3.2 de Grote Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

 De Grote Oorlog

Paragraaf 3.2 

Programma

• terugblik/ uitleg 3.2
• oefentoets bespreken
• afsluiten  

Leerdoel

aan het eind van deze les:

• ken je het verschil tussen oorzaak en aanleiding
• kun je verklaren  hoe bondgenootschappen tot het uitbreken van WOI hebben geleid
• weet je wat de uiteindelijke aanleiding van WOI was 

§3.1

De Eerste Wereldoorlog

A

Oorzaken van de oorlog

Vier oorzaken Eerste Wereldoorlog:

Spanningen in Europa door

• Nationalisme
• Modern imperialisme
• Wapenwedloop
• Bondgenootschappen

Leerdoel:

• Je kunt uitleggen wat vier oorzaken van de Eerste Wereldoorlog waren, en hoe het een wereldoorlog werd.

Oorzaak 4: bondgenootschappen

• Rusland problemen met Ottomanen: Streven allebei naar macht op de Balkan
•  Frankrijk met Duitsland 
  
• Duitsland ingesloten door Rusland en Frankrijk -> tweefrontenoorlog -> bondgenootschap met Oostenrijk-Hongarije + Italië
• Von Schlieffenplan 

Bondgenootschappen

(tot 1917)

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk, Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

Oostenrijk-Hongarije

Binnenlandse problemen:

• Hongaren streefden naar zelfbestuur -> verkregen dit in 1866 -> dubbelmonarchie

Buitenlandse problemen:

• na oorlog met Pruissen: gebieden verloren, oplossing: Bosnië-Herzegovina bezetten

1. in Bosnië woonden moslims -> wilden niks met Katholieken Oostenrijkers te maken hebben
2. in Bosnië woonden veel Serven, wilden liever bij Servië horen

verschil oorzaak & aanleiding 

• oorzaken: ook wel indirect -> spelen al langere tijd                VB: Het streven naar een zelfstandige staat door de Serven
• aanleding: directe gebeurtenis. Ook wel het laatste zetje 

Moord in Sarajevo

• Sarajevo: hoofdstad Bosnië-Herzegovina ; veel Serviërs 
• Servische nationalisten (Zwarte Hand) wilden één groot Servië 
• 28 juni 1914: kroonprins Oostenrijk Hongarije (Franz Ferdinand) bezocht Sarajevo -> moordaanslag gepland
• aanleiding WOI 

Gavrilio Princip, een Bosnisch-Servische Nationalist

aanleiding: moord op Franz Ferdinand

WOI breekt uit 

• Oostenrijk-Hongarije verdenkt Servië van moordaanslag -> politieonderzoek 
• Rusland steunt Servië, Duitsland steunt Oostenrijk-Hongarije 
• 28 juli 1914: oorlogsverklaring aan Servië door Oostenrijk-Hongarije -> Europa Mobiliseert 
• 1 augustus: Duitsland verklaart oorlog aan Rusland

Bondgenootschappen

(tot 1917)

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk, Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

Von Schlieffenplan

• Duitsland wilde tweefrontenoorlog voorkomen > snelle inname Parijs via België (neutraal) 
• 5 augustus: Engeland verklaart oorlog aan Duitsland
• Russische mobilisatie sneller dan verwacht +  inmenging Frankrijk, Engeland en België aan westfront --> Schlieffenplan mislukt 
• loopgravenoorlog 

Loopgravenoorlog

• Het Von Schlieffenplan mislukt: de opmars van Duitsland loopt vast in Noord-Frankrijk en België
• Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

• In totaal wordt er aan het Westfront 40.000km aan loopgraven aangelegd

Loopgraven (3)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kannonenvoer
  

• Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

http://www.bbc.co.uk/schools/0/ww1/

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)