5.2-1 Energie uit je voedsel 4H 2122

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

5.2 Energie uit je voedsel deel 1

Energie uit voedsel

Meestal gebruikt je lichaam koolhydraten als energiebron.

Ook vetten en eiwitten zijn te gebruiken.

Het proces om uit voedingsstoffen energie te halen heet dissimilatie (= verbranding).

Dissimilatie vindt plaats in de mitochondriën.

Energie

Je eet niet precies op de momenten dat je energie nodig hebt.

Je lichaam slaat energie dus (tijdelijk) op.

Glycogeen (korte termijn)

Vet (lange termijn)

Glycogeen - in lever en spieren

Vet - in botten en onder de huid

Je hebt altijd vet in je lichaam/ onder je huid.

Mannen: 12-25%

Vrouwen: 21-36% (bouw en behoefte)

Belangrijk als reservebrandstof, bouwstof en als isolatie.

Lever

Je lever kan:

• koolhydraten omzetten in vetten
• aminozuren omzetten in koolhydraten of vetten
• vetten omzetten in koolhydraten.

Leg uit dat je ook dik kan worden als je heel weinig vet eet

Evenwichtige voeding

Samenstelling:

Voedingsstoffen: ADH: aanbevolen dagelijke hoeveelheid Additieven (toegevoegde stoffen): ADI: aanvaardbare dagelijkse inname

Dissimilatie van 1 g koolhydraat of eiwit levert 17 kJ en van 1 g vet 38 kJ. Een trekvogel vliegt 2000 km. Licht toe dat vogels vooral vetten als reservestof opslaan voor ze aan de trek beginnen.

Welk ander voordeel heeft deze voedingsstof?

Doel 5.2

Je leert wat de functie is van ATP

Je leert hoe cellen nieuwe ATP maken

Je leert welke afvalstoffen vrijkomen bij de aanmaak van ATP

Dissimilatie in mitochondriën

Voedingsstof (meestal glucose) + zuurstof

levert

warmte + koolstofdioxide + ATP

ATP is een energierijke stof die de cel voor alle processen kan gebruiken die energie kosten

ATP/ ADP

ATP/ ADP

Dissimilatie van voedingsstoffen

Energie beschikbaar voor celprocessen

Stappen vrijmaken energie

1. de in de cel beschikbare

ATP wordt gebruikt

BINAS 90A

ATP voorraad

Als je je gaat inspannen gebruikt een (spier)cel eerst de al aanwezige ATP in de cel. Maar die is vrij snel op......

Stappen vrijmaken energie

2. Creatinefosfaat vormt

nieuwe ATP

BINAS 90A

Creatinefosfaat

In de cel is ook een hoeveelheid Creatinefosfaat aanwezig. De Fosfaatgroep hiervan kan snel aan ADP worden gekoppeld voor nieuwe ATP.

Fosfaat

Fosfaataccu

De hoeveelheid ATP + CP in je cel noemen we ook de fosfaataccu.

Stappen vrijmaken energie

3. Vorming ATP uit anaerobe 

dissimilatie

BINAS 90A

Anaerobe dissimilatie

Omdat na 10 seconden na de start van de inspanning de ademhaling en hartslag nog niet hoog genoeg zijn om alle cellen van genoeg zuurstof te voorzien begin je met het verbranden van glucose zonder zuurstof = anaeroob.

Anaerobe dissimilatie

Bij de anaerobe dissimilatie van glucose ontstaat 2 ATP per molecuul glucose + 2 melkzuur.

Dit heet melkzuurgisting.

Het vindt plaats in het grondplasma.

Door het melkzuur verzuren je spieren.

Anaerobe dissimilatie

Een deel van het gevormde melkzuur kan in je lever weer omgezet worden in glucose (dit kost daar energie).

De rest wordt, als er eenmaal zuurstof voldoende is, omgezet naar pyrodruivenzuur en kan worden gebruikt in de aerobe dissimilatie.

Doel 5.2

Je hebt geleerd wat de functie is van ATP

Je hebt geleerd hoe cellen nieuwe ATP maken

Je hebt geleerd welke afvalstoffen vrijkomen bij de aanmaak van ATP

Doel 5.2

BINAS 90A Energiebronnen van een spier 

Begrippen 5.2

energie, ATP, creatinefosfaat, fosfaataccu, glucose, grondplasma, melkzuurgisting, anaerobe dissimilatie

Huiswerk

In de online methode/ boek

Kies een leerweg (default B).

Mkane opdrachten 5.1