Thema 2 basisstof 1: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Thema 2: Voeding en vertering

Basisstof 1: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen 

Energizer: De muzikant

Stuur één leerling de klas uit. 

Spreek met de klas af wie de muzikant is.

De leerling wordt de klas ingeroepen. De hele klas doet steeds de

muzikant na (klappen, trommelen, rondje draaien enz.), terwijl de

leerling moet ontdekken wie er steeds de beweging bedenkt/begint.

Waar in je lichaam bevindt zich de reservevoorraad energie?

1. In het beenmerg
2. In de vetcellen onder de huid
3. In je lever en spieren
4. In de vetcellen tussen de organen

Gebruik je ook energie als je slaapt?

1. ja
2. nee

Waar wordt de reservestof glycogeen opgeslagen?

1. Alleen in de spieren
2. Onder de huid
3. Tussen de organen
4. In de lever en de spieren

Waar wordt de reservestof vet opgeslagen?

1. In de spieren
2. Onder de huid
3. Tussen de organen
4. In de lever en de spieren

Vitamines en mineralen hebben een ADH. Wat betekent ADH?

1. Aanvaardbare dagelijkse hoeveelheid
2. Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

Voedingsstoffen

1. Eiwitten, zetmeel, koolhydraten, suikers en vitamines
2. Eiwitten, koolhydraten, vezels, mineralen en vitamines
3. Eiwitten, zetmeel, vezels, vetten, vitamines en mineralen
4. Eiwitten, koolhydraten, vetten, water, vitamines en mineralen

Huig/strottenklepje

1. Zorgt dat lucht niet in slokdarm komt
2. Zorgt dat voedselbrij niet in je slokdarm komt
3. Zorgt dat de slokdarm open blijft staan als er naar lucht wordt gehapt.
4. Zorgt dat de voedselbrij niet in de luchtpijp komt

Leerdoelen

• Ik kan de functies van voedingsstoffen en voedingsvezels in voedingsmiddelen uit mijn hoofd opnoemen. 
• Ik kan onderscheid maken tussen de zes groepen voedingsstoffen en hun functies en kenmerken benoemen. 
• Ik kan de verschillen tussen essentiële en niet-essentiële voedingsstoffen opnoemen. 

Voedingsmiddelen

Alle producten die je eet en drinkt noem je voedingsmiddelen.

Twee varianten:

• Plantaardig 
• Dierlijk

Voedingsstoffen

Voedingsstoffen zijn stoffen die je lichaam nodig heeft voor energie, groei en herstel. 

Voedingsstoffen kunnen vier functies hebben:

• Brandstof 
• Bouwstof 
• Reservestof 
• Beschermende stof

Zes groepen voedingsstoffen

Zelfstandig werken

Huiswerk:

Basisstof 1: opdracht 1 en 2

Volgende les verder met basisstof 1: 

• Zes groepen voedingsstoffen 
• Voedingsvezels 
• Essentiële voedingsstoffen

Thema 2: Voeding en vertering (vervolg)

Basisstof 1: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen 

Zes groepen voedingsstoffen

Eiwitten

Eiwitten zijn bouwstoffen

Teveel aan eiwitten? 

• Eiwit als brandstof 
• Eiwit als reservestof (vet)

Cytoplasma

Spieren

Koolhydraten

Koolhydraten zijn brandstoffen, maar kunnen ook dienen als bouwstof. 

Teveel aan koolhydraten?

• Koolhydraten als reservestof (vet)

Suikers (glucose), zetmeel, voedingsvezels en glycogeen. 

Vetten

Vetten zijn brandstoffen, maar kunnen ook dienen als bouwstof en reservestof. 

Verzadigde en onverzadigde vetten. 

Water

Water is een bouwstof                vervoer van stoffen. 

Het menselijk lichaam bestaat uit 60% water. 

Mineralen (en vitaminen)

Mineralen zijn bouwstoffen en dienen ook als beschermende stof. 

Mineralen worden ook wel zouten genoemd. 

• Calcium (kalk)
• Natrium
• Magnesium
• IJzer

Vitaminen (en mineralen)

Vitaminen dienen als bouwstof en beschermende stof. 

Van te veel/te weinig vitaminen kun je ziek worden. 

Vitamine A, B, C, D en K. 

Voedingsvezels

Voedingsvezels (vezels) zijn plantaardige stoffen die je lichaam niet kan verteren. 

Vezels behoren tot de koolhydraten en zijn afkomstig uit de celwanden van planten. 

Geven een verzadigd gevoel en zijn nodig voor een goede darmwerking. 

(niet) essentiële voedingsstoffen

Essentiële voedingsstoffen: voedingsstoffen die het lichaam niet zelf kan maken              vitamine C.

Niet essentiële voedingsstoffen: voedingsstoffen die het lichaam zelf kan maken              vetten.  

Dierlijke voedingsmiddelen

Plantaardige voedingsmiddelen

Brandstoffen

Bouwstoffen

Reservestoffen

Beschermende stoffen

Zorgen ervoor dat je niet ziek wordt

Niet direct nodig, worden opgeslagen in lichaam

Leveren energie, nodig voor verbranding

Nodig voor groei, ontwikkeling en herstel bij schade, om nieuwe cellen en weefsels te maken

Koolhydraten zijn:

1. Voedingsmiddelen
2. Voedingsstoffen

Essentiële voedingsstoffen

1. Kan mijn lichaam zelf maken
2. Kan mijn lichaam niet zelf maken

Groepen voedingsstoffen

Voedingsstoffen

Brandstof

Bouwstof

Beschermende stof

Reserve stof

Koolhydraten, vetten

Koolhydraten, eiwitten, vetten

mineralen, water

Vitaminen en

mineralen

Koolhydraten, vetten (eiwitten)

Zet de voedingsmiddelen op de juiste voedingsstoffen.

Brandstoffen

koolhydraten en vetten

Bouwstoffen

eiwitten en water

Beschermstoffen

vitaminen en mineralen

Welke adviezen voor gezonde voeding hebben te maken met voedingsvezel? 

Waar

Niet waar

eet veel groente en fruit

eet producten met onverzadigd vet

Eet meer plantaardig en minder vlees

Eet vooral volkoren

Drink dorstlessers zonder suiker

Niet te veel en niet te vaak

Zelfstandig werken

Huiswerk:

Basisstof 1: opdracht 1 t/m 10 (opdracht 4 niet)