FORUM V1 De Grieken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

De Grieken

De Grieken

De Griekse wereld

Wat leer je?

In deze paragraaf leer jewaardoor in Griekenland zelfstandige stadstaten ontstonden.

In deze paragraaf leer je hoe de Grieken zich verspreidden over een groot gebied.

In deze paragraaf leer je welke contacten de Grieken hadden met elkaar en met andere volken.

In deze paragraaf leer je kenmerken van de samenleving van Athene.

In deze paragraaf leer je kenmerken van de samenleving van Sparta.

Beeldkenmerk

Op de voorgrond zie je een Griekse tempel en op de achtergrond een Latijnse tekst. Samen symboliseren ze de Grieks-Romeinse cultuur, die zich over Europa heeft verspreid.

De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat . (democratie + wetenschap)

• §3.1 De Griekse wereld
• §3.2 Het bestuur van de polis

De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur

• §3.3 Geloven en weten
• §3.4 Strijden of sporten
• §3.5 Griekse kunst

De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde . (Romeins wereldrijk)

• §4.1 Van stad tot wereldrijk

De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest- Europa (romanisering Europa)

• §4.5 Romeinen, Germanen en Kelten

De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten (de eerste christenkeizers)

• §4.4 De opkomst van het Christendom

Stadstaten:

• Het landschap van Griekenland bestaat uit een deel vaste land en honderden eilanden. Ook zijn er vlaktes, steile bergen en heuvels.
• Door dit versnipperde landschap was contact tussen steden moeilijk.
• (Er waren honderden stadstaten.)

Stadstaat: een stad met een gebied eromheen 

Stadstaten waren zelfstandig

-Eigen regering

- Eigen leger 

Waarom? Oorzaken van kolonisatie:

• maar 20% van de grond is geschikt voor landbouw.
• de bevolking groeide, boeren konden daardoor niet meer genoeg voedsel voor iedereen produceren.

Gevolgen van kolonisatie:

• Vestigen op andere plekken
• Er ontstaan Griekse kolonies .
• Contacten met andere volkeren. (bijv. de Romeinen)

De Griekse wereld omstreeks 500 v.chr.

Grieken en andere volken:

Goed voor de economie, productie en handel! 

Grieken en andere volken (cultureel):

Leren van andere volken:

• Letterschrift --> ontstaan van het Griekse Alfabet
• Geld i.p.v. ruilhandel.

De Poleis

Dezelfde

• Taal
• godsdienst
• onderwijs
• wetenschap

De samenleving van Athene

De samenleving van Athene

1. Atheense mannen, zij hadden stemrecht.
   
2. Niet-Atheense mannen, zij hadden geen stemrecht.
   
3. Vrouwen.
   
4. Slaven.
   
   

• Maatschappij is een ander woord voor samenleving

De Atheense samenleving

De Spartaanse samenleving

De samenleving van Sparta

1. Spartanen, jongens en meisjes werden getraind om Sparta te dienen.
   
   
2. Omwonenden, zij woonden niet in Sparta, ze moesten soldaten leveren en belasting betalen.
   
   
3. Overwonnenen, zij waren door Spartanen veroverd en werden als slaaf behandeld.

De Atheense samenleving

De Spartaanse samenleving

Samenvatting 

In het oude Griekenland was een landbouwstedelijke samenleving. Door het versnipperde landschap leefden de Grieken in zelfstandige stadstaten.

Vanaf de 8e eeuw v.C. stichtten de Grieken kolonies rond de Middellandse en Zwarte Zee.

Door de kolonisatie groeide de handel tussen Grieken onderling en met andere volken. Hierdoor hadden culturen invloed op elkaar.

In Athene waren vier sociale groepen: de vrije mannen die in de stadstaat waren geboren, de migranten, de vrouwen en de slaven.

In Sparta kregen jongens een harde opvoeding en opleiding. Spartanen heersten over omwonenden en rechteloze overwonnenen.

Wat leer je?

In deze paragraaf leer je hoe onderdanen werden bestuurd in een monarchie en een aristocratie.

In deze paragraaf leer je kenmerken van het bestuur van een tiran.

In deze paragraaf leer je hoe Atheense burgers zichzelf bestuurden.

Monarchie 

• \

• Koning en erfopvolging
• Alleenheerschappij
• 
  

Tirannie

• Alle macht bij een persoon
• Verkregen door anderen uit te schakelen (staatsgreep)
• Zijn wil is wet, harde hand.

Democratie

                    Aristocratie

• Kleine groep machthebbers
• Bevoorrecht door afkomst en aanzien
• Uit adelijke families

• Het volk regeert
• Burgers in volksvergadering
• Vrije mannen, ouders geboren in stadstaat

Democratie?!

• Niet helemaal...
• ...alleen mannelijke burgers (ongeveer 10% van de bevolking) 
• Vrouwen, slaven en vreemdelingen mochten niet meepraten.

Niet iedereen was het eens met de democratie > vele discussies onder geleerden. 

VB: Plato en Socrates > gewone volk kon geen beslissingen nemen voor de stadstaat. 

De Atheense volksvergadering

40 keer per jaar kwamen de Atheense mannen bij elkaar om te vergaderen (volksvergadering). Deze vergadering nam alle beslissingen (oorlog, vrede, geldzaken, ambtenaren). 

Stembiljetten. 

Schervengericht: wegstemmen van ongewenste politici.

Samenvatting van paragraaf 3.2

Griekse stadstaten werden op verschillende manieren bestuurd. In een monarchie regeerde één vorst. In een aristocratie regeerde een groep aanzienlijke mensen.

Een tiran was een alleenheerser die op onwettige manier de macht had gekregen. Er waren goede en slechte tirannen.

Vanaf 507 v.C. was Athene een democratie waarin burgers in de Atheense volksvergadering alle beslissingen namen over de stadstaat. Burgers waren vrije mannen van wie de ouders in de stadstaat geboren waren.

Onafhankelijk

Tiran

Democratie

Aristocratie

De Grieken bestuurden en beslisten over zichzelf

Een regering met een groep aanzienlijke mensen

Het systeem waarbij het volk (deel) beslistt

Iemand, die op een onwettige manier de alleenheerschappij krijgt

a.Welk kenmerk van de monarchie noemde Otanes?
b. Welk standpunt had Otanes over de monarchie? Leg je antwoord uit

d. Over welke bestuursvorm gaat de bron?
e.Welk standpunt had Plato over deze bestuursvorm? Leg je antwoord uit.

Goden en Mensen

De Grieken hadden Polytheistische godsdienst. (Als je gelooft in meerdere goden)

Voor elk (natuurs)verschijnsel was een god

Culturele Eenheid

De Grieken vonden zichzelf heel wat. Andere culturen die geen Grieks sprak werden barbaren genoemd. 

Ook al waren de Griekse stadstaten onafhankelijk en verschillend, de Grieken voelden zich toch één volk. 

Ze spraken dezelfde taal, aanbeden dezelfde goden en hadden hetzelfde schrift. 

Onderzoekers en Denkers

Natuurverschijnselen verklaren

De Grieken noemen deze wetenschappers Filosofen . 

Filosofie: alle wetenschappen in de tijd van de Grieken

Liefde voor de wetenschap:

• heel precies dingen bestuderen en goed nadenken.

0