Socrates

• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Socrates en de sofisten

Sofisme

Op de vorige dia kreeg je uitleg over de zogenaamde 'paradox van Zeno'. Het gaat niet over sofisme, maar dient hier als voorbeeld voor het principe van overtuigen door sofisten. Ook al weten we dat het niet klopt, de argumentatie is krom getrokken. Zo werkten de sofisten.

Hier staan vier stellingen die met de sofisten te maken hebben. Vraag: wanneer sofisten hun leerlingen aanleerden dat de 'mens de maat van alle dingen is', betekent dat:

1. dat als het voor de een erg koud is, het misschien best nog wel meevalt voor een ander
2. dat je alles wat je wil aan een ander kunt aanleren
3. dat de mens bepaalt wat voor hem bij voorbeeld 'waarheid' is, of wat 'goed of slecht' is, en dat is voor iedereen anders. Ieder bepaalt zijn eigen waarheid.
4. Je moet de anderen met de juiste argumentatie van jouw gelijk/mening proberen te overtuigen

De sofisten

Antwoord C: De mens bepaalt wat voor hem bij voorbeeld 'waarheid' is, of wat 'goed of slecht' is, en dat is voor iedereen anders: ieder bepaalt zijn eigen waarheid.

Antwoord A was hier maar een voorbeeldje van: 'als het voor de een erg koud is, het voor een ander misschien best wel meevalt'

                                         Socrates en Alcibiades

Met het feit dat iedereen zelf zijn eigen waarheid bepaalde, was Socrates het helemaal oneens. Volgens hem was er zoiets als 'universele waarheid/waarheden' die voor iedereen geldig waren. Je kunt die niet zomaar, zoals sofisten deden, naar je hand zetten en dan anderen van jouw MENING proberen te overtuigen met de juiste argumentatie.

Welke stelling hoort dus NIET bij het sofisme?

1. Alles is relatief: de waarheid is afhankelijk van de waarnemer ervan, niet van de fysieke realiteit
2. Omdat waarneming bij iedereen lichtjes anders is, zal dus ook 'de waarheid' bij iedereen lichtjes erg anders zijn
3. Als je weet dat je ongelijk hebt en de ander gelijk, mag je toch proberen te overtuigen van jouw mening
4. Het enige wat je met liegen bereikt is niet geloofd worden als je de waarheid spreekt

"De aarde is plat, want je als je rond je kijkt zie je nergens een bewijs van een ronde aarde. Je ziet ook dat de zon rond de aarde draait' is een "sofisme"

1. ja
2. nee

relativisme

objectivisme

Sofisten met hun waarheid die afhankelijk is van iemands standpunt

Socrates die zegt dat waarheid 'universeel en algemeen geldend' is

Stelling: "álle politici zijn sofisten."
Ben je het hiermee akkoord of niet? Beargumenteer.

Bekijk het volgende interview met voetballer Rutjes (Roda JC).

Van welke aan Socrates gerelateerde stelling is dit interview een goed voorbeeld?

Van welke aan Socrates gerelateerde stelling is dit interview een goed voorbeeld?

1. Van Socrates' stelling "zelfkennis is het begin van alle wijsheid"
2. van de stelling van mijn lieftallige echtgenote dat 'alle voetballers dom' zijn
3. Van de stelling dat Rusland Oekraïne beter niet was binnengevallen
4. Weet ik niet, maar Milo moet hier maar eens een voorbeeld aan nemen

De Democratie van Athene

De democratie van Athene uit de 5e eeuw v. Chr. wordt over het algemeen bejubeld (want zélfs vandaag zijn er landen die nog geen democratie zijn, volgens ons, westerlingen, toch het betere bestuurssysteem). Toch (uiteraard?) heeft ook de democratie nadelen. Bekijk het volgende filmpje. Over welke nadelen gaat het?

welk probleem had Socrates met politici en democratie?
Leg uit in eigen woorden en geef een voorbeeld uit de hedendaagse politiek dat volgens jou van toepassing is

Hoe bereik je geluk volgens Socrates?

Wiens zelfmoord is afgebeeld op het voorgaande schilderij (Manuel Dominguez Sanchez, in het Prado)

1. Socrates, leraar van Plato
2. Murat, rechterhand van Napoleon
3. Seneca, adviseur en leraar van Nero
4. Poetin, president van Rusland

De dood van Socrates: de gifbeker met dolle kervel

Tot slot: twee voorbeeldjes van de 'socratische methode'? (start volgende dia)

Fijn weekend