TWIJS ILA-bijeenkomst voor studenten

• SB & Traject
• Basisschool
• Groep 3

Werken met de 

kijkwijzer 

• effectief lesgeven
  
• pedagogiek vs didactiek
  
• didactische modellen
  
• formuleren lesdoelen
  

Studenten downloaden digitaal LVF of docent deelt printjes van LVF uit.

We gaan samen het formulier doornemen; welke nieuwe onderdelen en hoe in te vullen?

Bron: https://www.onderwijsinspectie.nl

Aandacht voor recent onderzoek waaruit blijkt dat in PO nog winst valt te behalen als het gaat om het verzorgen van goed instructie -> effectief lesgeven

Herkennen de studenten dit? 

Wat zal worden bedoeld met 'Effectief lesgeven'? 

Onderzoek naar effectief lesgeven

Leskwaliteit afhankelijk van:

1. lesklimaat

2. klassenmanagement

3. instructie

4. afstemming

5. zelfregulerend leren

Conclusie

Lesklimaat en klassenmanagement zijn over het algemeen op orde

Leskwaliteit kan beter, vooral als het gaat om aspecten van: 

• instructie
• afstemming op verschillen in de groep
• het stimuleren van zelfregulerend leren

pedagogiek vs didactiek

         Pedagogisch handelen

• richt zich op brede ontwikkeling
• opvoedkundig karakter
• o.a. zelfsturing, eigenaarschap, zelfinzicht, nieuwsgierigheid, sociale omgang, sociale cohesie, gerichtheid op de ander, etc.

• NB kan niet zonder didactische kennis!!

         Didactisch handelen

• richt zich op het cognitieve leren
• werking van het brein
• hoe het beste kinderen iets aanleren

• NB kan niet zonder pedagogische kennis!!

Pedagogisch handelen kan niet zonder didactische kennis

- didactische expertise zorg ervoor dat lkr op ontspannen manier met kinderen kan reflecteren over de lesstof en leergedrag

Bijv. doorzettingsvermogen is pedagogisch doel => leren door tanden te zetten in de lesstof (= didactisch doel)

Didactisch handelen kan niet zonder pedagogische kennis

pedagogiek en didactiek hebben elkaar nodig. Versterken elkaar!

'Een goede leerkracht heeft een pedagogische drive en is daarnaast een didactisch expert.'

'Een goede leerkracht beschikt over een breed handelingsrepertoire aan didactische vaardigheden. Deze 'gereedschappen' zet hij bewust in om de pedagogische en didactische doelen te bereiken'

... hoe zet jij didactiek bewust in?

Hoe vaardig toon jij je in (vak)didactische vaardigheden? 

Algemene didactiek en vakdidactiek

1. Didactisch concept
2. Didactische modellen
3. Didactische werkvormen

1 - Didactische concepten

Het didactisch concept is gebaseerd op de visie van de school in de wijze waarop kinderen tot ontwikkeling komen. 

2 - Didactische modellen

Het didactisch model is een concreter niveau van didactiek dan het hiervoor beschreven concept en beschrijft stapsgewijs hoe de onderwijsleeractiviteit is opgebouwd.

- algemene didactische modellen

- vakspecifieke didactische modellen

3 - Didactische werkvormen

Didactische werkvormen zijn de activiteiten die de kinderen en de leerkracht ondernemen.

Printje met schema uitdelen (bijlage 4 uit de kijkwijzerbundel) 

Didactische modellen

Model Didactische Analyse (MDA)

Model Didactische Analyse (MDA) van Van Gelder

Het didactisch analysemodel biedt een kader voor het ontwerpen van een les waarin alle stappen voor het ontwerpen van je les staan beschreven. Dit model kun je toepassen voor het opstellen van je les, waarin na het bepalen van je doelstelling ruimte is voor eigen didactische keuzes om deze doelstelling te behalen.

Directe instructie

• leerkrachtgestuurd
• ADI, EDI, IGDI, ...

Zelfontdekkend leren

• leerlinggestuurd
• probleemgestuurd
• open les model / PGO

Expliciete Directe Instructiemodel (EDI)

Cyclus van onderzoekend en ontwerpend leren

Voorbeelden van algemene didactische modellen

Expliciete Directe Instructiemodel (EDI)

We beschrijven hier het EDI-model, afhankelijk van de keuze van de betreffende school kan ook voor een ander directe instructiemodel gekozen worden. EDI is een manier van lesgeven waarbij de leerkracht de kinderen stap voor stap begeleidt naar het inoefenen van een nieuwe vaardigheid of het verwerven van nieuwe kennis. Hier zie je het EDI-model visueel uitgewerkt, maar in verschillende varianten. Beide afbeeldingen vertellen hetzelfde verhaal.

Open lesmodel / probleemgestuurd onderwijs (PGO)

De leerkracht brengt een probleem in; de kinderen gaan het probleem zelfstandig oplossen. 

De cyclus van onderzoekend en ontwerpend leren

De cyclus voor onderzoekend en ontwerpend leren wordt ingezet als de leerkracht ervoor kiest om de kinderen vanuit verwondering de keuze te geven zelfstandig aan de slag te laten gaan om hun eigen onderzoek op te zetten rond een gekozen onderwerp. Het kan hier gaan om een vraag naar het opdoen van kennis of om het zoeken naar de oplossing van een probleem.

- START LES -

• lesdoel delen
  
• activeren van voorkennis
  
• instructie (voordoen)
  
• begeleide inoefening (hardop denken)
  
• kleine lesafsluiting (controleren begrip)

- NAAR FASE ZELFSTANDIG WERKEN -

• verlengde instructie (groepje)
  
• zelfstandige verwerking (klas)
• grote lesafsluiting

Expliciete Directe Instructiemodel

controleren van begrip!!

Directe instructie

• leerkrachtgestuurd
• ADI, EDI, IGDI

Zelfontdekkend leren

• leerlinggestuurd
• probleemgestuurd
• open les model / PGO

Expliciete Directe Instructiemodel (EDI)

Cyclus van onderzoekend en ontwerpend leren

Voorbeelden van algemene didactische modellen

Expliciete Directe Instructiemodel (EDI)

We beschrijven hier het EDI-model, afhankelijk van de keuze van de betreffende school kan ook voor een ander directe instructiemodel gekozen worden. EDI is een manier van lesgeven waarbij de leerkracht de kinderen stap voor stap begeleidt naar het inoefenen van een nieuwe vaardigheid of het verwerven van nieuwe kennis. Hier zie je het EDI-model visueel uitgewerkt, maar in verschillende varianten. Beide afbeeldingen vertellen hetzelfde verhaal.

Open lesmodel / probleemgestuurd onderwijs (PGO)

De leerkracht brengt een probleem in; de kinderen gaan het probleem zelfstandig oplossen. 

De cyclus van onderzoekend en ontwerpend leren

De cyclus voor onderzoekend en ontwerpend leren wordt ingezet als de leerkracht ervoor kiest om de kinderen vanuit verwondering de keuze te geven zelfstandig aan de slag te laten gaan om hun eigen onderzoek op te zetten rond een gekozen onderwerp. Het kan hier gaan om een vraag naar het opdoen van kennis of om het zoeken naar de oplossing van een probleem.

kunstproject: inrichten museum

Open lesmodel / Probleem-gestuurd onderwijs (PGO)

Voorbeeld: in het klaslokaal liggen kris kras door elkaar allerlei beroemde schilderijen en kunstwerken. Dieven wilden de kunstwerken roven, maar werden gestoord door bewakers. Nu moet het museum opnieuw ingericht. Hoe gaan we dat doen? Welke aanpak? Welke indeling? Wie doet wat?   

watertafel

Alle stappen bij lesvoorbereiding

Lesdoelen formuleren

lesdoel op leerlingniveau

lesdoel op leerkrachtniveau

De kinderen kennen de hoofdsteden van de Nederlandse provincies.

Aardrijkskunde (topo)

De kinderen kunnen op een blinde kaart de hoofdsteden van de twaalf Nederlandse provincies met een rood potlood aangeven: Zeeland -> Middelburg; Brabant -> Den Bosch; Limburg -> Maastricht; etc.​

suggestie

De kinderen leren hoe zij een koprol moeten maken.

Bewegingsonderwijs

​Bijvoorbeeld:

De kinderen kunnen een koprol maken waarbij zij hun kin naar de borst brengen én starten en eindigen in de hurkhouding.​

suggestie

De kinderen weten wanneer zij hoofdletters moeten gebruiken tijdens het schrijven van een tekst.

Taalonderwijs (spelling)

​​Bijvoorbeeld:

De kinderen kunnen uitleggen dat hoofdletters worden gebruikt bij: 

1. het begin van een nieuwe zin 

2. bij eigennamen (bijv. van personen, bedrijven, merken, boeken, plaatsnamen, talen, volkeren, etc.) 

en zij passen dit ook toe bij het schrijven van een zelfbedacht sprookje.​

suggestie

Gouden tip

Gebruik woorden als dat, doordat, daarom waarbij je de "antwoorden" toevoegt aan het lesdoel.

Gebruik niet woorden als hoe, waarom, wat en waar, tenzij je de "antwoorden" alsnog toevoegt aan het lesdoel na :

Meerwaarde voor jou als student ...

• Door het lesdoel op leerkrachtniveau vast te stellen, herhaal je voor je zelf als student kennis en inzichten op het gebied van vakinhoud, leerlijnen en vakdidactiek, waardoor die automatiseren. ​
  
• Je traint jezelf de theorie van de pabo bewust toe te passen in je stage (transfer).​

• In het begin veel werk, maar het zal steeds sneller gaan.
• Je wordt er een betere leerkracht door!

Studenten downloaden digitaal LVF of docent deelt printjes van LVF uit.

We gaan samen het formulier doornemen; welke nieuwe onderdelen en hoe in te vullen?