microscopen

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

microscopen

In deze lessonUp leer je:

• Ik weet wat de onderdelen van de microscoop zijn, en hun functie.
• Ik kan op een goede manier met een microscoop werken.
• Hoe je een goed preparaat maakt.

verschillende scopen

microscoop

Hiermee kijk je van heel dichtbij naar iets kleins dat je met het blote oog niet ziet.

Endoscoop

Hiermee kijkt een arts in je lichaam, bijvoorbeeld in je maag of darmen.

telescoop

Hiermee kijk je naar dingen die heel ver weg zijn, zoals sterren en planeten.

bioscoop

Hier kijk je naar een bewegend (levend) beeld op een groot scherm.

Welke scoop gebruik je om naar de maan te kijken?

1. microscoop
2. endoscoop
3. bioscoop
4. telescoop

De microscoop is uitgevonden door de Nederlander Antonie van Leeuwenhoek

Microscoop

Je moet de onderdelen van een microscoop op een plaatje kunnen herkennen. Niet alle microscopen zien er hetzelfde uit. Probeer voor jezelf goed te bedenken waar je de onderdelen aan herkent.

Sleep de namen van de onderdelen van de microscoop naar de juiste plek.

Oculair

Grote schroef

Revolver

Objectief

Kleine schroef

Lamp

Tafel

Tubus

Statief

Diafragma

Microscoop

Objectief

Oculair

Preparaat

Sleep de uitleg achter het juiste onderdeel

Een van de onderste lenzen aan een microscoop

Bovenste lens op een microscoop

Hiermee regel je de hoeveelheid licht door de tafel

Hoe heet het afgebeelde
onderdeel van de microscoop?

1. objectief
2. oculair
3. revolver
4. tubus

Statief

Tafel

Preparaat

Sleep de uitleg achter het juiste onderdeel

Hier ligt je preparaat op

Hier pak je onderandere  de microscoop vast

Twee glasplaatjes met daartussen een voorwerp

Welk onderdeel van de microscoop zie je op deze afbeelding?

1. Oculair
2. Diafragma
3. Statief
4. Revolver

Welke twee onderdelen van een microscoop zijn lenzen?

1. Objectief en diafragma
2. Oculair en objectief
3. Diafragma en revolver
4. Objectief en revolver

Hoe behandel je een microscoop?

• Draag hem altijd met twee handen: één aan het statief, één onder de voet.
• Zet hem rustig neer op een tafel. Nooit op de rand!
• Laat de microscoop niet slingeren of staan op een wiebelende tafel.
• Pak hem niet op bij de buis of het draaigedeelte.
• Ruim hem op zoals je hem kreeg: schoon en netjes.

Hoe gebruik je een microscoop (het eerste beeld)

1. Zet de microscoop op tafel en sluit hem aan.
2. Draai het kleinste (laagste) objectief boven het gat.
3. Leg het preparaat (glazen plaatje) op het tafeltje en klem het vast.
4. Kijk van opzij terwijl je het tafeltje langzaam omhoog draait.
5. Kijk door het oculair en draai langzaam scherp met de grote knop.
6. Zie je het beeld? Gebruik dan de kleine knop voor extra scherpte.

Altijd beginnen met het kleinste objectief!

Hoe gebruik je een microscoop (verder de diepte in)

1. Kijk nog steeds naar hetzelfde preparaat.
2. Draai voorzichtig het grotere objectief (geel of blauw) boven de opening.
3. Kijk vanaf de zijkant of het objectief het preparaat niet raakt!
4. Kijk daarna door het oculair en stel voorzichtig scherp met de kleine scherpstelschroef.
5. Zie je niks? Ga terug naar het kleine objectief en probeer opnieuw.

Belangrijk:
Gebruik bij grote vergroting nooit de grote scherpstelschroef.
Zo voorkom je dat het objectief tegen het preparaat botst.

Klaar? Dan ruim je netjes op!

1. Draai het kleinste objectief voor de opening.
2. Draai de tafel omlaag.
3. Haal het preparaat voorzichtig uit de preparaatklem(men) en berg het netjes op.
4. Maak de tafel droog met een doekje als die nat is.
5. Zet de microscoop uit en trek de stekker eruit.
6. Draag de microscoop met één hand onder de voet en één hand aan het statief terug naar de juiste plek.

Zo blijft de microscoop netjes en heel voor de volgende leerling!

Foutje? Dat kun je voorkomen!

Je stoot de microscoop om.

Zet hem stevig neer en houd je tafel rustig.

Het beeld is zwart of onscherp.

Draai het kleinste objectief voor en zorg dat de revolver goed voor de tubus klikt.

Het preparaat schuift weg.

Zorg ervoor dat je vanaf de eerste vergroting het preparaat goed in de preparaatklem(men) hebt zitten.

Je draait het objectief tegen het preparaat.

Kijk van opzij bij het ervoor draaien van een groter objectief

Je gebruikt te snel een te sterk objectief.

Zorg ervoor dat je beeld met de vorige vergroting super scherp staat. 

Zet de stappen van microscopie op de juiste volgorde. 1 is de start, 5 is het einde.

Plaats het preparaat op de tafel.

GKijk door het oculair 

Draai de tafel omhoog

Zorg dat de tafel helemaal omlaag staat

Stel scherp met de grote schroef

Het precies scherpstellen met een microscoop doe je met een...

1. Oculair
2. Revolver
3. Kleine schroef
4. Grote schroef

In welke volgorde ruim je de microscoop op? 

op kleinste objectief zetten

preparaat weghalen

tafel omlaag draaien

microscoop oppaken en wegbrengen

Het oculair van een microscoop vergroot 10×. Het objectief van deze microscoop vergroot 4×. Wat is de totale vergroting van deze microscoop?

1. 10x
2. 100x
3. 20x
4. 40x

Voordat je met de microscoop gaat werken, controleer je altijd eerst de beginstand. Wat is de beginstand van de microscoop?

1. De kleinste vergroting voor en de tafel helemaal naar beneden.
2. De kleinste vergroting voor en de tafel helemaal naar boven.
3. De grootste vergroting voor en de tafel helemaal naar beneden.
4. De grootste vergroting voor en de tafel helemaal naar boven.

Hoe lever je de microscoop weer in?

1. Tafel naar beneden, kleinste vergroting voor
2. Tafel omhoog, kleinste vergroting voor
3. Tafel naar beneden, grootste vergroting voor
4. Tafel omhoog grootste vergroting voor

preparaat

Een preparaat is een klein, superplat stukje materiaal (zoals een stukje waterpest of wangslijmvlies) dat je onder de microscoop legt om het beter te kunnen bekijken. Het preparaat wordt klaargemaakt door het op een dun glaasje te leggen en het af te dekken met een ander glaasje, zodat je het goed kunt zien.

Wat heb je nodig om een preparaat te maken?

• Objectglaasje: het dunne glaasje waar je het materiaal op legt
• Dekglaasje: klein en vierkant, komt er bovenop
• Pipet: om water te druppelen
• Pincet: om iets kleins op te pakken
• Prepareernaald: om het dekglaasje voorzichtig neer te leggen
• Bekerglas met water: voor een druppel water

Je maakt hiermee een tijdelijk preparaat. Dat betekent dat je het later weer uit elkaar haalt.

Hoe maak je een preparaat stap voor stap.

1. Leg een objectglaasje op je tafel.
2. Leg met een pincet wat je wilt bekijken (bijvoorbeeld een stukje waterpest of wat wangslijmvlies) in het midden.
3. Druppel met de pipet een klein beetje water op het materiaal.
4. Pak een dekglaasje.
5. Houd het schuin vast met de prepareernaald en laat het langzaam op het water zakken → Zo voorkom je luchtbellen!
6. Klaar? Dan kun je het onder de microscoop leggen!

Werk rustig en voorzichtig. Glaasjes kunnen breken.

tips voor een preparaat maken

✅ Wel doen:

Laat het dekglaasje langzaam zakken.

Gebruik maar één druppel water.

Houd het glaasje schoon en droog aan de buitenkant.

🚫 Niet doen:

Het dekglaasje recht naar beneden duwen.

Te veel water gebruiken — dan drijft alles weg!

Met je vingers op het midden van het glaasje drukken.

Check je preparaat!

Loop deze punten na voordat je het onder de microscoop legt:

☐ Heb ik het objectglaasje schoon en droog neergelegd?

☐ Ligt het stukje wat ik wil bekijken in het midden van het glaasje?

☐ Heb ik niet te veel water gebruikt? (1 druppel is genoeg!)

☐ Ligt het dekglaasje netjes en zonder luchtbellen op het preparaat?

☐ Is alles netjes opgedrukt en niet scheef of los?

☐ Zitten er geen vingerafdrukken op de plekken waar ik door wil kijken?

Klaar? Dan mag je het preparaat op het tafeltje van de microscoop leggen. 

Objectglas

Dekglas

Object

Preparaat

In welke volgorde maak je het preparaat?

1. .
2. .
3. .
4. .
5. .

Haal teveel aan water weg met filtreerpapier

Laat het dekglas met behulp van de prepareernaald langzaam op de druppel zakken.

Pak een blaadje van waterpest en leg die in het midden op het voorwerpglas

Doe er een druppel water op met het druppelpipet

Leg het voorwerpglas recht voor je

Zet in de juiste volgorde. Hoe stel je scherp op een preparaat?

Bekijk je preparaat met 40x vergroting

Draai naar 100X vergroten.

Stel je preparaat scherp

Stel je preparaat nogmaals scherp

1

2

3

4

In welke volgorde liggen de onderdelen van een preparaat? Begin onderaan

Voorwerp dat je bekijkt

Voorwerpglas

Dekglas

Tekst

Wat is er mis met de volgende preparaten?

Er zitten luchtbellen in het preparaat

Vliesje is dubbelgeslagen

Het preparaat is helemaal goed

Alle organen bestaan uit             . De                 van een organisme zijn de cellen. Cellen zijn erg klein. Onder een                      kun je een cel bekijken. Cellen zijn               . 

Vul de lege plekken in

cellen

bouwstenen

microscoop

doorzichtig

...........

...........

...........

...........

Sleep het juiste woord naar de plek op de microscoop

Revolver

stelschroef

diafragma

oculair

objectief

Tubus

Wat hoort bij elkaar?

Hieraan pak je de microscoop vast.

De bovenste lens waar je door kijkt.

De onderste lenzen.

Hiermee regel je de hoeveelheid licht.

diafragma

objectieven

oculair

statief

Voeg hier een foto toe van een preparaat wat jij hebt gemaakt ( van de buitenkant)

Kun jij een foto maken van een scherpbeeld wat jij hebt gemaakt met een microscoop?

Als ik een punt zou moeten geven aan mijzelf voor hoe goed ik met een microscoop kan werken zou ik mijzelf het volgende cijfer geven.

110

Je klasgenootje is vergeten hoe je een preparaat moet maken. Hij vraagt jou of je er één snel voor hem kan maken. Het lukt je om dit stiekem te doen zonder dat de docent het merkt. Hoe goed denk je dat de docent het preparaat vind wat hij onder de microscoop ziet?

😒🙁😐🙂😃