodo is niet zo'n slim dier. Een varken daarentegen is juist erg intelligent.

1. voorbeeld
2. tegenstelling
3. opsomming

Wat vind je nog lastig?

Verwijswoorden

Een woord dat verwijst naar een eerder genoemd woord of een eerder genoemde zin.

Verwijswoorden

Vroeger wilde ik graag vrede op aarde creëren en honger uitroeien. Nu besef ik dat de kans bestaat dat dat niet gaat lukken.

Wat gaat niet lukken?

Verwijswoorden

Vroeger wilde ik graag vrede op aarde creëren en honger uitroeien. Nu besef ik dat de kans bestaat dat dat niet gaat lukken.

Wat gaat niet lukken?

 vrede op aarde creëren en honger uitroeien

Verwijswoorden

Hoe vaak heb jij al een flesje water op school of in de supermarkt gekocht? Te vaak waarschijnlijk. Eerlijk is eerlijk: ik maak me er ook schuldig aan.

Aan wat maak ik me ook schuldig?

Verwijswoorden

Hoe vaak heb jij al een flesje water op school of in de supermarkt gekocht? Te vaak waarschijnlijk. Eerlijk is eerlijk: ik maak me er ook schuldig aan.

Aan wat maak ik me ook schuldig?

Te vaak flesjes water op school of in de supermarkt kopen.

Waarnaar verwijst "het"?
Het onderzoek naar het coronavirus is in volle gang. Het schiet alleen nog niet erg op.

1. het onderzoek
2. het coronavirus
3. het onderzoek naar het coronavirus
4. de volle gang

Waarnaar verwijst "hij"?
De nieuwe app Aware helpt alleenstaande ouderen om heel eenvoudig aan de familie te laten weten hoe het gaat. Hij werkt als volgt.

1. de nieuwe app
2. de nieuwe app Aware
3. alleenstaande ouderen
4. de familie

Waarnaar verwijst "ze"?
Kijk zelf eens in kringloopwinkels als je tijd hebt. Ze staan vol met leuke spullen.

Waarnaar verwijst "hij"?
Daarom maakte de wetenschapper van het levende oog iets elektronisch. Licht weerkaatst eerst op een voorwerp, valt dan in de ooglensjes en wordt in stroompjes doorgestuurd naar de hersenen die het insect bijsturen. Al die stapjes beschreef hij in wiskundige formules.

Opdrachten maken H3/ Lezen tekstverbanden

Je werkt digitaal

of in je boek T/ HAVO (blz. 68 t/m 73)

VWO (blz. 76 t/m 81)

Tot de volgende keer!

Morgen: uiterlijke inleverdatum fictieopdracht!