7.2 Nationalisme H4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.2 Nationalisme 

Leerdoelen

• Wat hebben democratische revoluties met nationalisme te maken?
• Hoe wordt nationalisme versterkt onder de bevolking?
• Hoe beïnvloed nationalisme de grenzen van een land?

Wat is nationalisme?

Wat is nationalisme?

Gedachte achter nationalisme

Mensen behoren tot verschillende volken (=naties). Die hebben een gezamenlijke geschiedenis, taal en cultuur.

Nationalisten

- Voorliefde voor de cultuur  van het eigen volk

- Willen een eigen staat voor het volk

Ontstaan nationalisme

Verlichting en democratische revoluties in de 18e eeuw zorgen voor een verandering in denken

Gevolg: het 'volk' wordt steeds belangrijker: je bent niet een onderdaan van een vorst, maar behoort tot een gemeenschap (een volk met dezelfde geschiedenis, taal en cultuur)

= natievorming (vormen van een identiteit van een volk)

Langzaam vormen zich er nationale staten, voor elk volk een staat

Keerzijde: trots op het "vaderland "en een gevoel van exceptionalisme en superioriteitsgevoelens

Sporen ervan in de Romantiek (kunst)

• Reactie op de Verlichting 
• Accent op gevoelens, tradities en (helden-) verhalen
• afkerig van bedorven, rationele denken
• nadruk op onbedorven plattelandsleven >
• aandacht voor het volk 

de ongerepte natuur

het eenvoudige VOLKsbestaan

volkstafereel uit de 17e eeuw:

losbandigheid (Jan Steen)

tafereel uit 19e eeuw:

respectvol (Jean Francois) Millet)

Houding regeringen cultureel nationalisme:

Natievorming bevorderd door:

1. Onderwijs (taal en geschiedenis)
2. Monumenten 
3. Wereldtentoonstellingen

Parijs 1889

Engeland 1851

Maak opdracht 4 t/m 6

pagina 160

Politiek nationalisme

- Ieder volk dient in een eigen staat te leven. 

- bindend: vaak op basis van taalkundige groepen. 

- Zorgt voor enerzijds eenwording, anderzijds voor het uiteenvallen 

Nationalisme zorgt voor eenwording (Duitsland en Italië)

• In het Duitse taalgebied ontstond in de 19e eeuw behoefte aan een eenheidsstaat
• In 1848 leek het streven naar eenheid te slagen, maar het koninkrijk Pruisen, de machtigste Duitse staat, werkte tegen.
• Pas in 1871 slaagde de Pruisische minister-president Otto von Bismarck erin Duitsland tot een eenheidsstaat te smeden, met een machtige keizer aan het hoofd.
• Ook de Italianen streefden naar eenwording. Deze werd bereikt in 1870

Eenwording en onafhankelijkheid

in Europa

Grote veelvolkerenstaten vielen door nationalistische groeperingen juist uit elkaar. (Oostenrijk-Hongarije en Ottomaanse Rijk)

En vergeet België (1830) niet!

politiek nationalisme > streven naar eenheid 

politieke grenzen vielen niet altijd samen met taal- en cultuurgrenzen

voorbeelden?

Maken opdracht 7 t/m 10

Klaar?

Lees §7.3 Imperialisme