Lezen hoofdstuk 4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Tekstverbanden

verbanden tussen zinnen / alinea's

Deze les

- Startopdracht

- Lesdoel

- Uitleg

- Samen oefenen

- Zelfstandig oefenen

- Evaluatie

Startopdracht

Maak de startopdracht op bladzijde 102 

In tweetallen

4 minuten

Doel

- Je weet wat een tekstverband is.

- Je weet wat signaalwoorden zijn.

- Je kunt de tekstverbanden chronologie, opsomming, tegenstelling, toelichting benoemen in een tekst.

Theorie

Een tekst bestaat uit verschillende alinea's. Die vormen samen weer een geheel, ze staan dus niet zomaar bij elkaar. Dat alles bij elkaar hoort, wordt gevormd door verbanden. Deze verbanden breien de alinea's aan elkaar. Hiervoor heb je verbindingswoorden nodig: ook wel signaalwoorden genoemd.

Soorten verbanden

Er zijn verschillende soorten tekstverbanden. Wij gaan het vandaag hebben over:

- chronologisch

- opsommend

- tegenstellend

- toelichtend

Chronologisch

= volgorde van tijd

chronologisch - voorbeeld

Als je met de Thalys van Amsterdam naar Parijs reist, maak je drie tussenstops: eerst in Rotterdam, dan in Antwerpen en vervolgens in Brussel.

chronologisch - voorbeeld

Als je met de Thalys van Amsterdam naar Parijs reist, maak je drie tussenstops: eerst in Rotterdam, dan in Antwerpen en vervolgens in Brussel.

Signaalwoorden:

voordat, nadat, eerst,

daarna, vroeger, toen, later etc.

Opsommend

opsomming- voorbeeld

Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van televisiekijken. Ook vind ik het heerlijk een spannend boek te lezen.

opsomming- voorbeeld

Mijn vrije tijd gebruik ik voor leuke dingen. In de eerste plaats sport ik graag. Verder houd ik van televisiekijken. Ook vind ik het heerlijk een spannend boek te lezen.

Signaalwoorden:

ook, verder, bovendien, en, maar ook, ten eerste, als laatste etc.

TIP: Je kan er "punten" van maken

In haar vrije tijd doet zij:

- sport

- televisiekijken

- boeken lezen

Tegenstelling

tegenstelling - voorbeeld

Het zou vandaag mooi weer worden, maar het regent pijpenstelen.

tegenstelling - voorbeeld

Het zou vandaag mooi weer worden, maar het regent pijpenstelen.

Signaalwoorden:

maar, daarentegen, echter, integendeel, enerzijds-anderzijds etc.

Toelichtend

toelichtend - voorbeeld

Adriana kookt graag buitenlandse gerechten, zoals couscous

toelichtend - voorbeeld

Adriana kookt graag buitenlandse gerechten, zoals couscous

Signaalwoorden:

bijvoorbeeld, zo, als, denk aan, neem nou

Even oefenen

Welk verband herken je in de volgende zin?

Hoewel Marit niet had geleerd voor het examen, haalde ze toch een voldoende.

1. Tegenstelling
2. Chronologisch
3. Opsomming
4. Toelichtend

Welk verband herken je in de volgende zin?

Mijn broertje wil graag een ijsje, een appeltaart, een glas drinken en een pizza.

1. Tegenstelling
2. Toelichting
3. Opsomming
4. Chronologie

Welk verband herken je in de volgende zin?

Marco is een natuurtalent in balsporten, zoals voetbal.

1. Tegenstelling
2. Toelichting
3. Opsomming
4. Tijdsvolgorde

Welk verband herken je in de volgende zin?

Eerst ga je naar de kapper en vervolgens ga je nieuwe schoenen kopen.

1. Chronologie
2. Tegenstelling
3. Toelichting
4. Opsomming

Welk verband herken je in de volgende zinnen?

Veel modern voedsel bevat stoffen die slecht zijn voor de gezondheid. Ze kunnen bijvoorbeeld obesitas veroorzaken.

1. Chronologie
2. Tegenstelling
3. Toelichting
4. Opsomming

Voorkennis 

- Wie gaat er wel eens naar de kermis?

- Wat is jouw favoriete attractie?

Wat ga je doen?

Maak opdracht 1 op bladzijde 103 van je boek.

10 minuten in stilte

geen vragen

Kom je er niet uit? Lees de theorie nog eens door op bladzijde 102.

Nog steeds te lastig? Sla de vraag over en ga verder met de volgende.

Klaar?

Maak een start aan opdracht 2

Evaluatie

Wat is het verschil tussen een chronologisch verband en een tegenstellend verband?

Wat zijn signaalwoorden?

Wat is aan de tekstverbanden nog lastig?