WO - Middeleeuwen

• Wereldoriëntatie
• Lager onderwijs

De middeleeuwen

Een tijd van ridders, monniken en kastelen

(500 - 1500)

Wat weet jij al over de Middeleeuwen?

Ordenen in de tijd (wb p.16 opdr. 1)

Tijd van burchten en steden

Door de Germaanse invallen viel het Romeinse rijk rond 500 uiteen. Dit was het begin van de middeleeuwen.

In de volgende eeuwen nam de onveiligheid nog toe, vooral door de plunderingen van de Noormannen.

De wegen de steden geraakten in verval. Om zich te beschermen tegen die plunderaars, bouwde de plaatselijke bevolking burchten.

Vikingen

Tijd van burchten en steden

Ook de abdijen werden versterkt. In het leven van de middeleeuwer speelden de christelijke godsdienst en de Kerk een belangrijke rol.

Rond het jaar 1000 keerde de rust terug. Aan oversteekplaatsen van rivieren en aan kruispunten bouwden ambachtslui en handelaars steden.

Klooster in de Middeleeuwen

Gent en Brugge waren internationale steden

Gent was tijdens de middeleeuwen een grote stad in Europa. De stad lag aan de samenvloeiing van Schelde en Leie en aan een belangrijke handelsweg naar de kust.

De graaf van Vlaanderen had er een burcht en in de stad lagen grote abdijen.

Gent en Brugge waren internationale steden

Brugge was een concurrent van Gent. 

De zeearm van het Zwin verbond Brugge met de Noordzee. Handelaars uit alle delen van Europa kwamen naar Brugge, dat het Venetië van het Noorden genoemd werd.

Boeren leefden rond abdijen en burchten

Het grootste deel van de bevolking woonde op het platteland.

Hier speelde het leven zich af rond de burchten en abdijen.

Boeren moesten in ruil voor bescherming werken voor de adel en de geestelijken.

Zware belastingen maakten het leven van de gewone landbouwers bijzonder moeilijk. 

Boeren leefden rond abdijen en burchten

Het platteland zorgde voor de bevoorrading van de steden.

Geregeld waren er misoogsten. Die werden dikwijls veroorzaakt door het slechte weer of door jarenlange oorlogen.

Hongersnoden en besmettelijke ziektes maakten veel slachtoffers.

koning

ridders

stadsbewoners

boeren

geestelijken

In welke samenleving uit de oudheid kwamen we de standenmaatschappij ook tegen?

Ridders en geestelijken waren de vrienden van de koning en vijanden van de boeren en stedelingen.

Juist

Fout

FOUT!

Ridders en geestelijken waren niet altijd vrienden van de koning.

De koning bevoordeelde de ridders en geestelijken om de boeren en de steden te onderdrukken.

Juist

Fout

FOUT!

Ridders en geestelijken hadden hun voordeel door geboorte.

De koning, de adel en hoge geestelijken hadden vele voorrechten in de samenleving. Die erfden ze bij de geboorte. De boeren en de stedelingen moesten hen veel belastingen betalen.

Juist

Fout

JUIST!

Vul in: beschermen - werken voor - bidden voor

WB p. 17

Wanneer is deze tekening gemaakt?

1. Middeleeuwen
2. Oudheid
3. Onze tijd

Leven rond een kasteel

Een domein bestond uit 2 delen. Op het vroonland (het land van de heer) stond de versterkte burcht en de werkplaatsen (brouwerij, molen, oven en weverij), er was bouw - en weideland, bossen en natuurweide. Op het hoeveland woonden de boeren in hoeves.

Waaraan herken je de ongelijkheid tussen de 3 standen?

- Reusachtig kasteel tegenover boerenhuizen.

- Stenen gebouwen voor adel en geestelijken, houten huizen met strodaken in het dorp.

(wb p. 17 opdracht 4)

Handelaars en ambachtslui

De overgrote meerderheid van de stedelingen vond werk in de textielnijverheid.

Handelaars kochten op verre markten wol als grondstof voor laken, en vlas als grondstof voor linnen.

De handelaars waren verenigd in gilden.

Ambachtslui toverden de grondstoffen om tot veel gevraagde luxegoederen. 

Bronnenboek p. 19

Handelaars en ambachtslui

Iedere ambachtsman had zijn specialiteit:

spinnen, vollen, verven, scheren,...

De meeste ambachtslui waren loonarbeiders en werkten thuis.

Ze waren georganiseerd in ambachten.

Handelaars verkochten de afgewerkte producten over heel Europa.

Wat is een gilde?

In welke nijverheid werkten de stadsbewoners in onze streken vooral?

1. visnijverheid
2. olienijverheid
3. textielnijverheid

OPDRACHT

Bekijk de afbeeldingen in je bronnenboek p. 19

Ga op zoek naar beroepen en werktuigen en vul het overzicht in je werkboek p. 18 opdracht 6 in.

WB opdracht 6 (correctie)

Ridders in dienst van een heer.

De Guldensporenslag

11 juli 1302

www.vrt.be

Het verhaal van Vlaanderen - De guldensporenslag

Omstreeks 1300 onderdrukten de handelaars, verenigd in gilden, de ambachtslui in de Vlaamse steden.

Zij waren niet alleen baas in de nijverheden, maar bestuurden ook de steden.

De ambachten kwamen hierbij in opstand. 

Tegelijk had de Vlaamse graaf ruzie met de Franse koning over het bestuur van Vlaanderen. De Vlaamse graaf kreeg de steun van de ambachtslui. Als wapenschild hadden zij de Vlaamse klauwende leeuw: de Klauwaards.

De rijke gilden kozen voor de Franse koning en zijn schild met lelies: de Leliaarts.

Op 11 juli 1302 stond het Franse leger tegenover een leger van Vlamingen in Kortrijk. De Franse ridders verloren de slag.

Omdat er veel gouden sporen achterbleven op het slagveld, noemde men die oorlog de Guldensporenslag.

Nu is 11 juli de Vlaamse feestdag.

schooltv.nl

quiz Middeleeuwen