Ontstaan van het Griekse alfabet

• Grieks
• Secundair onderwijs

Ontstaan van het Griekse alfabet

Een verplicht luisterfragmentje!

Je kan ook mee volgen in je papieren p. 13-16.

Voor we het Fenicisch kenden, was er ook nog een ander schrift waar er met pictogrammen werd gewerkt. Welk geschrift zou dat zijn?

1. Hiërogliefen
2. Arabisch schrift
3. Griekse letters
4. Chinees schrift

Naar welk Grieks eiland wijst de pijl?

1. Minoïsche beschaving

3 soorten schrift:

1. Hiërogliefen

2. Lineair A

3. Lineair B

Vrij audiofragmentje

Wat?

Dit is een lineair A-kleitablet.

Huh?

Linair A bestaat vooral uit ideogrammen (ἰδεα + γραμμα -> de betekenis van een symbool wordt bepaald door het afgebeelde voorwerp). Er bestaan ongeveer een 90-tal tekens. 

Grieks?

Nee! Het is wel de oudste Europese taal, maar sinds 1956 denkt men dat het een Semitische taal is, zoals het Arabisch of Hebreeuws. 

Leesbaar?

Tot op de dag van vandaag niet ontcijferd! Iets voor jullie? ;-) 

Hoe komt dit? Weinig voorwerpen gevonden en enkel op Kreta.

Welk Nederlands woord herken je in ἰδεα ?

1. ikea
2. idee

Je weet sinds de slide van lineair A wat 'ideogrammen' zijn. Wat zou γραμμα dan betekenen?

1. gram
2. tekening
3. letter
4. symbool

Wat?

Dit is een lineair B-tablet. Lineair B is een lettergrepen (syllabisch) schrift. Dat wil zeggen dat 1 teken voor 1 lettergreep staat, maar het zijn enkel open lettergrepen. Ook hier waren een 90-tal tekens. 

Leesbaar?

JA! In 1952 werd dit schrift ontcijferd door een Britse architect, Michael Ventris. Hij had ook al tijdens de 2de wereldoorlog de codes van de Duitsers helpen kraken. Daarom werd hij ook een cryptograaf genoemd. 

Waar?

Ook deze taal werd op Kreta ontdekt, maar niet alleen op Kreta. Ook op het Griekse vasteland (o.a. in Mycene) werden kleitabletten met dit schrift ontdekt. De inhoud was louter administratief, vb. inventarissen van paleizen,...

Handig?

Nee. Vandaar dat bij de ondergang van de Myceense cultuur dit schrift ook verdween.

Lineair A

Lineair B

ontcijferd

Geen Grieks

90-tal tekens

syllabisch

ideogrammen

Opdracht

Neem je bijlagen p. 15 en probeer zelf aan de hand van de tabel in het lineair B de 3 woorden te schrijven. Probeer daarna je naam eens te schrijven. ;-)

2. Fenicië

Wie? 

Goede handelaars uit het Oosten van het Middellandse Zeegebied (=Libanon, Israël)

Wat?

Schrift nodig om handel te drijven ->

evolutie van pictogrammen naar een alfabet (1 teken = 1 klank)

Vrij luisterfragmentje!

Wat?

Het Fenicisch alfabet evolueerde zich van pictogrammen (vb. aleph = stierenkop, omdat het rund betekende) naar een echt alfabet. Ze hadden wel nog geen klinkers.

Is dit dan Grieks?

Dit is uiteraard geen Grieks, maar de Grieken namen wel maar al te graag het handige schrift over vanaf de 10de eeuw v. Chr. Ze deden wel wat aanpassingen. Zo voegden ze enkele nieuwe tekens toe (phi, khi, psi, omega), lieten andere tekens weg en maakten van sommige letters klinkers. Zo kwamen we aan een alfabet van 24 tekens.

Mythe!

De Grieken geloven graag dat Cadmus, de broer van Europa, in zijn zoektocht naar haar, het schrift heeft meegenomen naar Griekenland, in het bijzonder naar Thebe. Daar werd hij immers koning.

Als je kijkt naar het Fenicische alfabet, wat zou dan bewijzen dat de Grieken daar hun inspiratie haalden?

1. de volgorde
2. de benaming
3. de vorm
4. 1 teken = 1 klank

Samenvattende slide

Het Griekse alfabet heeft zijn oorsprong

1. bij de Minoërs op Kreta en hun 3 schriften.
2. bij de Feniciërs uit het Oosten en hun syllabisch schrift.

Hoe vond je de Lesson-Up?
Is alles duidelijk of heb je nog vragen, opmerkingen,... Laat maar horen!