H4.4 chemische reacties

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H4 Stoffen

4.4 chemische reacties

Lesplanning

• Startopdracht
• Leerdoelen 4.4
• Uitleg 4.4
• Vragen over de uitleg
• Aan de slag 

Startopdracht

Een voorbeeld van een gevaarlijke stof is waterstofperoxide.

a Welk gevarensymbolen zie je op de containers staan?

b Welke P-zin zou bij waterstofperoxide kunnen horen?

  A Kan allerlei stoffen en ook je huid ernstig aantasten.

  B Kan schadelijk zijn voor vissen.

  C Kan gemakkelijk in brand vliegen.

  D Verwijderd houden van ontstekingsbronnen.

 

Leerdoelen

4.4.1 Je kunt een aantal chemische reacties herkennen die veel in het dagelijks leven voorkomen.

4.4.2 Je kunt toelichten dat bij een chemische reactie zowel stoffen verdwijnen als stoffen ontstaan.

4.4.3 Je kunt aan de hand van een reactieschema uitleggen wat er gebeurt bij een ontledingsreactie en bij een verbrandingsreactie.

4.4.4 Je kunt uitleggen wat er nodig is om een verbrandingsreactie op gang te brengen.

4.4.5 Je kunt beschrijven hoe corrosie verloopt bij ijzer en bij andere veelgebruikte metalen.

Wat zijn chemische reacties?

• Verschillende stoffen
• Begin product - Eind product
• Niet terug te draaien

Reactieschema's

Bij elke chemische reactie verdwijnt minstens één stof, terwijl er tegelijk één of meerdere nieuwe stoffen ontstaan. 

 Reactie schema: in zo’n schema zet je achtereenvolgens:

• de stoffen die verdwijnen
• een pijl
• de stoffen die ontstaan 

Reactie schema

calciumcarbide + water → ethyn + calciumhydroxide

methaan + zuurstof → koolstofdioxide + water

Ontleden van een stof

Bij het ontleden van een stof is er altijd maar 1 stof voor de pijl!

Bijvoorbeeld:
water → waterstof + zuurstof

Dit heet een ontledingsreactie.

Chemische reacties

Ontledingsreactie 

• Kosten energie 

Type ontledingreacties:

• Fotolyse 
• Thermolyse 
• Elektrolyse

-> Licht

-> Warmte

-> Elektriciteit

Verbrandingsreactie

Om een verbrandingsreactie op gang te brengen, zijn drie dingen nodig:

• Een brandbare stof

• Voldoende zuurstof

• Een temperatuur die hoog genoeg is

• brandstof + zuurstof → verbrandingsproducten
  

Chemische reacties

• Bijv.: Verbranding van magnesium:

• 2 Mg + O₂ -> 2 MgO

• Bijv.: Verbranding van Aluminium:
• 4 Al + 3 O₂ -> 2 Al₂O₃

Corrosie

Corrosie is een chemische reactie.

Corrosie is de aantasting van metalen onder invloed van water en zuurstof. Bij ijzer noemt men corroderen ook wel roesten.

Corrosie

Metalen die volledig door kunnen corroderen zijn bijv.: Staal en ijzer

Metalen waarvan alleen de buitenste laag corrodeert zijn bijv.: tin, zink, aluminium koper

Metalen die niet aangetast kunnen worden door corrosie zijn: goud, zilver, platonisme

Welk metaal is niet gevoelig voor corrosie?

1. Ijzer
2. Koper
3. Aluminium
4. Goud

Een ontledingsreactie kun je herkennen aan:

1. er staan 2 of meerdere beginstoffen
2. er is maar één beginstof
3. er is maar één reactieproduct

Welke onderstaande reactie(s) is/zijn een ontledingsreactie?

1. Mg+O​2​​⟶2MgO
2. 2P​2​​O​5​​⟶P​4​​+5O​2​​
3. CH​4​​⟶C+2H​2​​
4. H​2​​+Cl​2​​⟶2HCl

In het reactieschema van een verbranding staat:

1. altijd zuurstof voor de pijl
2. altijd zuurstof na de pijl
3. nooit zuurstof
4. maar één beginstof

Welke reactie(s) is/zijn een verbrandingsreactie?

1. kwikoxide(s) -> kwik (l)+ zuurstof (g)
2. water (l) -> waterstof (g) + zuurstof (g)
3. magnesium (s) + zuurstof (g) -> magnesiumoxide (s)
4. ammoniumdichromaat (s) -> chroomoxide(s) + stikstof (g) + water (l)

Aan de slag

Lees zelf 4.4 door

Maak dan opgave:

1, 3, 4, 6, 7, 9 en 10

Ben je klaar? 
Kijk dan eens naar de test jezelf