Paragraaf 1 - Onderwerp, hoofdgedachte en tekstdoel

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3,4

De brug

Paragraaf 1

Onderwerp, hoofdgedachte en tekstdoel

Wat gaan we vandaag doen?

Leerdoel: je weet hoe je het onderwerp, de hoofdgedachte en het tekstdoel kan vaststellen

Schrijf voorin je boek dat je dit boek moet bewaren voor volgend jaar, anders moet je nog een keer 75 euro betalen!

- Het belang van leesvaardigheid

- Terugblik

- Uitleg theorie

- Opdr. 1 maken

- Uitleg theorie

- Opdr. 2 en 3 maken

- Uitleg theorie

- Opdr. 4 t/m 6 maken

Waarom is leesvaardigheid zo belangrijk?

Welke onderdelen horen bij leesvaardigheid?

Uitleg theorie: onderwerp en hoofdgedachte

• Elke tekst gaat over een onderwerp en heeft een hoofdgedachte. 
• Het onderwerp van de tekst is een woord dat, of een woordgroep die aangeeft waarover een tekst gaat (het is nooit een zin!). 
• De hoofdgedachte is een mededelende zin (dus geen vraag!) die het belangrijkste weergeeft wat er in de tekst over gezegd wordt.
• Het is een soort samenvatting van de tekst.
• Voorbeeld op blz. 10 bekijken.

Opdr. 1 maken

- Blz. 10

- In tweetallen

- Paar minuten 

- Daarna bespreken

Uitleg theorie: tekstdoelen

Een schrijver of spreker wil met zijn tekst iets bereiken bij zijn publiek: hij heeft een bepaald doel. Er zijn verschillende tekstdoelen:

• amuseren: het publiek vermaken
• informeren: het publiek iets uitleggen
• opiniëren/beschouwen: het publiek zelf een mening laten vormen
• overtuigen: het publiek een mening laten overnemen
• activeren: het publiek aanzetten iets te gaan doen

Een tekst heeft een van deze doelen als hoofddoel. Soms heeft een tekst een tweede, bijkomend doel.

Uitleg theorie: tekstdoelen

Vaak geeft de hoofdgedachte aanwijzingen over het tekstdoel:

• De hoofdgedachte is een constatering: het tekstdoel is informeren of opiniëren.
• De hoofdgedachte is een mening: het tekstdoel is overtuigen en/of activeren.

Opdr. 2 en 3 maken

- Blz. 11

- In tweetallen

- Vijf minuten

- Daarna bespreken

Uitleg theorie: titels

Er zijn twee soorten titels:

• Informerende titel: geeft aan waarover een tekst gaat, bijvoorbeeld Denen, het gelukkigste volk van de wereld
• Motiverende titel: maakt de lezer nieuwsgierig naar de tekst, bijvoorbeeld Lol in Legoland

Geschreven teksten hebben vaak de combinatie van een motiverende en informerende titel

Opdr. 4 t/m 6 maken

- Blz. 12

- In tweetallen

- 5-10 min 

- Daarna bespreken

Wat heb je vandaag geleerd?