Afronding H5 + 6.1 De verwantschap tussen soorten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H5 Erfelijkheid

Vandaag: 

• Afronden H5 Erfelijkheid (Repetitie op maandag 5 dec) 
• PO Voortplanting (Inleveren op 1 december) 
• Start H6 Soorten en populaties

Monohybride kruisingen

13. Bij erwtenplanten is het allel voor gladde zaden dominant over dat voor gerimpelde zaden. De zaadvorm wordt bepaald door het genotype van het embryo. Bij een groep erwtenplanten die heterozygoot zijn voor de zaadvorm vindt zelfbestuiving plaats. Te verwachten is dat men bij deze planten zal aantreffen:

A alleen peulen met gladde erwten.

B alleen peulen met gladde en peulen met gerimpelde erwten.

C alleen peulen met zowel gladde als gerimpelde erwten.

D peulen met gladde, peulen met gerimpelde en peulen met zowel gladde als gerimpelde erwten.

Dihybride kruisingen

23. Bij kippen komt de eigenschap rozekam (het aIIel R) en de eigenschap erwtenkam( het allel E) voor. De genen voor deze beide eigenschappen liggen op verschillende chromosomenparen en zijn niet X-chromosomaal. Een combinatie van de dominante allelen R en E levert een z.g. notenkam op. Dieren die voor beide eigenschappen homozygoot recessief zijn, hebben een normale kam.

a. Hoe is het genotype van een dier met normale kam, een dier met een notenkam, een dier met een erwtenkam en een dier met een rozekam?

b Een dier met een normale kam en een dier met een erwtenkam paren. Beide dieren zijn homozygoot. Welke kam hebben de individuen die uit deze paring ontstaan?

c Men wil twee dieren Iaten paren, die nakomelingen krijgen die de vier verschillende soorten kammen hebben. WeIk genotype moeten de dieren hebben die men laat paren?

Dihybride kruisingen

25. Bij leeuwenbekken hebben roze en paarse bloemen anthocyaan, witte niet. Voor de eigenschap anthocyaan zijn er twee allelen: het allel ‘anthocyaan aanwezig’ is dominant over het allel ‘anthocyaan afwezig’.

Anthocyaan wordt in zuur milieu roze en in basisch milieu paars. De eigenschap zuurgraad wordt bepaald door twee allelen: het allel voor basisch is dominant over het allel voor zuur.

Een leeuwenbek met witte bloemen wordt bestoven met stuifmeel van een leeuwenbek met roze bloemen. Beide planten zijn homozygoot voor beide allelenparen. Alle nakomelingen hebben paarse bloemen. Deze planten bestuiven zichzelf en geven een nieuw nakomelingschap. Bepaal voor elk van de drie kleuren de kans dat deze bij de nakomelingen voorkomt.

Dihybride kruisingen

26. Kleurenblindheid bij de mens is te wijten aan een op het geslachtschromosoom gelegen recessief allel (a).

Blauwe ogen worden bepaald door een recessief allel (b),dat niet op een geslachtschromosoom gelegen is.

Twee ouders met bruine ogen en normaal gezichtsvermogen krijgen een blauwogige zoon, die kleurenblind is.

a. Welke zijn de genotypen van de ouders?

b. Wat is de kans dat de ouders een nog een blauwogige zoon die kleurenblind is, krijgen?

Opdr 42

Man III-2 trouwt een vrouw met blauwe ogen, zonder afwijking in het gen voor de receptoren voor cholesterolblaasjes. Bij deze man treedt in 5% van de gevallen crossing-over op tussen de allelen voor cholesterolreceptor en oogkleur. Wat is de kans dat zij een kind krijgen met een verhoogd cholesterolgehalte van het bloed én met blauwe ogen?

PO Voortplanting

Welke vragen heb je nog?

H9: Erfelijkheid

H6: Soorten en populaties

Hoofdstuk 6

6.1 De verwantschap tussen soorten

6.2 Populaties

6.3 Soorten en hun omgeving

6.4 Relaties tussen soorten

6.5 Nieuwe en kwetsbare populaties

-> SO H6 op donderdag 15 december

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 6.1 Verwantschap tussen soorten

Doel 6.1

• Je kunt uitleggen wat de definitie van een soort is (en dat deze definitie niet waterdicht is)
• Je weet hoe de indeling van soorten tot stand komt
• Je snapt de naamgeving van soorten

Dieren die er hetzelfde uitzien zijn niet altijd van dezelfde soort, waarom niet?

Biologische definitie van een soort:

Organismen behoren tot dezelfde soort als ze: 

1) Met elkaar kunnen voortplanten
en 
2) Daar vruchtbare nakomelingen uit komen.

Wat is een soort?

• Soms ontstaan uit ongeslachtelijke voortplanting ook vruchtbare nakomelingen (bijv. wandelende takken)
• Soms ontstaan er hybrides (mix tussen twee soorten) die wél vruchtbaar zijn. Dit kan alleen bij nauwe verwantschap (zelfde geslacht).
  

-> dit maakt de definitie niet helemaal sluitend. DNA onderzoek kan dan uitsluitsel geven.

Hybriden

muilezel (♂ ezel ♀ paard), muildier (vice versa)

Hybriden

Mineola (mandarijn en grapefruit)

Ordening

Alle organismen op aarde zijn ondergebracht in een systeem:

ordening. De ordening geeft ook verwantschap weer (zie H7).

Begint bij de vier rijken (planten, dieren, bacterien, schimmels).

Carl Linnaeus (1707 – 1778)

Grondlegger taxonomie – wetenschappelijke indeling van soorten/ Binominale naamgeving/ Op uiterlijke kenmerken

Ordening - voorbeeld

Wat is de nederlandse naam van deze plant?

Wat is de soortnaam van de moderne mens?

Ondersoorten/ rassen

Als er binnen een soort nog specifieke kenmerken gescheiden voorkomen dan worden er ondersoorten onderkend.

Ondersoorten worden aangeduid met een extra naam ná de soortaanduiding.

Bijvoorbeeld:

Phalacrocorax carbo novaehollandiae

- australie en nieuw-zeeland

Phalacrocorax carbo hanedae – japan

Ondersoorten/ rassen

Domeinen

Boven de verdeling in Rijken zit nog een verdeling in domeinen:

Archaea (celmembraan met enkele laag fosfolipiden)

Bacteriën (celmembraan met dubbele laag fosfolipiden)

Eukaryoten (celmembraan met dubbele laag fosfolipiden)

Huiswerk

Maak de opdrachten bij 6.1