1.3 - A - Het begin van de Opstand

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

1.3 Het begin van de Opstand

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom Willem van Oranje en de watergeuzen belangrijk waren voor het begin van de opstand.
  
  
• Je kunt uitleggen op welke manier de bewoners van de Nederlanden zich tegen de Spanjaarden verzetten. 

Planning

• Opdrachten bespreken
• De Opstand begint
  
• De beginjaren van de strijd
• De Nederlanden raken verdeeld.
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Geef een voorbeeld van een centraal bestuur.

Waar waren we gebleven?

'De opstand begint'

Na beeldenstorm Alva naar de Nederlanden*

• Oprichten rechtbank*
• Extra belastingen*
• Maatregelen tegen adel*
• Willem van Oranje ontslagen en beroofd*

De opstand begint

• Hertog van Alva, consequenties:
• Vervolgen Beeldenstormers
• Extra belastingen
• Maatregelen Nederlandse adel
• Willem van Oranje ontslagen als stadhouder.

1.3 Het begin van de Opstand

De Opstand begint

• Meer plaatsen in Holland en Zeeland sloten zich bij de Opstand aan.
• Ook buiten Holland en Zeeland kwamen nu steden in opstand.
  

De opstand begint 

• Willem haalde zijn eerste succes bij Den Briel (1572).
  
  
• Hulp van de watergeuzen:  protestantse vluchtelingen 
  
  
• Steeds meer burgers kwamen in Opstand
  
  
• Tweedeling: katholieken (Spanjaarden) tegenover protestanten (Nederlanders). 
  
  

Beginjaren van de strijd

• Hertog van Alva: problemen met huurleger. (Lege schatkist betekende plunderende soldaten.) 
  
  
• Plunderingen zorgden voor meer haat.
  
  
• Watergeuzen voerden geen veldslagen maar voerden kleine aanvallen uit. (Gebieden onder water zetten).
  
  
• Bevrijding van Alkmaar en Leiden.  

Afsluiting

Zijn er vragen?

Moet er iets herhaald worden?

Was er iets onduidelijk?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waarom Willem van Oranje en de watergeuzen belangrijk waren voor het begin van de opstand.
  
  
• Je kunt uitleggen op welke manier de bewoners van de Nederlanden zich tegen de Spanjaarden verzetten. 

De bewoners van Nederland verzette zich tegen de Spaanse koning omdat...(3 redenen!)

Welke twee personen kwamen in opstand tegen de misstanden in de katholieke kerk

1. Desidirius Erasmus en Constantijn Huygens
2. Leonardo da Vinci en Francesco Petrarka
3. Maarten Luther en Johannes Calvijn
4. Andrea Alcatio en Thomas More

Landsheer van de Nederlanden

Plaatsvervanger van de landheer

Bestuur van de gewesten

Bestuur van alle gewesten samen

Plaatsvervanger van de koning per gewest

Karel V

Landvoogd

Stadhouder

Staten-Generaal

Gewestelijke Staten

Wat vroegen de edelen in het Smeekschrift der edelen?

1. lagere belastingen
2. minder macht voor de stadhouder
3. protestanten minder streng vervolgen
4. minder macht voor Filips II

Splitsing: de Unie van Atrecht

De zuidelijke gewesten kiezen steeds meer voor Spanje

Ze zijn katholieker en sluiten goede deals met de landvoogd

In 1579 sluiten ze de Unie van Atrecht

Filmpje

Huurlingen

Zet de gebeurtenissen in de juiste chronologische volgorde.

1. Edelen vragen om minder vervolging van de protestanten

2. Willem van Oranje vlucht

3. Alva wordt de nieuwe landvoogd

4. Alva wil beeldenstormers en edelen bestraffen

5. Willem van Oranje valt de legers van Alva aan

6. Meer hagenpreken

7. Filips II is woedend

8. Beeldenstorm

9. Filips II stuurt Alva met een leger naar de Nederlanden

Wat gebeurde er in 1581?

1. Willem van oranje werd doodgeschoten
2. Nederland sloot zich weer aan bij Spanje
3. De unie van Utrecht werd opgericht
4. De acte van verlatinghe werd getekend.

1.4 Het einde van de Opstand 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen welke gevolgen de onafhankelijkheidsverklaring van de Noordelijke Nederlanden had voor bestuur en religie.

• Je kunt vier ontwikkelingen noemen die kunnen verklaren dat de opstandelingen steeds sterker werden.
  

• Je kunt uitleggen hoe de strijd tussen de Republiek en Spanje tot een einde kwam.

Een belangrijk man!

De Stadhouder. (Legerleider/Baas/Koning)

Raadspensionaris

De rollen draaien om.

Protestants vs. Katholiek

Hagenpreken

De oorlog na 1588

Vier oorzaken:

1. Meer handel & nijverheid >>>  betere legers.

2. Spanje in oorlog.

3. Nieuwe bondgenootschappen.

4. Goede legeraanvoerder:  Maurits

Na 1621:

Republiek krijgt de overhand. Zuidelijke gewesten veroverd.

Gewesten worden vazalstaten. = Geen eigen bestuur

 

Vrede van Münster (1648)