samenvatten

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Samenvatten

Samenvatten

Samenvatten is een belangrijke vaardigheid. Het helpt je bij het doordringen tot de kern van een tekst. 

Met een goede samenvatting kun je de belangrijkste boodschap van een tekst kernachtig duidelijk maken. 

Door samen te vatten verdiep je je in de stof en kun je veel tijd besparen bij het leren voor een bepaald vak. 

De samenvatting

Een samenvatting is een beknopte weergave: gebruik ongeveer 10% van het aantal woorden van de oorspronkelijke tekst. 

Schrijf de samenvatting in goede en volledige zinnen. Zorg ervoor dat hij ook begrijpelijk is voor iemand die de oorspronkelijke tekst niet kent. 

Zorg ervoor dat er samenhang is tussen de verschillende onderdelen. 

Stap 1: Verken de tekst

Ga gestructureerd bij het maken van een samenvatting: 

Stap 1: De tekst verkennen:

- Bekijk de titel

- Lees de inleiding

- Bepaal het onderwerp

- Lees de slotalinea

- Bepaal de hoofdgedachte

Stap 2: De hoofdzaken vaststellen

- lees het middenstuk intensief; 

- Onderstreep van elke alinea de kernzin; 

- Markeer de signaalwoorden;  

- Bepaal de deelonderwerpen (welke alinea's vormen samen een deelonderwerp?)

- Noteer van elk deelonderwerp de hoofdgedachte. 

Stap 3: De samenvatting uitschrijven

- Noteer boven je samenvatting de titel, schrijver en bron; 

- Blijf met je formuleringen zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke tekst;

- Formuleer zo kort mogelijk, maar zorg er wel voor dat het correcte, volledige zinnen zijn. 

- Vermijd het gebruik van het woord ik: er kan onduidelijkheid ontstaan over of het om jou of om de auteur gaat. 

Beknopte samenvatting

- Kort maar krachtig.

- Stel jezelf vragen, gebruik:

  Wie/Wat/Waar/Welke/Waarom/Hoe ( 5 w's).
- Zoek eerst naar de structuur van de tekst.

- De volgorde van de deelonderwerpen (alinea's )ligt vast.

- Houd in de samenvatting de structuur van de tekst aan.

- Schrijf je samenvatting in hele zinnen op.

Welke structuren zijn er?

-Verklaringsstructuur = verklaring(uitleg) van een verschijnsel.

-Voor- en nadelenstructuur= probleem met voor- en nadelen.

-Probleem-oplossingsstructuur= probleem met oorzaken en oplossing.

-Geen vaste structuur= tekst zonder duidelijke structuur.

Herkennen van structuur

- Lees titel, tussenkopjes, inleiding en slot

- Wordt er een verschijnsel (b.v. aardbevingen) behandeld?

- Worden er voor- of nadelen van iets gegeven?

-  Wordt er een probleem behandeld met oplossingen daarvoor?

- Staat het woord "oorzaken" in de tekst?

- Lees je ergens het woord "oplossing"?

Conclusie-argumentatie

Hoort bij het betoog.

Zoek eerst naar de conclusie (kijk dus in het slot).

Kijk dan in de kern welke argumenten er gegeven zijn.

1. Begin met het samenvatten van de conclusie

2. Schrijf daaronder de argumenten in logische volgorde

3. Gebruik hele zinnen

Schematische samenvatting

- Stel hoofdzaken vast: onderwerp, deelonderwerpen (alinea's)

- Vat samen in steekwoorden

- Noteer steekwoorden overzichtelijk

- Gebruik afkortingen, pijltjes, symbolen

- Zet opsommingen onder elkaar

Voorbeeld schematische samenvatting

- Stel hoofdzaken vast: onderwerp, deelonderwerpen (alinea's)

- Vat samen in steekwoorden

- Noteer steekwoorden overzichtelijk

- Gebruik afkortingen, pijltjes, symbolen

- Zet opsommingen onder elkaar

Conclusie-argumentatiesamenvatting (betoog)

Voorbeeld

- Begint met de conclusie van de tekst (slotalinea)

- Daarna volgen de argumenten die bij de conclusie horen

Nog een paar tips

1. Betoog? Dan conclusie en argumenten samenvatten.

2. Informatie? Zoek naar structuur.

3. Streep voorbeelden weg. Lees titel, tussenkopjes.

4. Lees inleiding en slot goed.

5. Herschrijf als je het lastig vindt eerst elke alinea in max. 2 zinnen.

6. Wat kan nu nog weg? Schrap dat.

Wanneer maak je van een tekst een samenvatting met conclusie en argumenten erin?

1. Informatieve tekst
2. Betogende tekst
3. Tekst zonder duidelijke structuur

Wat wordt bedoeld met een schematische samenvatting?

1. Een samenvatting waar je structuur tekst volgt.
2. Een samenvatting met pijltjes,steekwoorden.
3. Een samenvatting in korte zinnen.
4. Beknopte samenvatting.

Noem twee tekststructuren die je kunt gebruiken om samen te vatten

Bij welke tekstsoorten kun je tekststructuren tegenkomen?

1. Informatief en betogend
2. Betogend
3. Informatief

Theorie samenvatten.

Opdracht

• Lees de tekst over Graancirkels.
• Bepaal welk tekstdoel deze tekst heeft.
• Is het een tekst met een bepaalde structuur?
• Maak daarna een samenvatting van 50 tot 80 woorden.

Graancirkels zien we vooral in GB maar wie maakt ze eigenlijk?

Graancirkologen denken dat de cirkels afkomstig zijn van buitenaardse wezens.

Anderen weten zeker dat ze met een plankje en een touwtje door mensen gemaakt worden.

Er zijn mensen die expres perfecte cirkels maken om anderen te laten denken dat buitenaardse wezen ze maken.

Graancirkologen denken dat de echte waarheid wordt voor mensen wordt achtergehouden

opdracht TED talk-samenvatten

 Tim Urban:

In het hoofd van de meester-uitsteller (dekennisdelers.nl)

Opdracht

• Bekijk de TED talk: In het hoofd van de meester-uitsteller.
• Bepaal welk tekstdoel deze TED talk heeft.
• Is het TED talk met een bepaalde structuur?
• Maak daarna een samenvatting van 100-200 woorden.

dekennisdelers.nl