KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
1 / 16
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4
Cette leçon contient 16 diapositives, avec quiz interactif et diapositives de texte.
La durée de la leçon est: 60 min
Éléments de cette leçon
Thema 2 - De strijd om de macht
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
Slide 1 - Diapositive
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
tijdvak 3: tijd van monniken en ridders (500-1000) / vroege Middeleeuwen
11. de vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een
zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid
12. het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur.
tijdvak 4: tijd van steden en staten (1000-1500) / hoge en late Middeleeuwen
13. de opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane
samenleving;
14. de opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden;
15. het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het
primaat behoorde te hebben;
16. de expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van de kruistochten;
17. het begin van staatsvorming en centralisatie.
Slide 2 - Diapositive
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
tijdvak 6: tijd van regenten en vorsten (1600-1700) / Gouden Eeuw / 17e eeuw
23. het streven van vorsten naar absolute macht;
tijdvak 7: tijd van pruiken en revoluties (1700-1800) / eeuw van de Verlichting/ 18e eeuw
27. rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving:
godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen;
28. voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte
wijze vorm te geven (verlicht absolutisme);
30. de democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten,
grondrechten en staatsburgerschap.
Slide 3 - Diapositive
Lesdoelen
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
Je kunt uitleggen wat een autarkie is
Je kunt uitleggen waardoor de agrarisch-urbane samenlevingin West-Europa verdween en plaatsmaakte voor een agrarische samenleving
Je kunt uitleggen hoe het hofstelsel was georganiseerd
Je kunt uitleggen wat de voor- en nadelen waren van het leven als horige
Je kunt aangeven wat er op een domein allemaal te vinden is
Je kunt uitleggen waren de geldeconomie grotendeels plaatsmaakte voor een ruileconomie
Slide 4 - Diapositive
Erfenis van de Romeinen
Na val West-Romeinse rijk geen centraal gezag meer
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
Gevolgen
Voedselvoorziening steden komt in gevaar (kans beroving)
steden krimpen
Behoefte kleine zelfvoorzienende (autarkische) leefgemeenschappen neemt toe
Slide 5 - Diapositive
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
Romeinse tijd (voor 500)
Grootgrondbezitters met veel land (Villae)
Commerciële landbouw (surplus werd verkocht)
Na Romeinse tijd (na 500)
Grote boerderijen functioneren niet meer door gebrek aan veiligheid voor de boeren.
Boeren en pachters trekken weg --> productie komt in gevaar --> nieuwe wetten die bepalen dat boeren bij land horen.
Slide 6 - Diapositive
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
Germanen nemen landgoederen over
landgoederen worden opgedeeld
deel wetgeving blijft
boeren weliswaar geen persoonlijk bezit, maar ook niet vrij (horigen).
Dit economische systeem noemen we het hofstelsel
Slide 7 - Diapositive
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
Hoewel dit een enkelzijdig opgelegd systeem lijkt was er sprake van wederzijdse afhankelijkheid.
Eten in ruil voor veiligheid
Maar of deze deal helemaal eerlijk was...
Slide 8 - Diapositive
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
In hoeverre is dit systeem kenmerkend voor de vroege middeleeuwen?
Slide 9 - Diapositive
Hoe werkte het hofstelsel?
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
Domein
Een domein was een landbouwgemeenschap bestaande uit twee delen
1. Vroonland = grond van de baas
'Vroon' middeleeuws woord voor heer. Naast het huis van de heer bevinden zich hier ook belangrijke bijgebouwen zoals schuren en een molen.
2. Hoeveland = grond en huizen horigen
Eenvoudige huizen voor de horige. Zij betaalden daar pacht voor in natura. Ook waren zij verplicht herendiensten uit te voeren. (bijvoorbeeld bewerken vroonland/saalland)
Ook wel domeinstelsel genoemd
Slide 10 - Diapositive
Een donjon, of mottekasteel, was een versterkte wachttoren. Hier woonde de heer als er gevaar was.
Het gebied buiten het domein bestond uit de grond van de vrije boeren en de woeste gronden, onontgonnen gebied en bossen.
De vrije boeren moesten tijdens een oorlog wél meevechten met de heer. De wapenuitrusting moesten ze zelf betalen.
De akkers van de heer werden bewerkt door horigen. Er waren akkers waarbij de volledige opbrengst naar de heer ging, en er waren akkers waarbij een deel van de opbrengst voor de horige boeren was. Overigens moesten ze hun pacht ook weer van deze opbrengst betalen.
Het vroonhof was de boerderij (hoeve) van de heer. Hier woonde de heer als er geen gevaar was. De opbrengsten van zijn akkers werd in schuren opgeslagen. In woningen naast een vroonhof woonden de horige boeren in geval van gevaar, zoals oorlog.
Bij het vroonhof waren stallen voor de dieren en boomgaarden.
Horigen woonden in vredestijd buiten het vroonhof
Met het hofstelsel bedoelen we het hele systeem (stelsel) van heren en horigen, inclusief de pacht en de herendiensten.
Slide 11 - Diapositive
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
Slide 12 - Diapositive
Een hard bestaan
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
Opbrengst land gering
Helft oogst werd gebruikt als zaaigoed
Deel oogst werd afgestaan als pacht
Herendiensten
Jagen in de bossen alleen toegestaan aan adel
Domein mocht niet verlaten worden
Ondanks dit alles functioneerde het hofstelsel redelijk goed. Het deed wat het moest doen; zorgen voor veiligheid in onzekere tijden.
Slide 13 - Diapositive
Lesdoelen
KA 11 - De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid.
Tijd van monniken en ridders, de middeleeuwen, van 500 tot 1000
Je kunt uitleggen wat een autarkie is
Je kunt uitleggen waardoor de agrarisch-urbane samenlevingin West-Europa verdween en plaatsmaakte voor een agrarische samenleving
Je kunt uitleggen hoe het hofstelsel was georganiseerd
Je kunt uitleggen wat de voor- en nadelen waren van het leven als horige
Je kunt aangeven wat er op een domein allemaal te vinden is
Je kunt uitleggen waren de geldeconomie grotendeels plaatsmaakte voor een ruileconomie
Slide 14 - Diapositive
Gebruik bron 11.2 (boek blz. 35) Welke mensen worden afgebeeld op deze middeleeuwse tekening en wat zijn zij aan het doen?